Bel fıtığı çağımızın hastalıklarından biri olarak bilinse de, oluşumu, insanın evrimine kadar dayanıyor. Bel fıtığı, günümüzde modern yaşamın bir sonucu olarak sıkça rastlanan hastalıklar arasında yerini aldı
Bel fıtığı nedir?
Belimizde 5 adet omur kemiği bulunmaktadır. Bu kemikler arasında da disk adı verilen kıkırdaklar bulunur. Disk özel bir bağ dokusu organıdır ve omurganın dayanıklılığına, hareketliliğine ve zorlamalara karşı dirençli olmasına; omurgaya uygulanan şok şeklindeki darbelerin emilmesine ve kuvvetin çevre dokulara dengeli bir şekilde dağılmasına hizmet eder. Bel fıtığı, beldeki omur kemikleri arasında bulunan ve adeta bir amortisör gibi görev yapan bu disklerin fıtıklaşması sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
İnsanlarda bel ağrısının sıklığı ve özellikleri nelerdir ?
Baş ağrısında sonra insanları tıbbi tedavi aramaya zorlayan en önemli ikinci ağrı nedeni olan bel ağrısı oldukça sık görülmektedir. Bel ağrısı insanların hem iş gücü kaybına sebep olmakta hem de ekonomik kayba uğramalarına neden olmaktadır. Bel ağrısı Batı toplumlarında, 20-50 yaş grubunda, en önemli tıbbi sorun ve mesleki yaralanma sebebi olarak gösterilmektedir. 45 yaş altı çalışanlarda en sık iş gücü kaybı nedendir.
Her bel ağrısı bel fıtığına mı bağlıdır ?
Bel ağrısı her zaman bel fıtığına bağlı değildir. Bununla birlikte bel fıtığında en çok görülen şikayet bel ağrısıdır. Ağrı başlangıçta, hiçbir tedavi gerektirmeksizin düzelebilirken sık olarak tekrarlama eğilimindedir. İleri dönemlerde bel ağrısına yönelik uygulanan tedaviden istenilen yanıt elde edilmeyebilir. Bel fıtığında ikinci önemli bulgu ise fıtığa bağlı sinir kökünün basıya uğraması sonucu oluşan kalça ve bacak ağrısıdır.
Tedavisi ameliyat mıdır ?
Bel fıtığı olgularının çoğunda uygun ilaç tedavisi ve yatak istirahati dışında başta fizik tedavi olmak üzere bir çok cerrahi dışı yöntemle hastaların büyük bir bölümünde iyi sonuçlar alınır. Tüm bel fıtığı hastalarının sadece küçük bir bölümünde (%1-3) ameliyat gerekir.
Egzersiz neden önemli?
Amaç, ağrıyı azaltmak, zayıf kasları güçlendirmek, ve fiziksel uyumu iyileştirmektir.
Hangi sporları yapabiliriz?
Yüzme omurga için ideal. Bisiklet de omurgayı çok iyi çalıştırır. Tenis ve yürüyüş yine iyi ama takım sporları ani hareketler gerektirebileceğinden omurga için riskli olabiliyor. Futbol, basketbol gibi sporlarda küçük yaştan itibaren omurganızı eğitmişseniz sorun yok. Bel fıtığı için tek tehlikeli spor, kürek çekmedir.
Ameliyat yönteminde başarı oranı nedir ?
Bu yöntemleri kapalı cerrahi girişimler ve açık cerrahi girişimler olarak ikiye ayırmak mümkündür. Kapalı yöntemlerin ortalama başarı oranı %69-84'dür. Açık cerrahi yöntemler arasında bugün dünyada kabul edilen en önemli yöntem olan mikrocerrahi, tüm cerrahi girişimler arasında en başarılı yöntemdir (%95).Yeniden tekrarlama olasılığı kapalı yöntemlerde %14-18, mikrocerrahide ise %4'dür.
Yattığınız yer sert olmalı
Bel fıtığı olmamak için yapılması gerekenler şöyle sıralanabilir:
Vücut ağırlığınızı idealin üzerine çıkarmamaya özen gösterin.
Başınızdan yükseğe uzanmayın.
Mobilya ve ağırlıkları kendinize doğru çekmeyin, mecbursanız itin.
Aşırı bedensel yorgunluklardan kaçının.
Vücudunuzu uzun süre hareketsiz tutmayın.
Yattığınız yer sert olmalı.
Otomobil kullanırken koltuğunuz direksiyona yakın olsun.
Gün içinde herhangi bir yerde otururken dizlerinizin kalçanızdan daha yüksek olmasına özen gösterin. Bunu sağlayabilmenin en kolay yolu oturduğunuz yerde ayaklarınızı bir sehpanın veya taburenin üzerine kaldırmanızdır. Bu destek yoksa ayak ayak üstüne atın.
Ayağa kalkarken belinizi bükmeyin. Oturduğunuz yerin kenarına gelip gerekirse ellerinizle yandan destek alıp dik bir şekilde kalkın.
Yerden bir şey kaldırırken kalça ve dizlerinizi büküp, yani çömelip almaya gayret edin. Omurganızı eğmeyin.
Ayakkabınızı bağlarken çömelin veya ayağınızı bir basamak veya yükseltiye koyun.
Sandalyede dik oturun.
Masa, bilgisayar başında çalışmak zorunda olanlar saatte bir 5 dakika dolaşmalıdır.
OP. DR. OSMAN ARICA (link)
Bel fıtığı nedir?
Belimizde 5 adet omur kemiği bulunmaktadır. Bu kemikler arasında da disk adı verilen kıkırdaklar bulunur. Disk özel bir bağ dokusu organıdır ve omurganın dayanıklılığına, hareketliliğine ve zorlamalara karşı dirençli olmasına; omurgaya uygulanan şok şeklindeki darbelerin emilmesine ve kuvvetin çevre dokulara dengeli bir şekilde dağılmasına hizmet eder. Bel fıtığı, beldeki omur kemikleri arasında bulunan ve adeta bir amortisör gibi görev yapan bu disklerin fıtıklaşması sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
İnsanlarda bel ağrısının sıklığı ve özellikleri nelerdir ?
Baş ağrısında sonra insanları tıbbi tedavi aramaya zorlayan en önemli ikinci ağrı nedeni olan bel ağrısı oldukça sık görülmektedir. Bel ağrısı insanların hem iş gücü kaybına sebep olmakta hem de ekonomik kayba uğramalarına neden olmaktadır. Bel ağrısı Batı toplumlarında, 20-50 yaş grubunda, en önemli tıbbi sorun ve mesleki yaralanma sebebi olarak gösterilmektedir. 45 yaş altı çalışanlarda en sık iş gücü kaybı nedendir.
Her bel ağrısı bel fıtığına mı bağlıdır ?
Bel ağrısı her zaman bel fıtığına bağlı değildir. Bununla birlikte bel fıtığında en çok görülen şikayet bel ağrısıdır. Ağrı başlangıçta, hiçbir tedavi gerektirmeksizin düzelebilirken sık olarak tekrarlama eğilimindedir. İleri dönemlerde bel ağrısına yönelik uygulanan tedaviden istenilen yanıt elde edilmeyebilir. Bel fıtığında ikinci önemli bulgu ise fıtığa bağlı sinir kökünün basıya uğraması sonucu oluşan kalça ve bacak ağrısıdır.
Tedavisi ameliyat mıdır ?
Bel fıtığı olgularının çoğunda uygun ilaç tedavisi ve yatak istirahati dışında başta fizik tedavi olmak üzere bir çok cerrahi dışı yöntemle hastaların büyük bir bölümünde iyi sonuçlar alınır. Tüm bel fıtığı hastalarının sadece küçük bir bölümünde (%1-3) ameliyat gerekir.
Egzersiz neden önemli?
Amaç, ağrıyı azaltmak, zayıf kasları güçlendirmek, ve fiziksel uyumu iyileştirmektir.
Hangi sporları yapabiliriz?
Yüzme omurga için ideal. Bisiklet de omurgayı çok iyi çalıştırır. Tenis ve yürüyüş yine iyi ama takım sporları ani hareketler gerektirebileceğinden omurga için riskli olabiliyor. Futbol, basketbol gibi sporlarda küçük yaştan itibaren omurganızı eğitmişseniz sorun yok. Bel fıtığı için tek tehlikeli spor, kürek çekmedir.
Ameliyat yönteminde başarı oranı nedir ?
Bu yöntemleri kapalı cerrahi girişimler ve açık cerrahi girişimler olarak ikiye ayırmak mümkündür. Kapalı yöntemlerin ortalama başarı oranı %69-84'dür. Açık cerrahi yöntemler arasında bugün dünyada kabul edilen en önemli yöntem olan mikrocerrahi, tüm cerrahi girişimler arasında en başarılı yöntemdir (%95).Yeniden tekrarlama olasılığı kapalı yöntemlerde %14-18, mikrocerrahide ise %4'dür.
Yattığınız yer sert olmalı
Bel fıtığı olmamak için yapılması gerekenler şöyle sıralanabilir:
Vücut ağırlığınızı idealin üzerine çıkarmamaya özen gösterin.
Başınızdan yükseğe uzanmayın.
Mobilya ve ağırlıkları kendinize doğru çekmeyin, mecbursanız itin.
Aşırı bedensel yorgunluklardan kaçının.
Vücudunuzu uzun süre hareketsiz tutmayın.
Yattığınız yer sert olmalı.
Otomobil kullanırken koltuğunuz direksiyona yakın olsun.
Gün içinde herhangi bir yerde otururken dizlerinizin kalçanızdan daha yüksek olmasına özen gösterin. Bunu sağlayabilmenin en kolay yolu oturduğunuz yerde ayaklarınızı bir sehpanın veya taburenin üzerine kaldırmanızdır. Bu destek yoksa ayak ayak üstüne atın.
Ayağa kalkarken belinizi bükmeyin. Oturduğunuz yerin kenarına gelip gerekirse ellerinizle yandan destek alıp dik bir şekilde kalkın.
Yerden bir şey kaldırırken kalça ve dizlerinizi büküp, yani çömelip almaya gayret edin. Omurganızı eğmeyin.
Ayakkabınızı bağlarken çömelin veya ayağınızı bir basamak veya yükseltiye koyun.
Sandalyede dik oturun.
Masa, bilgisayar başında çalışmak zorunda olanlar saatte bir 5 dakika dolaşmalıdır.
OP. DR. OSMAN ARICA (link)
