Bence de değerlendirmeye katılabilecek, ama kesin olarak doğru kabul edilemeyecek bir grafik bu. Kişinin kilosuna göre lastiğin öngördüğü basınç aralığının dışına çıktığı yerler var grafiğin. Örneğin Schwalbe Road Cruiser 700x32 için 45-80 psi aralığı verilmiş, Michelin'in grafiğinde ise 80 kilo ağırlığında bir kişi 87 psi basmalı diyor. Grafiğin üzerinde 82 kilodan ağır kişiler lastikteki maksimum basıncı bassın demiş, 50 kilodan hafif kişiler de minimum basıncı bassın demiş gerçi, ancak bu durum 50-82 kilo aralığındaki farklı kilolarda da söz konusu olmalı. Yani herşeyden önce lastik üzerinde belirtilen basınç aralığının dışına çıkılmamalı diye düşünüyorum, bu aralık içerisinde kalmak suretiyle ağırlık hesaba katılabilir.
Ağırlık derken bu grafikte sürücü ağırlığından bahsedilmiş. Ancak lastik basıncına karar verirken tek etken sürücü ağırlığı olmamalı, bisikletin ağırlığı ve tur sırasında bisikletteki yüklerin ağırlığı da hesaba katılmalı. Bu bağlamda da grafik eksik yönlendirme yapıyor.
Koray Bey'in belirttiği şekilde yol durumu, kullanım tarzı, hatta bisiklet türü (dağ bisikleti, tur bisikleti, yol bisikleti, amortisör var yok vs.) bunların da hep hesaba katılması gerektiğini düşünüyorum.
(link) adresindeki dökümanın neredeyse tamamını okumuştum. Buradan bir alıntı yapmak istiyorum:
Tire pressure, tire diameter, tire construction, tire tread and other factors all have an effect on rolling resistance.
On a smooth surface the following applies: The higher the tire pressure, the less is tire deformation and thus rolling resistance.
Off road it is exactly the reverse: The lower the inflation pressure, the lower the rolling resistance. This applies equally on hard gravel roads and soft forest tracks. Explanation: A tire with low inflation pressure can adapt better to a rugged surface. It sinks into the ground less and the whole rotational mass is retarded much less by the uneven surface.
Özeti, minimum yuvarlanma direnci için yol ne kadar düzse o kadar çok basınç, yol ne kadar bozuksa o kadar az basınç.
Konfordan ziyade performansı ön planda tuttuğum için, lastiğin minimum/maksimum değerleri arasında kalmak suretiyle ben de bu felsefeyle hareket etmeyi uygun buluyorum. Çok uzun saatler bisiklet üzerinde kalmak söz konusu olduğunda konfor daha ön plana geçebileceği için basınç da buna göre bir miktar düşürülebilir diye düşünüyorum. Tabi bu noktada da hem Michelin'in grafiğine benzer şekilde sürücü ağırlığına göre önerilen basınca, hem de Koray Bey'in belirttiği şekilde yükün ağırlığına dikkat etmek gerekecektir, bu konuda hemfikirim.
Schwalbe'nin web sitesinden az önce verdiğim linkte de lastiğin taban genişliğine bağlı olarak bazı basınç değerleri önerilmiş:
20 mm 130 psi
23 mm 115 psi
25 mm 100 psi
28 mm 85 psi
30 mm 80 psi
32 mm 70 psi
35 mm 65 psi
37 mm 65 psi
40 mm 55 psi
42 mm 55 psi
44 mm 50 psi
47 mm 50 psi
50 mm 45 psi
54 mm 35 psi
57 mm 32 psi
60 mm 30 psi
Bu değerlerle birlikte şu açıklamalar yapılmış:
It is impossible to make a general recommendation on inflation pressure for a specific bicycle or a particular tire. The “right” inflation pressure depends mainly on the load exerted on the tire. This weight is mainly influenced by the weight of the rider and any luggage. Contrary to a car, the vehicle weight is only a minor part of the total weight. In addition there is a great diversity of individual preferences with regards to low rolling resistance or suspension comfort.
The permitted inflation pressure range is marked on the tire sidewall. The higher the inflation pressure, the lower the rolling resistance, the tire wear and the less likelihood of a puncture. The lower the inflation pressure, the higher are the comfort and grip that the tires provide.
The list of inflation pressure recommendations on the right can only provide a very general guide. The recommendations are for an “average rider” weighing about 75 kg.
If the rider is heavier or carries luggage, a higher inflation pressure should be used. For each additional kilogram that the tire must carry (bike, rider, luggage), the inflation pressure should be increased by approx. 1%. It is recommended that higher inflation pressures are used on very small diameter tires such as recumbants and folding bikes.
Lighter weight riders or riders who prefer a smooth or more comfortable ride can accordingly choose a lower inflation pressure,but the actual tire pressures should never be higher or lower than the maximum and minimum inflation pressures marked on the tire sidewall.
Özeti: Doğru basınç lastiğe düşen ağırlığa bağlıdır, ağırlık da genel olarak sürücü ve yükün ağırlığından oluşur. Arabalardakinin aksine bisikletlerde taşıtın ağırlığı toplam ağırlığı çok etkilemez. Ayrıca düşük yuvarlanma direnci veya konfora bağlı olarak kişisel tercihler de devreye girer. İzin verilen basınç aralığı lastik üzerinde yazılmıştır. Basınç fazla olursa yuvarlanma direnci, lastik aşınması ve lastiğin patlama ihtimali azalır. Yukarıdaki liste sadece genel bir öneri içerir, 75 kilo ağırlığında bir sürücü baz alınmıştır. Sürücü daha ağır olur veya yük taşırsa, basıncın buna göre arttırılması gerekir. Sürücü, bisiklet ve yük toplamı ağırlıktaki her 1 kg artış için lastik basıncının yaklaşık %1 arttırılması gerekir. Küçük çaplı tekerli veya katlanabilir bisikletlerde daha yüksek basınç değerleri kullanılması önerilir. Düşük ağırlıktaki veya konfor isteyen sürücüler lastik basıncını düşürebilirler, ancak lastik üzerinde belirtilen maksimum ve minimum değerlerin dışına çıkılmamalıdır.
Bu kadar detaya girdikten sonra Koray Bey son sorduğunuz soruyla ilgili olarak, ben 69 kiloyum, turlarda da pek yük taşımıyorum. Genelde bir sırt çantası oluyor, içinde birkaç kıyafetle birlikte netbook veya laptop. Eski lastik 35-65 psi arası aralık verdiği için 50 civarında kullanıyordum, jantın yere vurma hissini yaşamadım. Yeni lastiklerde zaten en az 55 psi kullanabileceğim için aşırı bir yük almadıkça yılan ısırığı riski olmayacağını düşünüyorum. Yine de belki ön 55, arka 65 ayarlanabilir. Ön/arka ağırlık dağılımı nedeniyle bisiklette yük olmasa bile arka lastiğin öne göre %5 yüksek ayarlanması gerektiğini okumuştum. Tur sırasında bagaj ve yük nedeniyle arkaya gelen ekstra bir ağırlık da olacağı için arka lastiği öne göre 10 psi fazla ayarlamak doğru bir tercih olabilir.
