@RSY Ersoy
Burada şiir yazmıyoruz Ersoy, bilim yapıyoruz !
Mesela işletmelerde gözlenen örgütsel vatandaşlık davranışından (Organizational citizenship behaviour, OCB) bahsedelim. Bu davranış, soyut bir kavram olduğundan bunu ölçmek için onun boyutlarını yapsayan ölçekleri kullanman gerekir. Bu örneğimizde 1970'lerden beri araştırılan ve 1990'da Podsakoff, MacKenzie, Moorman, and Fetter'in yazdığı makalede bugünkü halini alan örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeği 5 boyuttan oluşmaktadır: Özgecilik veya diğergamlık (altruism), vicdanlılık (conscientiousness), centilmenlik (sportsmanship), nezaket (courtesy) ve yurttaşlık erdemi veya sivil erdem (civic virtue).
Bir ölçekle ilgili kavramı ölçen soruları sayısal olarak derecelendirmek için Likert ölçeği kullanılır. Bu ölçeğin aralıkları hiçbirine katılmıyorumdan tamamen katılıyoruma kadar değişmekte olup genellikle beşli ve yedili olarak kullanılır. Ayrıca bu ölçeği kullanarak toplanan verilere önce kısaca faktör analizi olarak bilinen açıklayıcı faktör analizi (explanatory factor analysis, EFA), sonra bu analizle ortaya çıkan faktörlerin veri tarafından doğrulanıp doğrulanmadığını belirlemek için doğrulayıcı faktör analizi (confirmatory factor analysis, CFA) uygulanmalıdır.
Son olarak Likert ölçeği, örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeğinin son halini aldığı makale ve bu ölçeğin kullanıldığı bir Türkçe makale için aşağıdaki bağlantılara bakabilirsiniz:
(link)
(link)
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Moorman, R. H., & Fetter, R. (1990). Transformational leader behaviors and their effects on followers' trust in leader, satisfaction, and organizational citizenship behaviors. The Leadership Quarterly, 1(2), 107-142.
(link)
Bolat, O.İ., Bolat, T. ve Aytemiz Seymen, O. (2009). Güçlendirici Lider Davranışları ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin Sosyal Mübadele Kuramından Hareketle İncelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 215-239.
sbe.balikesir.edu.tr/dergi/edergi/c12s21/makale/c12s21m15.pdf