tekerleğin kızaklaması

az önce televizyon izlerken aklıma takıldı bu soru .
düz yolda giderken bildiğim kadarıyla ağırlığımızın %40 ını ön teker, %60 ını arka teker taşıyor.
ancak neden arka freni sıktığımızda kızaklıyorda ön freni sıktığımızda kızaklamıyor?arkada daha fazla yük var.arka tekerleğin kaymaması gerekmez mi?

ön freni sıktığımızda kızaklamıyor çünkü ya yavaşsak tamamen dururuz ya da takla atmaya başlarız. aslında arka tekerde fren yaptığımızda aynı hareketi yapmak ister ancak kadro ve ön tekerlek bunu engeller. böylece arka tekerlek enerjisini kayarak boşaltır. yine de tam olarak nedenini bilmiyorum ama bana göre böyle.

ha anladım yani fren yaptığımız anda büyük oranda arka tekerlekteki ağırlık ön tekerleğe aktarılıyor, bu yüzden ön kaymıyor.

ıslak bir yolda, yani lastiğin tutuşunun fazla olmadığı durumlarda seleye oturarak ön freni sıkıca tutarsanız ön teker de kayar. yağmurda ve düz zeminde sürmenin en zevkli kısımlarından biri de budur hatta benim için, ön teker kaydırırsınız tabi çok güvenli bişey değil ama zevkli gene de..

neyse, tekerin kayması demek, yol ile tekerin tutuşunun, fren pabuçları ile jantların tutuşundan daha az olması demektir. yol ile teker arasındaki sürtünme daha fazlaysa kaydırmadan fren tutmaya devam edersiniz, fren pabuçları ile jant arasındaki sürtünme daha fazlaysa ya kayarsınız ya da takla atarsınız.

normal sürtünme koşullarında teker ile yol yeterince birbirine tutunur ve fren pabuçlarıyla jant arasındaki sürtünme de belli bir değeri aşarsa bisiklet sahip olduğu kinetik enerjiyi, momentumu teker üzerinden mil etrafında dönerek atmaya çalışır. bu durumda ön teker bu dönme işlemini yapabileceğinden takla atarsınız. arka teker ise, ön teker yerin dibine giremeyeceği için dönme ile bu enerjiyi atamaz, iki sürtünme değeri de çok yüksek olduğundan sürtünme değeri az olan kaymaya yani kızaklanmaya başlar.

Çocukluğumuzdaki karizma öğresi olan patinaj çekmenin mantığı budur.

frenleme esnasında bisikletin ağırlık merkezi öne kayar. arka tekerde normalde %60 olan ağırlık, bu ağırlık merkezinin kayması nedeniyle %5-10a düşer. hatta sert ön frenlemede %0 a kadar düşer. Bu nedenle sert frenlerde arka teker havaya kalkar.
Arabalarda ani frenlemelerde arka tekerin kızaklamasını önlemek için bir sistem bulunur (abs li olanlarda dahi). ani frenlerde ağırlık daha fazla öne kayar ve aracın arka tarafı yükselir. bu yükselme ile eş zamanlı çalışan, aracın arka kampana yada disklerindeki kaliplere giden frenleme basıncını düşürmek için sistem bulunur. böylelikle aracın arka tekerlerinin kızaklaması engellenir-azaltılır ve savrulma tehlikesi önlenir.

Yani özet olarak ön frenlere çok yüklenme durumunda ani ivme kaybı bisikletin ağırlık merkezinin öne kaymasına neden olur. arka tekere düşen yük azalır ve kızaklama kolaylaşır

Mekanik disk ler için derlerdi ki ; kaydırmaz , yavaşlatır-durdurur...
Hidrolikler ise sert frenleme de kızaklama yaptırıyor acep nedendir???

@oguzcigsar

Mekanik disklerde fren kolunu sıktığında enerji kalipere gidince azalıyor.Nedeni tel olması.Hidroliklerde ise hortum aracılığıyla fren yapıldığından böyle kayıp söz konusu değil o yüzden koldaki kuvvet aynen hatta katlanarak (hidrolik olduğundan) kalipere aktarılıyor.

Peki o zaman disk frenlerin kaydırmazlık mantığı günümüzde değişiyor demek ki,doğru mu?
Yani üreticiler, artık kızaklamayı engellemekle ilgilenmiyorlar sanırım önceden ABS frenler için , modülatör falan geliştirilmişti aniden sıksan bile kızaklama süresi bu modülatörler sayesinde uzuyordu ama hidroliklerde böyle bir sistem yok , aniden sıkarsan kızaklıyor... bu beni düşündürüyor ve paylaşmak istedim sadece...üreticilerin sadece ticari amaçlı düşünüyor olabilecekleri aklıma geldi birden...yani sadece yeni bir şey çıkarmak adına mı acaba?? (elbette hidroliklere kötü demiyorum çamur da bile hiç bir fren sistemi tutmazken, hidrolikler zınk diye durduruyor ama sanki eksikler gibi

@oguzcigsar

Bisiklete ABS monte etmek hem masraflı olur hem freni çok ağırlaştırır.

E hidrolik zaten başlıca bir masraf, orta seviye bir kadro parası Yapsınlar abs yi 100 fazla veririz kardeşim Teşekkürler, görüşmek üzere.

aslında kızaklamayla ilgilenmiyorlar demek doğru olmaz daha kaliteli hidrolikler yaparak fren tepki süresini kısaltıyorlar mekanik disklerde 1-1 oranında etki ederken hidroliklerde 1-2 1-3 oranında baskılıyor diye biliyorum daha az kuvvetle daha fazla işi daha kısa sürede yapmış oluyoruz. hem arka frenin kızaklaması çokta kötü birşey değil bence hatta gerekli ani dönüşler veya tehlikeli durumlarda.

Bu basit bir fizik kuralıdır. Cisimlerin hareket durumlarını koruma eğilimleridir.Bir araç hızlanırken içerisindeki cisimler geriye doğru, araç fren yaptığında ise cisimler öne doğru itilir. Her iki durum cisimlerin hızlarını koruma eğilimlerinden kaynaklanır.Bu mantıkla bisikleti geri geri sürsen,ön freni sıkınca ön teker kızaklayacak arka freni sıktığınızda arka teker kilitleyip geriye doğru takla atma eğilimi gösterecektir.

xc 3000 im var ön tekeride gayet güzel kızaklatabiliyorum hele hafif bayır ve azcıkta yol tozluysa. tabi arka teker gibi uzun süre yapılmaz ki lastiğime acırım