Arkadaşlar selam. Performans bisikletçiliği üzerine detaylı anlatımı olan bir kaynaktan bisikletçiler için gıdanın önemiyle ilgili bir bölümü okuyordum; ilginizi çekebilecek bir kısmını burada yazmak istiyorum. Tartışmaya çok açık konular olduğundan görüşü olan herkesin yorumu önemli. Kesinlikle bu konuda bilgili biri değilim bu nedenle de alıntıladığım yerlerin işe yararlılığını merak ediyorum. Makale konuya şöyle başlıyor: enerji ihtiyacı için gıda alımında üç ana faktör var: karbonhidratlar, yağlar ve proteinler. Çok ilginç gelebilir ama bisikletçiler için sadece karbonhidratlar ve yağlar üzerinde duruyor; proteinlerin doğrudan katkısı olmadığını özellikle belirtiyor. Bunu sonra açıklayacağım. Karbonhidratlar kaslarımız için, kısa ama yoğun güç harcadığımız, nabzımın çok yükseldiği sürüşlerde önem kazanırken; yağlar, uzun ama dayanıklılığa dayanan turlarda önem kazanıyor.
Sürüş esnasında karbonhidratları iki yoldan sağlıyoruz:
Kas ve karaciğer hücrelerimizde depolanan glikojen, yediğimiz gıdalardaki karbonhidratlar. Vücudumuzdaki mevcut glikojen ile yaklaşık iki saate kadar karbonhidrat ihtiyacımız karşılanıyor. Eğer sürüş öncesinde karbonhidrat takviyesi yapmadıysak bu iki saatin sonunda duvara çarpma hissi yaşıyoruz. Yani bacaklarda pedala kuvvet uygulayacak gücümüzün kalmadığını fark ettiğimiz bir durum oluşuyor. Bu durumu yaşamamak için sürüş öncesinde karbonhidrat almak gerekiyor.
Antrenmanlı bir bisikletçi maksimum performansını korumak için dakikada 1 gram (1 gr/dk) karbonhidrata ihtiyaç duyuyor. Bu nedenle bir saatlik maksimum performans için (zamana karşı, %80 VO2max) yeterli karbonhidratı almalıdır. Örneğin sürüş öncesinde %7 karbonhidrat içeren bir litrelik sıvı tüketimi %2 oranında zamanı iyileştiriyor. Hareketli kaslar sadece glukoz formundaki karbonhidratı kullanabiliyor; bu nedenle şekerin yakıt olarak kullanılabilmesi için öncelikle karaciğer tarafından glukoza dönüştürülmesi gerekiyor.
Sürüş esnasında bir süre sonra yağ yakma metabolizması devreye giriyor (vücuttaki karbonhidrat deposu boşaldığında) ve "ikinci dalga" denilen yeniden güçlendiğimizi hissettiğimiz aşama başlıyor. Bu aşamada tekrar güçlendiğimizi hissediyoruz ancak karbonhidrat safhasındaki performansı yakalamamız mümkün olmuyor.
Bazen vücudumuzda yeterli miktarda karbonhidrat olsa bile orta seviye aktivite içindeysek (%50 VO2max) enerjinin yarısı yağdan karşılanıyor. Aktivitenin türü %100 VO2max'a çıktığında yağ metabolizması tarafından karşılanan enerji azalıyor. Maksimum performans sırasında (%100 VO2max üzeri) yani metabolizma anaerobik olduğunda yağ metabolizması devreden çıkıyor ve sadece karbonhidrat metabolizması kullanılıyor.
Çok ilginç olan ise bildiğimin aksine protein takviyesinin performansa doğrudan bir katkısının olmamasıdır. Protein, kas ve diğer hücre bozulmalarını onarımda kullanılan bir bakım materyali (aktivite sırasında oluşan hücre travması). Bir aktivitede gıdanın kaslara ne kadar hızlı aktarılacağını belirleyen süreç midenin sindirim sürecini başlatması, içeriğini ince bağırsağa boşaltması ve besin bileşenlerinin kan akışına aktarılması için ihtiyaç duyulan süreden oluşuyor.
Sindirim sürecini etkileyen dört ana faktör var:
- Katı veya sıvı: Sıvılar katılara oranla mideden daha hızlı boşaltılıyor.
- Gıdanın yağ içeriği: Yağ sindirim sürecini yavaşlatıyor ve gıdanın içindeki enerjinin kaslara ulaştırılmasını geciktiriyor.
- Şeker konstantrasyonu: Özellikle sıvılarda %10'dan fazla şeker içeriği mide boşaltımını yavaşlatıyor; ancak kompleks karbonhidratların kullanımı uzun sürüşlerde avantaj sağlıyor.
- Bisikletçinin fiziksel aktivite seviyesi: Sindirim mekanizması yoğun aktivite sırasında yavaşlıyor (%70 VO2max'ın üzerinde).
Bu dört nokta dikkate alındığında;
- Performansa dayalı kısa mesafeli hızlı sürüşlerde en iyi gıda minimum yağ içeren yarı sıvı veya sıvı karbonhidratlardır.
- Dayanıklılığa dayalı uzun mesafeli orta kademe sürüşlerde en iyi gıda biraz yağ eklenmiş katı kompleks karbonhidratlardır.
Aslında kaynak çok uzun ve diğer konulara da giriyor. Ancak bu kısmı bile tartışmaya açık ve uygulanıp test edilebilir öneriler içeriyor. Bu yazıda VO2max kavramı var. Bu doğrudan güç ölçümüyle ilgili. Yaklaşık bir hesap yapmak için nabız aralığı bölgeleri kullanılabilir. Bu ikisini eşleyen siteler de var (VO2max vs Heart Rate).
Kaynak: Cycling Performance Tips