GTS 1/2: Tubeless Rehberi

Bozcan

Forum Bağımlısı
Kayıt
31 Temmuz 2005
Mesaj
710
Tepki
1.047
Şehir
Ankara
Tubeless nedir?

En kaba tanimi ile içinde iç lastik bulunmayan tekere tubeless teker denir.

Neden Tubeless?
1) Cok daha az patlak: “Patlaksiz olur mu canim, patlak bu isin tuzu biberi” dediginizi duyar gibiyim. Fakat yariscilarin cogu lastik patladiginda yarisi birakiyor. Çünkü kaybettiginiz zaman, sizi mucadeleden uzaklastiriyor. Ayrica tur sirasinda lastigi patlayan bisikletciyi beklemek turun en sikici noktasi. Iç lastikli bir sistemle kaya veya kaldirim kenari gibi sert bir cisme carptiginizda iç lastik jant ile dis lastik arasina sikisarak kesiliyor (yilan kesigi olark da bilinir). Tubeless sistemlerde iç lastik olmadigi için bu patlak tipini direk unutuyorsunuz. Ayrica patlak önleyici lastik sivilarinin (Yazinin devaminda ayrintili olarak inceleyecegiz.) performansini cok ciddi derecede artirarak diken patlamasini tamemen önlüyor. Eger lastikde cogu bisikletcinin hayati boyunca görmeyecegi kadar buyuk bir yarik acmayi basaramazsaniz tubeless teker setine “karada ölüm yok”.

2) Daha iyi yol tutusu: Klasik olarak eger lastik daha esnek olursa daha iyi yol tutacagi, lastik inceldikce de daha esnek olacagi iddaa edilir. Tubeless lastiklerin daha iyi yol tutmasinin tek sebebi, iç lastik + dis lastik sisteminden daha ince olan sadece dis lastik sistemine geçis degil. Yukarida bahsettigim gibi tubeless sistemler yilan kesigi patlamasi yapmiyor. Böylece cok daha dusuk hava basinclari ile kullanilabiliyor. Bu da toprak tutunmasini ve toprakdaki viraj performansini cok ciddi bir sekilde artiriyor.

3) Düsük yuvarlanma dirençi: Asvalt yolda tubeless kullanmak size bir avantaj saglamayabilir. Fakat arazide düsük basincli, patlamayan, ince bir lastikle gitmenin avantaji büyük. Eger yuksek basincli kalin bir lastik kullanirsaniz, bisiklet gelen küçük taslar, yol bozuklugu gibi engebelerin uzerine cikmak zorunda kaliyor. Bu da ilerleme enerjisini kaybetmenize sebeb oluyor. Eger düsük basincli ve ince bir lastik kullniyorsaniz, lastik esneyerek gelen engebeleri kilif gibi sariyor. Böylece cok daha az enerji kaybederek ilerliyorsunuz ve sarsinti cok ciddi ölçüde emiliyor. Konfor artiyor.

4) Agirlik: Ilk olarak belirtmem gerekir ki agirlik tubeless sisteme gecerken dusunmeniz gereken son sey. Zira bazi durumlarda hafifleme beklerken teker setiniz agirlasabiliyor. Ama genel olarak tubeless sisteme gecmek bisikletinizi 50-400 gr arasinda hafifletiyor.

Patlak önleyiciler:
Yazinin basinda da bahsettigimiz gibi tubeless sistemlerin en büyük avantajlarindan biri de patlak önleyicilerden cok yüksek performans alinmasi. Simdi patlak önleyicileri inçeleyelim:

Piyasada 2 tip patlak önleyici bulunuyor. Latex bazli patlak önleyiciler, Alkol-Solvent bazli patlak önleyiciler.

Latex bazli patlak önleyiciler:
Stan's, Eclipse, JustRidingAlong Wheel Milk, Joe’s no flats bu katagorinin tipik örnekleri. Temel maddesi bir çesit lastik olan sivi latex. Avantaji cok hizli bir sekilde patlagi tikamasi. Dezavantaji ise bir sure sonra kurumasi. Latex bazli patlak önleyicileri yazinin devaminda ayrintili aciklayacagim.

Alkol-Solvent bazli patlak önleyiciler:
Bu katagorinin tipik örnekleri ise Bontrager Super Juice, Ultraseal, Hutchinson, Geax ve Slime gibi markalar. Temel maddesi solvent(glycol) bazli bir çesit sentetik reçine. Avantaji kurumadan cok uzun süre kullanilabiliyor olmasi. Dezavantaji ise patlaklari yavas tamir etmesi, tam olarak tamir edememesi, markasina göre yapiskan yapisi.

Köpükler:
Bir konuyu da aydinlatmakta fayda var. Lastik köpüklerinin amaci patlagi önlemek degil, amaçi patlamis, inmis veya yari inmis bir lastigi tamir etmek ve sisirmek. Lastik köpükleri ilk sikildigi zaman cok etkili, patlaklari tikayip lastigi sisiriyor. Fakat kisa sure sonra özelligini kaybediyor. Bu yüzden köpükler patlak önleyici degil tamir edici olarak siniflandirmakta. Yarisda veya turda inmis bir lastigi hizla tamir edip devam etmek için kullanilabilir.

Ev yapimi patlak önleyici:
Basit olarak heykel vs yapimi ve kalip almak için kullanilan, buyuk kirtasiyelerde ve sanat stüdyolarinda bulabileceginiz, sivi latexi kullanabilirsiniz. Stansin 3de1 fiyatina geldigi iddaa ediliyor. Fantezinin dibini bulmak için biraz kagit ve kartonu kuvvetli bir mikserde cekip bu latexin içine karistirin. Stans kadar etkili oldugunu iddaa edenler var. (-: Sahsi görsüsüm, fantezi acisindan zevkli ama dagda kalirsam cok da zevkli olmaz.

Peki nasil çalisiyor?
Çalismanin 2 evresi var. Mikroskopik delik tikamasi ve buyuk delik tikamasi. Eger delikler tubeless olmayan lastiklerin yanaklarindaki gibi mikroskobikse Stan’s’in sivi kismi olan latex geliyor, delikde adezyon (yuzeye yapisma) kuvvetinden dolayi sikisiyor. Delik tikaniyor ve artik hava kacirmiyor. Latex 1 ile 30 dakka arasinda kuruyor. Eger delik mikroskobikden büyükse Stans delikden disari cikarken içindeki mikro partikuller delikde sikisiyor. Partikuller birbirne de tutunabildigi için büyük delikleri de kapatabiliyor. Bu durumda lastiginizin havasini 30 saniyede indirebilecek bir delik, havayi ancak 1 günde indirebilecek kadar tikaniyor. Eger buyuk bir diken bile girse aninda hava kacagi cok kucuk seviyelere iniyor. O kadar az hava kaciyor ki ancak üzerine köpük surdugunuzde kacagi fark edebiliyorsunuz. Sonra olay 1. evreye dönuyor. Latex geliyor, sikisiyor. 1 ile 30 dakika arasinda latex kuruyor ve patlak hiç hava kacirmayacak sekilde tamamen kapaniyor.

Peki ne kadar etkili?
Cok basit bir testle sizler için gözden cikarttigim lastikler üzerinde deneme yapdim. Testte kucuk patlaklari simule etmek için düz bir igne degilgi, orta büyüklukdeki patlaklari simule etmek için de cam civisi kullanicam. Isi biraz daha zorlastirmak için cam civisini iyice kardiricam. Deldikten sonra tekeri normal sartlardaki gibi birkac tur döndurup birakicam. Sivi olarak Stans kullaniyorum. Sonuç:

Standart lastik Iç lastikli tekerde: (larsen mimo 2.1,cst iç lastik,alexrims td17 jant) Igne ile sonuc gayet basarili. Yani kucuk patlaklari unutabilirsiniz. Ama çivi için ayni seyleri söyleyemem. Civi deligini kapatmakda ciddi zorlaniyor. Sivi disari akiyor. Ama bir sure sonra kapaniyor. Hava seviyesi duserse is daha da zorlasiyor. Latex kuruyana kadar iç lastik yama tutmuyor. Yanak deliginde neredeyse tamamen etkisiz. Sonuç olarak cok da etkili degil.

Standart lastik tubeless takilmis tekerde: (standart larsen mimo 2.1 ve standart Hutchinson bulldog, UST jant) Iç lastikden kesinlikle daha etkili.1mm’ye kadar olan patlaklar aninda, 2mm ye kadar olan patlaklari da zor zanaat kapatabiliyor. Yanak deliginde, yanak kalinliklari cok dusuk oldugu için cok az etki gösteriyor. Ben 480gr lik standart larsen mimo exception’lari tubeless kullaniyorum. Bu testte bolca deldikten sonra da kullanmaya devam ettim. Henüz sorun yasamadim. Sonuc olarak kullanilabilir standartlari tutturuyor.

Tubeless lastik tubeless takilmis tekerde: (Scott oxyd tubeless 2.0, UST jant) Zaten tubeless lastigin yanak kalinligindan etkilenmemek elde degil. Bu kalinlik patlak sivisinin da cok etkili calismasini sagliyor. Igneden zaten bahsetmiyorum. Cam civisini çakiyorum. Kardiriyorum. Çekiyorum. Stans disari çikmiyor bile. Hava kacagi yok. Sabun surseniz bile deligi bir daha bulamiyorsunuz. Daha buyuk civilerde Stans disari bir miktar cikiyor ama delik hemen kapaniyor. Ben 4 mm kadar delmedim. Ama neredeyse Stansin iddaa ettigi gibi 4mm deligi bile kapatir diyebilirim. Sonuç olarak neredeyse bu videonun gercek olduguna inanicam. (link)

Tubeless Sistemler:
Piyasada cesitli tubeless teker setleri, tubeless dönüsüm setleri mevcut. Hepsinin kendine göre avantajlari ve dezavantajlari var. Simdi bunlari tek tek inceleyelim.

1) UST Teker Setleri: Mavic’in ürettigi UST (Universal Standart for Tubeless) teker setleri eger paraniz varsa secebileceginiz en mantikli secenek. 20’yi askin model arasinda her bisiklet kullanicisina hitap eden bir model var.

Fiyat: 250-1000€
Avantajlari: UST sistemin pratikligi, rulmanli göbekler, hafif jantlar
Dezavantajlari: Pahali

2) UST Jantlar: Mavic ve bazi baska firmalain ürettigi UST jantlar da kendi jant setlerini olusturmak isteyen kullanicilar tarafindan tercih edilebilir

Fiyat: ?
Avantajlari: UST sistemin pratikligi
Dezavantajlari: Agir

3) Hazir Tubeless Dönüsüm Kitleri: Bu kitler arasinda 2 ana tip var. Stan’s kit ve Eclipse kit. Diger marka kitlerinin hepsi o veya bu sekilde bu 2 kitden birinin taklidi. 2 kitin montaji da çalisma sistemi de birbirinden farkli. Simdi tek tek inceleyelim.

Stan’s Tubeless Kit: Diger kitlerden asil farki sibobun jant fitiline birlesik olmasi. Uygulamasi göreceli olarak kolay. Tekrar iç lastik takilmak zorunda kalinirsa kiti tamamen sökmek gerekli. Eger fanteziye kacmadan standart jantinizi tubeless yapmak istiyorsaniz ilk dusunmeniz gerekcen secenek. Joe’s tubeless kit de neredeyse 1e1 Stan’s kit taklidi.

Fiyat: ~50€
Avantajlari: Neredeyse her tip janta uygulanabilir.
Dezavantajlari: UST sisteme göre sisirmesi, bakimi,Montaji zor. Montaj hatalarina karsi hassas.

Eclipse Tubeless Kit: Bu tip kitlerde sibop jant fitiline birlesik degil. Jant fitili bir çesit yapiskan ile veya çift tarafli bant ile janta yapistiriliyor. Sonradan da UST sibopuna cok benzeyen sibop yerlestiriliyor. Ayni UST sistemlerdeki gibi eger iç lastik takmak zorunda kalirsaniz sadece sibobu sökmeniz yeterli. Böylece yolda bir sorun yasaryip iç lastik taktiginizda sistemi Stan’s kitdeki gibi tamemen sökmek zorunda kalmiyorsunuz. Üklemizde satilan Scoot ve Dtswiss kit bu kitin örnekleri.

Fiyat: ~50€
Avantajlari: UST sistemlere cok yakin performans.
Dezavantajlari: UST sisteme göre sisirmesi, bakimi,Montaji zor. Montaj hatalarina karsi hassas. Sadece belirli tip jantlar için üretiliyor.

4) Ev Yapimi Tubeless Dönüsüm Kitleri: Gariban Tubeless Sistem

Fabrikasyon kitlerin 5de1 fiyatina, neredeyse UST performansinda, fabrikasyon kitlerden 4 kat daha hafif ev yapimi kitler yapilabilindigini biliyor muydunuz? Dergimizin bir sonraki sayisinda adim adim nasil kendi kitinizi yapabileceginizi anlatagiz. Sakin kaçirmayin.

(link)

Burak ÖZCAN
Odtü Dag Bisikleti Takimi
UCI Dag ve Yol Bisikleti Komiseri

Bu yazi ilk kez (link) 3.sayisinda yayinlanmistir. Telif haklari kanununca korunmaktadir. Izin alinmadan kaynak gösterilerek dahi alinti yapilamaz.
 
Scudo

Genar Batur

Forum Bağımlısı
Kayıt
8 Şubat 2007
Mesaj
674
Tepki
254
Şehir
izmir
Bisiklet
Mosso
konu çok güzel ve açıklayıcı olmuş, teşekkürler
 

d.berkay

Forum Bağımlısı
Kayıt
2 Ekim 2006
Mesaj
3.863
Tepki
3.046
Şehir
Ankara
İsim
Demir Berkay
Bisiklet
Marin
Burak helal olsun tekerlekizinde de okumuştum ama orda yorum yapamamıştım çok çok başarılı bir kaynak..
 

HaliliOzturk

Forum Bağımlısı
Kayıt
3 Temmuz 2005
Mesaj
7.157
Tepki
7
Bozcan, bu güzel paylasimini her arkadasa faydali olmasi acisindan sabitliyorum.
 

ilkerduver

Üye
Kayıt
8 Mayıs 2008
Mesaj
83
Tepki
17
Şehir
GAZİANTEP
tesekkürler çok faydalı bir yazı olmuş belki sayenizde gariban mariban ama tubless imiz olacak
 

kolbe

Daimi Üye
Kayıt
27 Temmuz 2008
Mesaj
207
Tepki
122
Şehir
İSTANBUL-SİVAS
çok güzel yazı güzel bilgilendirme teşekkürler
 

Burçak Erbil

Forum Bağımlısı
Kayıt
30 Eylül 2006
Mesaj
892
Tepki
2.691
Şehir
Istanbul
Bilgiler için teşekkürler.
Ama 3.maddede anlatılmak istenen "yuvarlanma direnci" değil herhalde.. Çünkü yuvarlanma direnci lastik basıncı düştükçe artar.
 
  • Beğen
Tepkiler: Bozcan

memocy

Forum Bağımlısı
Kayıt
14 Eylül 2004
Mesaj
962
Tepki
714
Şehir
ANKARA
genel anlamda tubelesscıların düşük basınç kullanma sebebi arazide lastiğin daha çok tutunmasını sağlamak,konfor,sekmeden ilerlemek ve tubular sistemde dezavantaj yaratan snake-bite'a maruz bırakmadan patlaksız devam etmek.. fakat ben bunu uygulamıyorum,çünkü lastik hafif bile inik olsa sert dönüşlerde esneyerek jant-dış lastik uyumu bozuluyor ve denge kaybı oluyor,ayrıca dik yokuşlarda özellikle arka lastiğin inik olması büyük enerji kaybına neden oluyor. 45-48 arası bir basınç bana daha uygun geliyor.
ama öyle kullanana da saygım sonsuz :)
 

Bozcan

Forum Bağımlısı
Kayıt
31 Temmuz 2005
Mesaj
710
Tepki
1.047
Şehir
Ankara
@burcak

İyi günler,

Malesef yuvarlanma dirençi lastik basıncı duştukce artar diye bir genelleme yapamıyoruz. Asvalttaki yuvarlanma dirençi genel olarak basınç duştukce artar. Basınç yukseldikce belirli bir seviyeye kadar azalır. Belirli bir seviyeyi gectikten sonra tekrar artmaya başlar. Toprakda ve arazide ise olay cok cok farklı. Eğer yuksek basınçlı sert bir lastik kullanıyorsanız, örneğin taş gibi bir engel ile karşılasıldıgında bisiklet taşın ustune cıkar. Taşın ustune cıkmak aynı yokuş cıkmak gibi ilerleme enerjinizin azalmasına sebeb olur. Malesef de geri inerken bu enerjiyi geri kazanamazsınız. Bu da sizi yavaşlatır. Fakat dusuk basınclı bir lastik kullandıgınızda dış lastik taşı kılıf gibi sarar. Bisiklet yerden yukselmez. Bu sebebden dolayı da ilerleme enerjinizi kaybetmezsiniz. Arazide basınç düştükce genel olarak yuvarlanma direnciniz azalır.

Saygılar
 
  • Beğen
Tepkiler: Erol KOLAS

Okan Bozkurt

Aktif Üye
Kayıt
28 Nisan 2009
Mesaj
197
Tepki
119
Şehir
İstanbul/Çekmeköy
Bİrşey sormak istiyorum bu tubeless kitler sadece 1 jant için mi satılıyor? Kutudan sadece 1 jantı tubeless sisteme çevirmek için mi aparat çıkıyor?
 

Özgür Tunalı

Forum Bağımlısı
Kayıt
26 Ağustos 2006
Mesaj
1.190
Tepki
600
Şehir
Bahçelievler, İstanbul
Bisiklet
Specialized
Güzel bir paylaşım olmuş.Bu konuya baya kafa yormuşsunuz sanırım.Benim bir sorum olacak.İki üç senedir 2.50 schwalbe Muddy Mary tubeles olmayan dış lastik ve buna göre schwalbe iç lastik kullanıyorum.Tubless sisteme geçmeyi düşünmüyorum.Latiklerden çok memnunum içinde koruyucu bir katmanı var bu süre içinde dört beş kez anca patlamıştır.Onuda ancak kürdan ucu gibi olan sert sivri dikenler yapabiliyor yaparsa sadece.Fr-dh kullanım tarzımı göz önüne alınca bukadar az patlak çok iyi bir sonuç.Geçen kartepe iniş yarışından sonra ertesi gün fark ettim lastiğim patlamış.::( Birdahaki iniş yarışında kötü bir süpriz yaşamak istemiyorum.Patlak önleyicilerin tubless sistemlerde çok başarılı olduğundan bahsetmişsiniz.
Öğrenmek istediğim patlak önleyici sıvı bu tarz iç lastikli tekerleklerde nekadar etkili oluyor?
İğne batması vs patlaklarda deliği hemen tıkar mı yoksa kısa sürede basınç kaybına uğrar mı lastik?
İç lastiğin ömrünü azaltırmı?
Tekerlek başına ağırlık getirisi ne olur?
Hangi patlak önleyiciyi kullanmalıyım?
Tekere sıvı koyulduktan sonra sıvının kullanım süresi nekadardır?
 

Bariskkk

Forum Bağımlısı
Kayıt
21 Mart 2010
Mesaj
665
Tepki
326
Yaş
30
Şehir
istanbul/Avrupa yakası
İsim
Barış KKK
Başlangıç
2009—10
Bisiklet
Carraro
Bisiklet türü
Dağ bisikleti
Güzel bir yazı olmuş teşekkürler.
 

Bozcan

Forum Bağımlısı
Kayıt
31 Temmuz 2005
Mesaj
710
Tepki
1.047
Şehir
Ankara
@Özgür Tunalı


Öğrenmek istediğim patlak önleyici sıvı bu tarz iç lastikli tekerleklerde nekadar etkili oluyor?

İç lastikle kullanacaksanız etkisiz. Aynı lastiği tubeless sistemle kullanacaksanız gayet etkilidir.

İğne batması vs patlaklarda deliği hemen tıkar mı yoksa kısa sürede basınç kaybına uğrar mı lastik?

İç lastikle kullanacaksanız iğne batması tarzındaki delikler kapanabilir cunku cok incedir. Fakat birazcık kalın oldun normal bir diken gibi iş görmez. Aynı lastiği tubeless sistemle kullanacaksanız gayet etkilidir.

İç lastiğin ömrünü azaltırmı?

Kesinlikle azaltır.

Tekerlek başına ağırlık getirisi ne olur?

Tubeless lastik yerine standart lastiği iç lastiksiz takarsanız teker başına 150gr tasarıf edersiniz. Ama çeşitli sebeblerden dolayı 60kg ustu kullanıcılara tavsiye etmiyorum.

Hangi patlak önleyiciyi kullanmalıyım?

Şimdiye kadar çesit çesit sıvı denedim. Bana göre en başarılısı stans. Bulamazsanız Joes alın. Joes ile stans aynı gibi görünsede karakterleri ve performansları cok farklıdır.

Tekere sıvı koyulduktan sonra sıvının kullanım süresi nekadardır?

Latex bazlı joes ve stans gibi sıvılar en fazla 2 ay gider ve özelliğini kaybeder. Lastiğin tipine ve surus kosullarına göre bu 2-3 haftaya kadar dusebilir.


Saygılar.
 

emre karakoç

Daimi Üye
Kayıt
2 Kasım 2010
Mesaj
348
Tepki
212
Şehir
adana
Ben bu gün yerli malı bir patlak önleyici ile denneme yaptım. Fıs isimli bir ürün. 3.5 TL almıştım. Tekerin içine sıktım. Sonra tekere önce iğne batırdım. İğneyi çektiğimde delii 1 saniye içinde tıkadı. Tabii tekerin dönüyor olması önemli. Cam çivisi ile denediğimde patlağın tıkanması 1-2 saniye sürdü ama onu da tıkadı. Deneme yaptığım lastik 3 yıldır kullanılmayan bir çocuk bisikletinin tekeriydi.
 
  • Beğen
Tepkiler: UPCycling