Hiç %25 kira artışı yapan, kabul eden, uygulayan görmedim, zaten evden çıkmayı göze almış birkaç kişi duydum sadece. Eskiden olduğu gibi yasal (TEFE-TÜFE'den düşük olan) artışa da uyan, razı olan yok. Hep keyfi, hep emsal.
Bir yerde fena patlayacak bu iş, bakalım ne zaman.
"Gayrimenkul bir yatırım aracıdır" diyerek birikimlerini ev, dükkan vb. taşınmazlara yatıranlar, her nedense şu noktayı görmezden geliyorlar; daha doğrusu işlerine öyle geldiği için kabullenmek istemiyorlar:
Eğer
gayrimenkul yatırım aracıdır, diyorsan, her yatırım aracı gibi onun da
kendine has riskler taşıdığını baştan kabul etmek zorundasın. Nasıl son birkaç yılda, hemen tüm yatırım araçları (döviz, altın, mevduat faizi, yatırım fonlar) enflasyon karşısında reel anlamda kayba sebep olduysa, gayrimenkulden elde edilen kira gelirlerinin de enflasyondan düşük kalma riski vardır. Ama gayrimenkul sahipleri
"hem ayranım dökülmesin, hem fena şeyler olmasın" istemekteler.
Sen mülk sahibi olarak kira sözleşmesini yaparken, sözleşmede kira artış oranını belirlerken,
ki bu artışlar yasada TÜFE ile sınırlanmış, daha sonra yapılan geçici düzenlemeyle konutlar için %25'le sınırlandırılmıştır, bunun risklerinin de farkında olacak ve tüm riskleri kabullenerek sözleşmeye imza atacaksın. Diğer türlü önce imzayı atıp, sonra
"şöyle oldu böyle oldu" diyerek sözleşmenin altındaki imzanı inkar etmen, sözleşme maddelerine aykırı şekilde artış talep etmen ne hukukidir, ne ahlakidir. Evet o %25 olarak belirlenen ucube sınırlamanın gerçekçi olmadığını herkes kabul ediyor. Ancak mülk sahibine, sözleşmede yazdığı gibi TÜFE oranında artış teklif eden kiracılar bile düşman olarak görülüp tahliye edilmeye çalışılıyor.
Biz de biliyoruz TÜİK'in açıkladığı TÜFE rakamlarının gerçeği yansıtmadığını, ama bu her zaman böyleydi ve sen mülk sahibi olarak bunu bile bile
"TÜFE oranında artış yapılır" maddesini barındıran sözleşmenin altına imzanı attın. O zaman
"Şeriatın kestiği parmak acımaz" diyerek, imzanın (ve itibarının) arkasında durarak, TÜFE oranında artış teklif eden, yani sözleşmenin kendisine yüklediği edimi yerine getirmek isteyen iyiniyetli kiracını geri çevirmeyecek ve uzlaşacaksın.
Ben evimde değil ama işyerimde kiracıyım; aynı zamanda kendime ait dükkanlarımda kiracılarım var. Her kira artış döneminde, hiçbir zaman sözleşmede ortak uzlaşıyla belirlediğimiz kira artış oranından fazlasını kiracılarımdan talep etmedim. TÜİK'in açıkladığı TÜFE oranı neyse her daim bu oranı uyguladım. Kiracı olarak da ödediğim kiraya bu oranda artış yaptım ve dükkan sahibim de bunu kabul etti.
Kirasını düzgün ve zamanında ödeyen bir kiracınız varsa onunla kötü olmamaya, onu kaybetmemeye bakın, diyeceğim ama bizim insanımız maalesef kısa vadeli çıkarlarını önceliyor. Kiracı olan arkadaşlara da önerim, %25 kısıtlaması geldi diye, iyi ilişkileriniz olduğu ev sahibinize bunu dayatmayın ve en azından kira sözleşmenizde yazan TÜFE oranında artış uygulayın; olmazsa makul bir miktarda üzerine de çıkın.