Tarihçiler '300'ü beğenmedi!
ABD'de ilk hafta 70 milyon dolar gişe yapan 300, Türkiye'de üç günde 235.592 kişi tarafından izlendi. Ancak tarihçiler filme geçer not vermedi.
Tarihçiler, İran ile ABD arasında gerilime neden olan ’300’ filmini seyretti ve ‘gerçekleri yansıtmayan, şiddet dolu ve kötü bir film’ görüşünde birleşti.
Prof. Dr. İlber Ortaylı, Prof. Dr. Mete Tuncay ve Dr. Emir Turam, Persilerle Spartalılar arasındaki savaşı konu alan 300 adlı filmi izledi. Tarihçiler, 300’ün gerçekleri yansıtmadığını söyledi. Zack Snyder’ın yönettiği 300’e İranlılar, Persleri barbar ve cahil, Yunanlıları ise asil ve cesur gösterdiği ve tarihi çarpıttığı gerekçesiyle tepki gösterdiler.
Prof. Dr. İlber Ortaylı (Topkapı Sarayı Müzesi Müdürü):
BERBAT BİR FİLM
Amerikalılar hoş bir halktır ama biraz hödüktür. İkincisi niye İranlıları siyah gibi gösteriyorlar onu da anlamadım, akılları sıra siyahlara mı pislik atıyorlar? Yani arada bahane bularak siyahları da yeriyorlar. Tarihsel olarak film çok kötü, tarihle hiçbir alakası olmayan berbat bir film. Çoluk çocuğun bu filmi seyretmesi son derece sakıncalı, bizim gençlerimiz zaten tarih bilmez, bu tür filmleri izlerlerse tarihi iyice yanlış öğrenirler, çünkü bu filmin tarihsel gerçeklerle uzaktan yakından bir alakası yok. Kısaca söylemek gerekirse İran karşıtı propaganda ile yapılmış çok kötü bir film.
Prof. Dr. Mete Tunçay:
YUNAN ŞOVENLİĞİNİ YANSITIYOR, ŞİDDET DOLU
Konusunu tarihsel bir olaydan almakla birlikte, devlerle, savaş filleri ve gergedanıyla daha çok bir bilim-kurgu gibi. Müthiş bir Yunan şovenliği yansıtıyor. Elbette, İÖ beşinci yüzyıldaki Pers savaşlarını Yunan kaynaklarından biliyoruz; yani bize anlatılanlar onların açısından tarafgirane yazılmıştır. Haydi Yunan savaş maskeleri, heykellerden gördüklerimize benziyor; ama Perslerin kılık kıyafeti hiç de Persepolis kabartmalarındakiler gibi değil.
Gerek 'Tanrı-kral' Kserkses'in gerekse Spartalılardan teslim olmalarını isteyen (siyahî!) elçisinin kaşları ve burunları ayrıca kralın sol yanağı iki yerinden piercingli. Pers askerlerinin yüzleri, 'İslâmcı terörist' klişesini anıştıracak biçimde örtülü. Filmde yurtseverlik ve özgürlük söylemlerine karıştırılan seks ve ihanetle sürükleyicilik sağlanmak istenmiş. Arada, Atina'ya karşı Sparta milliyetçiliği de var. Kral Leonidas, 'felsefeci ve oğlancı (boy-lover)' Atinalıların bile reddettiği, Perslere boyun eğme önerisini kendilerinin haydi-haydi geri çevireceklerini söylüyor. Oysa, Sparta askerlerinin yiğitliklerinin, eşcinsel çiftler halinde savaşırlarken birbirlerine gösteriş yapma isteklerine dayandığı rivayet edilir.
Yunanlılar, günümüze kadar Pers savaşlarındaki galibiyetleriyle övünür ve 'Biz olmasaydık, bugün bütün Avrupa Farsça konuşuyor olacaktı' derler. Bu Hint-Avrupa dilini konuşan İranlılar, kendilerini köleci ve umacı olarak gösteren filme ne kadar kızsalar, haklılar.
Dr. Emir Turam:
FİLMİ BELGESEL OLARAK DEĞERLENDİRMEMEK GEREK
Bu temel yaklaşım filmin bir belgesel gibi gerçeği tam olarak yansıtmaktan ziyade olayı, destan tarzı bir sunum içerisinde 'anlamlandırıp' süslediğini ve gişe başarısı için izleyiciyi etkileyecek şekilde sunmayı hedeflediğini gösteriyor. Anlatılan bir kahramanlık öyküsüdür ve filmin bakış açısından görünen kahraman taraf da kendilerinden kat kat güçlü bir ordunun istilasına karşı koymaya çalışan Ispartalılardır. Kahramanlık olgusu bir bakıma yüceltilmiştir. Filmde görsel bir eğlence profili sözkonusu ve bu bağlamda kültürel ya da siyasal bakış açıları geliştirip filmi taraflılık ya da tarafsızlık kriterlerini temel alan kapsamlı değerlendirmelere tabi tutmayı çok gerçekçi görmüyorum.
İRAN'IN '300 SPARTALI'YA TEPKİSİ SÜRÜYOR
ABD'de gişe rekorları kıran Hollywood yapımı '300 Spartalı' filmine tepki gösteren İran'ın Ankara Büyükelçiliği, anlaşmazlık yaratabilecek bu tür filmlerin Türkiye'de gösterime girmesinin, Türkiye'nin 'medeniyetler buluşması' girişimi çerçevesindeki çabalarını 'etkisizleştireceğini' savundu.
İran'ın Ankara Büyükelçiliği tarafından yayımlanan bildiride film, 'medeniyetler çatışması' teorisinin yeni bir sunumu olarak nitelendirildi.
Açıklamada şu görüşler yer aldı: 'Medeniyetler çatışmasından yana olanların, kendi şiddet dolu düşüncelerini gerçekleştirmek için dünya milletleri arasında çekişme ve çatışma yaratıp, körüklemek amacıyla her türlü yol ve yönteme başvuruyor. 300 Spartalı'nın, sinema dünyasında hiç kimsenin tarihe vefa göstermesini beklemediği ve daha çok hayali ve çizgi roman yazmakla tanınmış Frank Miller tarafından kaleme alındı. Bütün tarihi gerçekler çarpıtılmış.Son yıllarda bazı ülkelerin önceki ve şimdiki kültürlerini doğu ülkelerininkinden daha üstün göstermek amacıyla geniş ve çok yönlü çaba sarf ediliyor.Bu tür anlaşmazlık yaratabilecek filmlerin Türkiye'de gösterime girmesi, 'Medeniyetler Buluşması' projesinin kurucularından biri olan ülke devletinin çabalarını etkisizleştirecek bir durum olma özelliğini taşımaktadır. Ancak Türkiye Cumhuriyeti yetkilileri, sanatçıları, basın yayın organları, aydınları ve aziz Türkiye halkının, medeniyetler çatışması propagandasına ve milletler arasına nifak ve ayrılık sokulmasına engel olunması yönünde uygun tepkiyi her zaman olduğu gibi göstereceği muhakkaktır'
120 BİN PERSE KARŞI 300 SPARTALI
Ünlü yazar Frank Miller'in aynı adlı çizgi romanından beyaz perdeye aktarılan film, Termofil'deki dağ geçidinde, Sparta Kralı Leonidas komutasındaki 300 askerin, 120 bin kişilik Pers ordusuna 3 gün boyunca direnişini konu alıyor. Yunanların direnişinin filmde 'çok abartıldığını' ifade eden İranlılar, tarihin saptırıldığı gerekçesiyle filme tepki gösteriyor
