@MEHMETALİÖn vites aralığı = 48/28 = 1.714 = %171.4
Arka vites aralığı = 32/12 = 2.667 = %266.7
Toplam vites aralığı = 1.714 x 2.667 = 4.571 = %457.1
Teker çapını biliyorsak, buradan 1. ve son viteslerdeki hız/kadans oranlarını da (mesela 100 rpm kadansta elde edilen hız) çıkarabiliriz.
700 mm teker varsayımıyla, tekerin çevresi = 0.7 * pi = 2.2 metre
1. viteste pedal turu başına teker turu = 28/32 (ayna/ruble) = 0.875
1. viteste 100 rpm kadansta elde edilen hız hesabı:
100 rpm --> teker dönüş hızı = 100 x 0.875 = 87.5 d/dk --> dakikada alınan yol = 87.5 (d/dk) x 2.2 (m) = 192.5 m/dk --> hız = 192.5 (m/dk) x 60 (dk) = 11550 m/saat = 11.55 km/s
Son viteste pedal turu başına teker turu = 48/12 (ayna/ruble) = 4
Son viteste 100 rpm kadansta elde edilen hız hesabı:
100 rpm --> teker dönüş hızı = 100 x 4 = 400 d/dk --> dakikada alınan yol = 400 (d/dk) x 2.2 (m) = 880 (m/dk) --> hız = 880 (m/dk) x 60 (dk) = 52800 m/saat = 52.8 km/s
Aslında sadece 1. vitesin hızını hesaplasak, bunu bisikletin toplam vites aralığıyla çarparak son vitesin hızını kestirmeden bulabilirdik. Nitekim, bisikletin toplam vites aralığı (%457.1) ile, sabit kadansta son vites ve 1. vitesin hız oranlarına eşit = 52.8 / 11.55 = 4.571 = %457.1
@Abdullah.RAşağıdakiler, wikipedia'dan yorumsuz (bir istisna hariç) tercümedir. Konu uzamasın diye yorumlar başka zamana...
Göbek vitesin avantajları:
* Göbek vitesler muhafazalı, kapalı sistemlerdir. Bu ise sistemi su, toz-toprak ve çarpma gibi harici tesirlerden muhafaza eder. Bu yüzden göbek vitesler genellikle daha az bakım isterler ve bakım (temizlik, ayar, parça değişimi) gerektiren derailleur viteslere göre uzun vadede daha güvenilirdirler.
* Derailleur viteslerde mekanizmanın jant tellerine çarpması sonucu vitesin ve/veya tekerin pert olması gibi tehlikeler, göbekten viteste hiç yoktur.
* Göbek viteste, durağan haldeyken de vites değiştirilebilir. Bu ise, sıkça dur-kalk gerektiren işe gidişlerde, veya dağ bisikletini bozuk arazide sürerken işe yarayabilir.
* Tecrübesiz kullanıcılar için göbek vitesin kullanımı daha basittir. Çünkü genellikle sadece bir tane vites kolu vardır ve kendini tekrarlayan (benzer transmisyon oranlarını veren) vites kombinasyonları yoktur. Buna karşın derailleur vitesler genellikle çift vites koluna sahiptir, ve sıkıntılı ön-arka vites kombinasyonlarına girmemek için derailleur vitesi düşünceli kullanmak lazımdır.
* Göbek vitesler, derailleur viteslerde kullanılamayan kayış, şaft gibi aktarma sistemleriyle de kullanılabilir.
* Sabit zincir hattı (zincirin önden arkaya izlediği açı ve konumun değişmemesi) sayesinde zincir komple mahfaza içine alınabilir. Bu ise hem zinciri su ve toz-toprak gibi harici etkilerden korur, hem de giysilerin zincirden kirlenmemesi ve zincire sıkışmaması sağlanır.
* Göbek viteslerde sabit zincir hattı sayesinde, derailleur viteslerdeki gibi zincirin burkulması mevzubahis değildir. Bu sayede, derailleur viteslerde kullanılan oval pimli (nokta temaslı) burkulabilen zincir yerine, silindirik pimli (çizgi temaslı) klasik zincir kullanılabilir. Nokta temas yerine çizgi temas olması, zincirin ömrünü muazzam arttırır.
* Sabit zincir pozisyonu sayesinde, göbek viteslerde zincir gergi koluna ihtiyaç kalmaz. Off-road kullanırken gergi kolunun zarar görmesi riskini ortadan kaldırdığı için, dağ bisikletçileri için ilave bir avantaj sağlar. Gerdirme gereken durumlarda ise küçük boyutlu bir gergi kolu kafidir.
* Göbek viteslerde tek dişli ruble olduğundan (ruble enlemesine yer kaplamadığından), göbeğin jant telleri bağlanan kenar şapkaları arasındaki mesafe daha fazladır. Bu ise arka tekerin örümünde daha az asimetriye ("dish-in" - sol teller normal, sağ teller dik) yol açtığından, teker daha sağlam olur (rublenin arka tekeri çürütmesi asgari seviyededir). Ayrıca, göbek viteslerde, jant tellerinin bağlandığı göbek şapkasının çapı daha büyük olduğundan, jant telleri daha kısadır. Bu ise tekerin sağlamlığını daha da arttırır.
Göbek vitesin dezavantajları:
* Göbek vitesler, derailleur viteslere göre daha pahalıdır. (İTİRAZ)
* Gezme ve işe gitme seviyesinde güç kullanımlarında, hub viteslerin aktarma verimi, makul derecede bakımlı derailleur viteslere nazaran %2 kadar daha düşüktür (iç kayıpları %2 daha fazladır).
* Göbek vitesler, aynı vites özelliklerine sahip derailleur viteslere göre daha ağırdır (İTİRAZ) ve bu ağırlık arka tekere binmiş durumdadır. Arka süspansiyonlu bisikletlerde bu "süspansiyonsuz ağırlık" bisikletin çekiş ve frenlemesini olumsuz etkileyebilir.
*İTİRAZ* Ağırlık ve fiyat karşılaştırılırken, göbek vites ile çıplak derailleur vites karşılaştırılıyor. Peki derailleur viteste hiç arka göbek yok mu? Oysa göbek vites hem göbek, hem vites. Sağlıklı karşılaştırma yapmak için, göbek vites bir kefeye, derailleur vites + arka göbek diğer kefeye koyarak tartmak lazım. Ayrıca göbek viteste daha kısa zincir kullanılıyor, bunu da hesaba katmak lazım. (A.R)
* Göbek vitesler daha karmaşık ve -yolda bozulursa- kullanıcı tarafından tamiri zordur.
* Göbek vitesler QR (tekeri anında tak-çıkar kulağı) mekanizmasıyla uyumsuzdur.
* İç veya dış lastiği komple söküp alabilmek için vites kablosunu da çıkarmak gerekir.
* Göbek vites tekerin ayrılmaz parçası olduğu için, vitesi bırakıp sadece tekeri değiştirmek mümkün değildir.