konuşma dilinde sık karşılaştığım hatalar

öss günlerim geldi aklıma bi an

@Selim Silig

Bu yazdığınız "ne ... ne ..." bağlacıyla ilgili soruya yanıtsa, yanlış. "Ne ... ne ..." bağlacı tümceye olumsuzluk anlamı katar, bu nedenle tümce yapıca olumlu kurulur. (link) da belirtilmiş. TDK son zamanlarda saçma denebilecek şeyler söylüyor ama bu kural zaten bilinegelen bir kural. Hem TDK'nin sitesindeki örneklerde hem de okuduğunuz kitaplarda dilimizin ustalarının kullanımlarında da görebilirsiniz bunu.

MertSayın, nedeni hakkında yanıt veremeyeceğim ama görüşümü belirtmek istedim konu açılmışken. Kimi sözcüklerin yazımında ve kullanımında tartışmalar olabiliyor. Dil bilimsel gerekçelerden siyasal gerekçelere kadar bu tutum farklılığını etkileyen birçok etken var. Kişisel görüşüm, TDK tarafından elimizden yazım kılavuzunu düşürmeden de kullanabileceğimiz kurallar getirildikçe, TDK'nin bu konudaki önerilerinin göz önünde tutulması gerektiği. Kullanımda birlik sağlanması için bunun gerekli olduğunu düşünüyorum.

Yorum yapan arkadaşlara teşekkür ederim. Bahsettiğiniz gibi bazı kelimelerin doğru yazılışı hakkında belirsizlikler olabiliyor; ancak bugüne kadar doğru bildiğim "traş olmak" söz öbeğinin aslında "tıraş olmak" şeklinde yazılması gerektiğini kesin olarak öğrendim. Bkz: ... marka tıraş köpüğü

@Bedreddin

Merhabalar, Bedreddin bey,
Aslinda bu tartismali bir konu. Muhtemelen Tahsin Banguoglu'nun dilbilgisi kitabinda, taninmis, yetkin yazarlarin her iki ornegi de kullanmis olduklarina atif yapilarak "ne .. ne" kalibinda hem olumsuz hem de olumlu yuklem kullanilabileceginin belirtildigini hatirliyorum. (Misalli Buyuk Turkce Sozluk'te, yuklemin olumsuz olmasinin gerektigi durumlar da belirtilmis: "1. Fiil bu baglactan once gelirse: Benimle boyle konusamazsiniz, ne sen ne arkadasin. Bir gun dedim ki istemem artik ne yer ne yar/Ciktim surekli gurbete gezdim diyar diyar Yahya Kemal 2. Sartli birlesik cumlelerde sart anlami tasiyan cumlelerin basinda gelirse: Ne yemekte ne de yemekten sonra konusmasaydik bu isi halledemezdik. 3. Cumlede olumsuz anlam veren baska bir sozcuk bulunursa: Ne buyukleri ne kucukleri onu asla affetmeyecek. 4. Bazi zarf-fiilerin olumsuz haliyle kullanildigi zamanlarda: Elinde ne mali ne parasi olmadigindan ticareti birakti.)
Bu baslik altinda daha once dedigim gibi dilbilgisiyle kurallariyla ilgili belirsizligin oldugu yerlerde, "galat-ı meşhur lügat-ı fasihten evladır" kurali devreye giriyor. Yanlis kullanim yeterince yayginsa artik yanlis olarak tasnif edilmiyor (hatta bazi durumlarda "evla" oluyor). Yapmazlik-yapmamazlik tartismasi baska bir ornek. "...mamaz"'in cift olumsuzluktan dolayi gecersiz sayilmasi gerektigi yolundaki iddia, "...mamaz"in aslinda "mamak" in bozulmus hali oldugu yolundaki arguman karsisinda mevzi kaybetti. Sonuc: galip yok cunku ikisi de kullaniliyor, aynen asci-ahci orneginde oldugu gibi. Baska dillerde bunun sayisiz ornekleri var.

hakano, konunun bu yönünü duymamıştım daha önce hiçbirinden. Öncelikle teşekkür ederim, sayenizde bilmediğim bir şeyler öğrenmiş oldum.

Ancak belirmek isterim ki, verdiğiniz dört durumdan yalnızca ikinci ve üçüncü bana mantıklı geliyor.

Birinci durumdaki tümce Türkçe'nin kurallı tümce yapısına uygun değil, devrik bir kullanım bu yüzden özel bir durum. Gerçekten Türkçe düşünebilseydik böyle bir tümce kurmazdık şöyle derdik: "Ne sen ne arkadaşın benimle böyle konuşabilirsiniz."

Dördüncü durum ise "bazı" olarak başlamasıyla zaten kaybediyor benim gözümde. Bilimsel yönteme pek uygun durmuyor en azından. "Bazı"nın niteliklerini belirginleştirmedikten sonra bu yargı, bilimsel bir inceleme olmak özelliğinden çıkıp yalnızca bir belirleme oluyor gibi geliyor bana.

Yine de kesinlikle göz önünde tutulmalı aktardıklarınız. Sonuçta dil bilimsel anlamda bir değeri yok söylediklerimin, Türkçe'yle kendi çapında ilgilenen bir dil bilim sever olarak akıl süzgecimi çalıştırıyorum yalnızca. Bu yolda yanlış yapmam, deneyimimin ve birikimimin azlığından ötürü, doğru yapmamdan olasıdır.

Üçüncü durum akıllıca durmakla birlikte, pekiştirmeler de eklenebilir sanırım: "Ne sen ne de kardeşin, ikiniz de benimle gelmiyorsunuz.

Tekrar teşekkür ederim ilginize ve paylaşımınıza.

@uğur yılmaz

Aynı hatayı siz de yapmşsınız

"Ben de çok karşılaştığım..."şeklinde başlayan cümlenizdeki 'de' ayrı yazılmalıydı

A şıkkı doğru

ne yanlısllıklar yapılıyor konusurken farkında olmadan

ne ne bağlacı cümleye olumsuz anlamı katar zaten b şıkkında olumsuz olumsuz olduğu için olmuyor.a şıkkı doğrudur

A şıkkı "ne gömlek ne de pantolon aldım" derken ikisinide alamadım anlamı çıkar o yüzden A şıkkı
yanlışsam alıntıyla açıklayın lütfen

ben de aklıma geldikçe paylaşayım ... mesela ''herkes'' yerine ''herkez'' denmesi çok dikkatimi çekiyor ...

forumda en çok dikkatimi çeken hata(yazılmışsa afedersiniz) fotoğraf yerine resim kelimesinin kullanılması. bir anı herhengi bir görüntü algılayıcısı ile kaydettiğimiz şey fotoğraftır. resim ise çizilerek yapılan görüntüdür.


not: fotoğraf makinesiyle resim çizmek de mümkündür bu apayrı bir çalışmadır ki bu görüntüye de fotoğraf demek daha doğrudur

B şıkkı doğru.

Ne..ne olumsuzluk anlamı katar cümlelere, eğer ki yüklemi de olumsuz kullanırsanız, o zaman iki olumsuz bir olumlu yapar ve bu da tamamen yanlıştır, a seçeneği doğrudur. Bir çok basit şeyi yanlış kullanıyoruz. Öznesi çoğul olan cümlenin fiili de çoğul olur vesaire..

Başka bir soruyla devam edelim. Test konusu ünlü "oldukça" kelimesi.
"Adam bisiklete oldukça iyi biniyordu" cümlesindeki "oldukça" zarfına bakarak, bu adama 10 üzerinden kaç verirsiniz veya "oldukça" nın karşılığı olarak aşağıdakilerden hangisini kullanırsınız?

1. Çok (10)
2. Çok ötesi, süper (10 +)
3. Olabildiğince iyi ama çok iyi değil (7)
4. Berbat (3)

Sıkça yapılan bir hata: Türkçe'nin

Özel adlardan yapım ekleri ile türetilmiş kelimelerden sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz.

Doğrusu: Türkçenin

Bazı örnekler:
"Atatürkçülük'ün" değil "Atatürkçülüğün"
"Müslümanlık'ta" değil "Müslümanlıkta"
"Ankaralı'ya" değil "Ankaralıya" şeklinde kullanılmalıdır.

@hakano

bir süredir aklımı kurcalayan bir zarf "oldukça". kamuda algılanışı 1. anlamda ama kelimenin anlamına bakınca "imkan buldukça"daki gibi olabildiğince anlamında 3. anlam. hatta bugün derste bu zarfın konusu geçti "fairly" zarfının türkçe karşılığı sözlükte "oldukça" anlamında, ingilizce sözlükte ise akla uygun makul anlamında. öğrencilerimle anlamların aralarındaki algılanış farkı üzerinde konuştuk.

Aynen dediğiniz gibi Nuri bey. Televizyon Türkçesi yüzünden herkes "oldukça" yı "çok" anlamında kullanıyor. Bu arada "çok" artık neredeyse hiç kullanılmıyor. Forumda bir arattım, sonuç pek değişmedi. Söz gelimi tur sırasında fotoğraf çekilmiş, manzara "oldukça" güzeldi diye de not düşülmüş. Belli ki "çok güzeldi" denilmek istenmiş. "Ekşi Sözlük" te çarpıcı yorumlar var bu konuda.

@FURKAN YAVUZ


"fotoğraf" yerine "resim" demek kesinlikle bir hata değildir. Her fotoğraf aynı zamanda bir resimdir. Gönül rahatlığı ile her türlü görüntüyü resim olarak niteleyebilirsiniz.

Daha önce, tam da bu konu ile ilgili bir başlık altında açıklamıştım durumu. Tekrar aynılarını yazmaya gerek yok, o yüzden açıklama için linki verelim:


https://www.bisikletforum.com/showthread.php?t=84365

Bu haliyle bile ne kadar yararlı... Ele güne madara olmayalım diye,bir yazıyor bir okuyoruz yazımızı.Konuyu görür görmez ,tüm sayfaları özenle okudum.Genellikle konuya ait ilk yazıyı okuyup,yanıtları okuma zahmetine katlanmadan,konuya balıklama dalan arkadaşlar olmuş.Bu yeni değil elbet.Sıklıkla karşılaşıyoruz bu durumla.Sabırsızız.Oysa ki sorulan sorulara öylesine yeterli yanıtlar verilmiş ki,bir okusak,ah neler öğreneceğiz!
Madem ki gördüğümüz ya da duyduğumuz bazı yanlışlıkları paylaşıyoruz,ben de uzunca bir zamandır dikkatimi çeken bir hususu paylaşayım:
"Buraya puan ya da puanlar almaya geldik" "Puan ya da puanlar almak istiyoruz" ifadeleri.
Her hafta bir çok futbolcu,teknik adam ve yorumcu tarafından kullanılan bu ifadede "1" puan,"3" ise puanlar olarak nitelendirilmektedir.Oysa "1" de puandır,"3" te.Futbolculara göre,berabere kaldıklarında puan,kazandıklarında ise puanlar alınır.
Son olarak,forumda gerek imla gerekse anlatım bozukluğu bulunan sayısız örnek mevcut."Forum kuralları" başlığının altında belirtildiği halde,hiç bir yetkili bu konu ile ilgilenmiyor.Hep birlikte,dilimize sahip çıkalım.Tuhaf bir dil geliştirip,sanal ortam diliyle konuşup yazan kişileri "Tatlı bir dil "le uyaralım.