Tarihte Bugün

19 Eylül

Fırtına, yağmur.

Gaziler Günü.

1575 - Padişah III. Murat'ın görevlendirdiği Müneccimbaşı Takiyüddin Efendi'nin
öncülüğünde kurulan İstanbulRasathanesi, açıldı.Rasathane,devrin Şeyhülislamı
tarafından 1580'de yıktırıldı. Araştırmacılar, rasathanenin Galatasaray Lisesi
civarında kurulduğunutahmin ediyorlar.

1576 - Padişah Sultan III. Murat, İstanbul Rasathanesini açtı. Devrin
Şeyhülislamın kışkırtması sonucu 1580'de yıkılacaktır.

1893 - Yeni Zelanda kolonisi, kadınlara oy hakkı tanıyan ilk ulus oldu. Bu
atılımın öncüsü, 1866'da ''kadın hareketi''ni başlatan Kate Sheppard idi.

1921 - Mustafa Kemal Paşa'ya mareşal rütbesi ve gazilik unvanı verildi.

1927 - Nikaragua'da ayaklanmanın lideri Augusto Sandino, hükümet
kuvvetlerine saldırdı.

1935 - Almanya'da Yahudilerin kamu sektöründe çalışmasını yasaklandı.

1944 - Finlandiya ile Sovyetler Birliği ateşkes imzaladı.

1951 – NATO Konseyi, Türkiye ve Yunanistan'a katılma çağrısı yaptı.

1955 - Sıkıyönetim Komutanlığı, Ankara'da Ulus gazetesini süresiz, İstanbul'da
Hergün, Hürriyet ve Tercüman gazetelerini 15 gün süreyle kapattı.

1955 - Arjantin Cumhurbaşkanı Juan Peron askeri darbeyle devrildi ve
Paraguay'a sürüldü.

1962 - İlhan İskender Sanat Armağanı'nı Behzat Budak ve Yıldız Kenter aldı.

1967 - 50 gündür süren Singer fabrikası işçilerinin grevi yasal olmadığı
gerekçesiyle, mahkeme kararıyla durduruldu.

1970 - Türk Hava Yollarının ''Antalya'' adlı uçağı Isparta yakınlarında düştü:
154 kişi öldü.

1970 - DPT Müsteşarı Turgut Özal kurumun yeni binasına mescit istedi.

1979 - Silahlı kişiler İstanbul'da Hergün gazetesini taradı: 1 kişi öldü, 2 kişi
yaralandı.

1980 - Bir yüzbaşıyı öldürme iddiasıyla yargılanan Sedar Soyergin sıkıyönetim
mahkemesinde tek duruşmada idama mahkum edildi.

1980 - Avrupa Parlamentosu Türkiye-Avrupa Ekonomik Topluluğu ilişkilerini
askıya alma önerisini reddetti.

1981 - Yahya Demirel Türk vatandaşlığından çıkarıldı.

1982 - İsveç'te seçimleri Sosyal Demokratlar kazandı; Olaf Palme başbakan
oldu.

1985 - Meksika'nın başkenti Meksiko'da meydana gelen 8.1 büyüklüğündeki
depremde 35 binden fazla kişi öldü.

1987 - 10. Akdeniz Oyunları'nda Serbest Güreş Milli Takımı 6 altın, 1 gümüş
madalya kazandı. takım halinde şampiyon oldu.

2002 - Tel Aviv`de bir otobüste düzenlenen intihar saldırısında 5 kişi öldü.
Saldırının ardından İsrail tankları yeniden Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat`ın
Ramallah`taki karargahına girdi.

Aynı gün Fildişi Kıyısı`nda patlak veren ayaklanmanın ilk birkaç gününde
ölenlerin sayısı 270`i buldu.

Doğanlar:
* Nobel ödüllü İngiliz yazar William Golding 1911'de,
* İki kez olimpiyat şampiyonu atlet, (“Çek lokomotif”) Emil Zapotek 1922'de,
* Türk Sanat Müziği sanatçısı Behiye Aksoy 1933'te,
* Şair İsmet Özel 1944'te doğdu.

Ölenler:
* Eski İstanbul Milletvekili (DP) Zakar Tarver (Yassıada’da) 1960’ta,
* Eski başbakanlardan Ordinaryüs Prof. Şemsettin Günaltay 1961'de
hayata veda etti.

20 Eylül


İtfaiye Haftası.

1921 - Bozcaada, Mihalıççık ve Sivrihisar'ın kurtuluşu.

1928 - İtalya'da Yüksek Faşist Konsey en yüksek yasama organı oldu.

1937 - Türkiye'de ilk resim ve heykel müzesi Dolmabahçe Sarayı'nda, Atatürk
tarafından açıldı.

1946 - Fransa'da Cannes Film Festivali başladı.

1946 - Türkiye'de Basın Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.

1946 - Cannes Film Festivallerinin ilki başladı.

1961 - Devlet ve Hükümet Başkanı Orgeneral Cemal Gürsel "Seçimi yapamazsak
milli felaket o zaman olur " dedi.

1970 - Amasya Cezaevi'nde mahkumlar ayaklandı.

1971 - Ataş rafinerisinde grev.

1974 - Honduras'da kasırga: 10 bin kişi öldü.

1980 -Başbakanlığa emekli Amiral Bülent Ulusu atandı.

1980 - Aranan Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Genel Sekreteri Fehmi
Işıklar yakalandı.

1981 - İran 149 solcu militanı idam ettiğini açıkladı.

1984 - Beyrut'ta Amerikan elçiliğine giren patlayıcı yüklü kamyonla intihar
saldırısı yapıldı; 40 kişi öldü.

1987 - İstanbul'da 12 Eylül darbesi sonrası ilk işçi mitingi yapıldı. İşçiler deri
işverenlerinin aldığı lokavt kararını protesto ettiler.

1988 - Naim Süleymanoğlu Seul Olimpiyat Oyunları'nda halter dalında 6 dünya
rekoru kırdı.

1991 - PKK Mardin Vali Konağı'na roketatar attı; ölen ya da yaralanan olmadı.

1992 - Özgür Gündem gazetesi yazarı Musa Anter öldürüldü.

1994 - Engin Civan vuruldu.

1995 - Deniz Baykal, Necdet Menzir'in görevden alınma isteğini reddeden
Başbakan Tansu Çiller'le yürüttüğü DYP - CHP koalisyon hükümetini bozdu.
Tansu Çiller hükümetin istifasını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e verdi.

2002 - İsrail askerleri, Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat`ın karargahındaki üç
binayı havaya uçurdu.

Doğanlar:
* Şikago Mezbahaları'nın yazarı Upton Sinclair 1878'de,
* İtalyan aktris Sophia Loren 1934'te doğdu.

Ölenler:
* İngiliz doğabilimci Denison Ross 1940'ta,
* Finlandiyalı besteci Jean Sibelius 1957'de,
* Klasik Türk Müziği sanatçısı Burhanettin Ökte 1973'te,
* Halk müziği yorumcusu, opera sanatçısı, besteci ve şair Ruhi Su 1985'te,
* Modacı Yves Saint Laurent 1989'da,
* Gazeteci yazar İlhami Soysal 1992'de hayata veda etti.

21 Eylül


1924 - Mustafa Kemal Paşa, "Halk, köylüler bana her yerde iş programını şu iki
kelime ile ihtar ettiler; Yol, mektep" dedi.

1943 - İnönü Ansiklopedisi'nin ilk fasikülü yayımlandı.

1947 - Zonguldak Kozlu kömür ocaklarında grizu patlaması: 48 işçi öldü.

1958 - Başbakan Adnan Menderes, Cumhuriyet Halk Partisi'nin parti olmadığını,
İsmet İnönü'nün siyaseti bırakması gerektiğini, basının istediğini
yazamayacağını söyledi. Menderes, "Bize yumruk atan İsmet Paşa'yı alır layık
olduğu muameleyi yaparız" dedi.

1960 - 27 Mayıs günü "Milli Birlik ve Hürriyet Bayramı" olarak kabul edildi.

1962 - Kadınlar artan kadın kaçırma olaylarını protesto yürüyüşü yaptılar.
Pankartlardan birinde, "Başkaları ayla, biz ayılarla uğraşıyoruz" yazıyordu.

1964 - Malta, İngiltere'den bağımsızlığını kazandı.

1976 - Polis, DİSK Genel Merkezi’ni aradı, Genel Sekreter Mehmet Karaca
tutuklandı. Genel Başkan Kemal Türkler ve 4 yönetici hakkında gıyabi
tutuklama kararı çıkarıldı.

1977 - Türk Lirası devalüe edildi; Dolar 19,25 lira, Mark 8,27 lira oldu. Bu,
Milliyetçi Cephe hükümetinin bir yılda yaptığı üçüncü devalüasyon oldu.

1980 - Orgeneral Haydar Saltık devlet başkanı genel sekreteri oldu. Aynı gün
Başbakan Bülent Ulusu kabinesini açıkladı.

1991 - DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel seçim kampanyası gezilerinde
ilçelere il olma sözü vermeyi sürdürüyor. Demirel, Bandıma'yı 80. il
yapacaklarını söyledi.

1995 - Jandarma Buca Cezaevi isyanını bastırmak için silah kullandı. Jandarma
kurşunuyla 2 tutuklu öldü. Ayrıca 15 er, 41 tutuklu yaralandı.

Doğanlar:
* "Zaman Makinası", "Dünyalar savaşı" gibi yapıtlarıyla tanınan İngiliz bilim
kurgu yazar Herbert * George Wells 1866'da,
* Müzisyen Leonard Cohen 1934'te,
* Uçuran Özer Çiller 1937'de doğdu.

Ölenler:
* Vergilius İ.Ö.19'da,
* Ivanhoe'nun yazarı İskoçyalı Walter Scott 1832'de,
* Yazar Ahmet Rasim 1932'de,
* Karikatürist Sedat Nuri İleri 1943'te,
* Gazeteci ve siyasetçi Necmettin Sadak 1953'te,
* Yazar Ruşen Eşref Ünaydın 1959'da,
* Sanat tarihçisi Tahsin Öz 1973'te,
* Ressam ve şair Bedri Rahmi Eyüboğlu 1975'te,
* Sinema yönetmeni ve yapımcı Ertem Eğilmez 1989'da,
* Emekli Büyükelçi İsmail Necdet Kent 2002'de hayata veda etti.

22 Eylül


1919 - Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası kuruldu.

1924 - Mustafa Kemal Paşa, "Hayatta en hakiki mürşit ilimdir" dedi.

1939 - Dikili ve çevresinde deprem: 100'den fazla kişi öldü. Dikili ve Karaburun
tamamen yıkıldı.

1940 - Bakanlar Kurulu, İstanbul'da çıkan Le Journal d' Orient gazetesini yedi
gün süreyle kapattı. Gazetenin resmi dış politikaya aykırı yayın yaptığı ileri
sürüldü.

1943 - Ankara Fen Fakültesi kuruldu.

1950 - Yeni Baştan gazetesinin kurucusu ve yazarı Aziz Nesin hakkında gıyabi
tutuklama kararı verildi. Nesin "Sosyal düzeni yıkmaya yönelik yayın" yapmakla
suçlanıyor.

1958 - CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, "Demokrasiye paydos demeye
Demokrat Parti genel başkanının gücü yetmeyecektir" dedi.

1960 - Albay Alparslan Türkeş başbakanlık müsteşarlığı görevinden alındı.

1962 - CHP Meclis Grubu'nda İsmet İnönü parti liderliğinden ve başbakanlıktan
istifaya davet edildi. İnönü böyle bir niyeti olmadığını açıkladı.

1964 - Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel Yassıada hükümlüsü Refik Koraltan, Rüştü
Erdelhun, Selim Yatağan ve Nedim Ökmen'i hastalık nedeniyle affetti.

1970 - Polonya'da Dayanışma Sendikası kuruldu.

1975 - İçişleri Bakanlığı yasaklanan yayınları içeren 138 sayfalık bir kitap
bastırdı.

1978 - Ankara Belediyesi'nce yaptırıan 'tercihli otobüs yolu' hizmete girdi.

1980 - Kuruluşundan 10 yıl sonra Lech Walesa liderliğindeki Dayanışma
Hareketi Polonya'da yasallık kazandı.

1984 - Gökova Körfezi'nde termik santral kurulmasına karşı çıkan köy kadınları
eylem yaptılar.

1985 - Greenpeace'a ait "Rainbow Warrior" gemisi sabotaj sonucu batmıştı.
Fransız hükümeti gemiyi Fransız gizli ajanlarının batırdığını kabul etti.

1986 - 12 Eylül darbesi sonrası Alparslan Türkeş ilk kez Milliyetçi Çalışma
Partisi'nin (MÇP) İstanbul mitinginde konuştu.

1993 - New York Metropolitan Müzesi "Karun Hazinesi"ni Türkiye'ye geri
göndermeye karar verdi.

2000 - Bakanlar Kurulu, Kopenhag Kriterleri ile paralel olan İnsan Hakları
Raporunu kabul etti.

2002 - Almanya`da Başbakan Gerhard Schröder`in liderliğindeki Sosyal
Demokratlar, genel seçimlerden birinci parti olarak çıktı.

Aynı gün İsrail birliklerinin, militanları yakalama gerekçesiyleGazze`de
düzenlediği operasyon sırasında çıkan çatışmada 9 Filistinli öldü.


Doğanlar:
* Çingeneler'in yazarı Osman Cemal Kaygılı 18901'da,
* Alman aktör ve yönetmen Erich von Atroheim 1885'te,
* Elektriğin ana prensiplerini belirleyip, dinamoyu keşfeden İngiliz fizikçi
Michael Faraday 1791'de,
* Ressam Komet 1943'de,
* Gitarist Joan Jett 1960'ta doğdu.

Ölenler:
* "Yedigün Şairleri"nden İhsan Yücel 1945'te,
* Kocaeli Milletvekili Mürsel Bakü ile İstanbul Milletvekili Galip Bahtiyar 1945'te,
* Gazeteci Çetin Özbayrak 1995'te hayata veda etti.

23 Eylül


1384 - Hicrî - Şemsi Yılbaşı.

Güneşin Terazi burcuna girmesi - Sonbaharın başlangıcı.

Ekinoks (gece ve gündüzün eşitliği)

1856 - İzmir-Aydın hattı demir yolu imtiyazı, bir İngiliz şirketine verildi.

1866 - yılında işletmeye açılan 612 kilometrelik demir yolu hattının imtiyazı 15
Ekim 1950'de dolacaktı. Ancak genç Cumhuriyetin hükümeti, bu hattı 30 Mayıs
1935'te satın aldı.

1925 - Mustafa Kemal Paşa, "Güzel bir serpuş olan şapkadan pek az bir
müddette dervişler, mürit ve hocalar da memnun kalacaklardır" dedi.

1931 - Ekonomik kriz nedeniyle iki gün kapalı kalan Londra Borsası yeniden
açıldı.

1939 - Tekirdağ şarap fabrikası hizmete girdi.

1941 - Bakanlar Kurulu, Vakit gazetesini 10 gün süreyle kapattı.

1942 - Naziler, Auschwitz'te gazla öldürme katliamlarına başladı.

1947 - Bulgaristan Partisi lideri Nikola Petkov asıldı.

1954 - Yeni Ulus gazetesinde yayımlanan yazıları nedeniyle Hüseyin Cahit
Yalçın, Cemal Sağlam, İbrahim Cüceoğlu hapis cezalarına, Nihat Erim para
cezasına çarptırıldı.

1954 - Doğu Almanya polisi, 400 kişiyi, ABD ajanı olmak iddiasıyla tutukladı.

1955 - Pakistan, Türk-Irak Karşılıklı İşbirliği Antlaşması'na katıldı. Bağdat Paktı
üyeleri Türkiye, Irak ve Pakistan oldu.

1961 - Türk Hava Yolları'na ait Tay uçağı Esenboğa yakınlarına düştü, 28 kişi
öldü.

1965 - İzmit Körfezi'nde bir tanker infilak etti; 15 kişi öldü.

1967 - Sovyetler Birliği, Kuzey Vietnam'la yardım paktı imzaladı.

1969 - ODTÜ öğrencisi Taylan Özgür İstanbul'da polis kurşunuyla öldü. Aynı
gün öğrenci lideri Deniz Gezmiş tutuklandı.

1971 - Altın Koza Film Festivali'nde sonuçlar açıklandı; Yılmaz Güney tüm
ödülleri aldı.

1973 - 18 yıl önce iktidardan darbeyle düşürülen Juan Peron yeniden devlet
başkanı seçildi.

1974 - Piyasada ilaç, tüpgaz, yağ ve filtreli sigara darlığı başladı.

1986 - Başbakan Turgut Özal siyasi yasaklı liderleri, yasaklara uymadıkları
için "anarşist"likle suçladı. Aynı gün Manisa DYP il binasına asılan Süleyman
Demirel posteri indirildi.

1987 - Irak savaş uçakları Hakkari'nin Çukurca ilçesi Narlı köyünü bombaladı; 3
kişi öldü, 18 kişi yaralandı.

1995 - Tomris Özden istifa etmek zorunda bırakıldı. CHP Parti Meclisi üyeliğine
en yüksek oyla seçilen, Güneydoğu'da ölen Albay Rıdvan Özden'in eşi Tomris
Özden sorunun yalnızca askerlerle çözülemeyeceğini söylemiş ve öldürülen bir
PKK militanının kız kardeşiyle el ele tutuşarak barış mesajı vermişti.

1996 - Anayasa Mahkemesi, Türk Ceza Kanunu'nda evli erkeğe zinada ayrıcalık
tanıyan maddeyi iptal etti.

1997 - Cezayir'de köy baskını: 200 kişiyi öldürüldü, 100 yaralı. Baskını İslamcı
radikallerinin yaptığı öne sürüldü.

2000 - İnsan Hakları Derneği eski Genel Başkanı Akın Birdal, 2 yıllık hapis
cezasını tamamlayarak tahliye oldu.

Doğanlar:
* Sinema oyuncusu Mickey Rooney 1920'de,
* Caz yorumcusu John Coltrane 1926'da,
* Rejisör Süreyya Duru 1930'da,
* Amerikalı şarkıcı Ray Charles 1932'de,
* Oyuncu Romy Schneider 1938'de,
* Şarkıcı Julio Iglesias 1943'te doğdu.

Ölenler:
* Carmen'in yazarı Prosper Mérimée 1870'te,
* Modern psikoanalizin babası Avusturyalı Sigmund Freud 1939'da,
* Ressam Ali Sami Boyar 1967'de,
* Şair Pablo Neruda 1973'te,
* Guardian gazetesi yazarlarından Hugo Young 2003'te hayata veda etti

24 Eylül


1852 - Fransız Henri Giffard ilk kez zeplinle uçtu.

1882 - İstanbul Beyazıt Kütüphanesi kuruldu.

1933 - Türk-Bulgar Dostluk ve Tarafsızlık Anlaşması 5 yıl daha uzatıldı.

1938 - Hatay Devleti’nde genel af ilan edildi.

1947 - Hindistan'da Müslüman mültecileri taşıyan tren Pencap sınırında
durduruldu, Sihler, 1200 mülteciyi kurşuna dizdi.

1956 - Türk Dil Kurumu en iyi yapıt ödülünü Ali adlı romanıyla Orhan
Hançerlioğlu kazandı.

1960 - Yüksek Adalet Divanı kuruldu.

1971 – İngiltere 90 Rus diplomatı casusluk yaptıkları gerekçesiyle sınır dışı etti.

1975 - Başbakan Süleyman Demirel "Cumhuriyet Halk Partisi solculuğunu ilan
ettiği gün milleti böldü" dedi.

1980 - Iraklıların İran'ın Abadan'daki petrol rafinerisini uçurmasıyla İran-Irak
savaşı genişledi.

1981 - Ermeni militanlar Türkiye'nin Paris Başkonsolosluğu'nu bastılar; güvenlik
görevlisi Cemal Özen öldü, Başkonsolos Kaya İnal yaralandı.

1983 - MGK kamu çalışanları için emeklilik yaşını kadınlarda 45'e, erkeklerde
50'ye yükselten düzenlemeyi yasalaştırdı.

1987 - Süleyman Demirel, DYP Olağanüstü Kongresinde oy birliğiyle genel
başkan seçildi. Demirel, 12 Eylül askeri darbesi sonrası, siyasete resmen döndü.

1996 - Diyarbakır E Tipi Cezaevi'nde 12 siyasi mahkum dövülerek öldürüldü.

Doğanlar:
* Amerikalı romancı F. Scott Fitzgerald 1896'da doğdu.

Ölenler:
* Manzum mizahi roman ve öyküleriyle tanınan şair Necdet Rüştü Efe 1969'da,
* Şair ve yazar Şükufe Nihal Başaran 1973'te,
* Besteci, ses sanatçısı Zeki Müren 1996'da,
* Hava Kuvvetleri eski Komutanı Orgeneral Muhsin Batur 1999'da,
* Yazar Dido Sotiriu ve Françoise Sagan 2004'te hayata veda etti.

25 Eylül

1925 - İstanbul'da, Tulumbacı teşkilatı yerine, modern motorlu itfaiye teşkilatı
kuruldu.

1928 - Meksika'da öldürülen Başkan Alvaro Obregon'un yerine Emilio Gil başkan
seçildi.

1949 - Dr. Perihan Çambel, Florida Üniversitesi Kanser Araştırma Laboratuvarı
patoloji-biyoloji bölümü başkanlığına getirildi.

1950 - Bulgaristan'dan Türkiye'ye gelen göçmen sayısı 26 bini aştı.

1950 - Birleşmiş Milletler askerleri Kore'de Seul'u ele geçirdi.

1952 - Süpermen doğdu.

1953 - Van'a gitmekte olan Ege uçağı alev alarak düştü; 4 kişi öldü, 17 kişi
yaralandı.

1956 - İstanbul'da istimlak başladı. Başbakan Adnan Menderes "Memleket
baştan aşağı yeniden inşa olmaktadır" dedi.

1957 – ABD’nin Arkansas eyaletinde 9 siyahi çocuğun beyazların bulunduğu
okula gitmesi beyazlar tarafından protesto edildi. 1500 beyaz gösterici eylem
yaptı; 7 kişi tutuklandı.

1960 - Devrik Cumhurbaşkanı Celal Bayar, tutuklu bulunduğu Yassıada'da
intihara kalkıştı, bir subay tarafından kurtarıldı.

1962 - Ortak Pazar Türkiye'ye 300 milyon dolar vermeyi kararlaştırdı.

1979 - Cumhuriyet Başsavcılığı MHP’nin Batı Almanya'daki faaliyetleri ile ilgili
bilgi istedi.

1987 - Eski Genelkurmay başkanı emekli Orgeneral Necdet Üruğ "Bazı
arkadaşlar görevden alındıktan sonra politika yapıyor. Ben böyle bir şey
yapmam, sırlarımla birlikte öleceğim" dedi.

1988 - Cezaevlerinde 1 Ağustos genelgesi uygulanmaya başladı.

1993 - Karun Hazinesi Türkiye'ye geldi.

2002 - ABD özel güçleri, Batılıların kurtarılmasına yardım amacıyla
ayaklanmanın olduğu Fildişi Kıyısı`na gitti.

Doğanlar:
* Nobel ödüllü Amerikalı romancı William Faulkner 1897'de,
* Besteci Cemal Reşit Rey 1904'te,
* Rus besteci Dimitri Şostakoviç 1906'da,
* Franko’dan sonra demokrasiye geçişi sağlayan İspanya Başbakanı Adolf
Suarez 1933'te doğdu.

Ölenler:
* Alman yazar Erich Maria Remarque 1970'te,
* Sinema sanatçısı Danyal Topatan 1975'te,
* Led Zeppelin'in davulcsu John Bonham 1980'de (otel odasında ölü bulundu),
* Suikaste uğrayan Irak geçici hükümet konseyi üyesi Akile El Haşimi ile Filistin
asıllı Amerikalı düşünür Edward Said 2003'te hayata veda etti.

26 Eylül

Dil Bayramı

1669 - Girit adası, Türk egemenliği altına girdi.

1887 - Emile Berliner gramofonun patentini aldı.

1907 - Yeni Zelanda, İngiltere'den bağımsızlığını ilan etti.

1929 - Avusturya şansölyeliğine Hıristiyan Sosyalistler ve milliyetçilerin
desteklediği Johann Schober getirildi.

1930 - Adana'da Ahali Cumhuriyet Fırkası kuruldu.

1932 - Türk Dil Kurultayı toplandı. Yüzyıllar boyunca Türk diline giren yabancı
kelimeler Türkçe'den arındırıldı. Dil Bayramı ilk kez kutlandı.

1938 - Atatürk Dolmabahçe Sarayı'nda hafif bir rahatsızlık atlattı.

1940 - Türk-Rumen Ticaret Antlaşması imzalandı.

1947 - İngiltere, Filistinlilerle Yahudilerin kendi geleceklerine kendilerinin karar
vermesi gerektiğini açıkladı. Bu nedenle Filistin'i boşaltma kararı aldı.

1957 - "West Side Story"nin prömiyeri yapıldı.

1960 - Küba lideri Fidel Castro, 4 saat 29 dakika ile BM tarihindeki en uzun
konuşmayı yaptı.

1961- Orgeneral Cemal Gürsel, Cumhurbaşkanı seçildi.

1962 - Sağ eğilimli "Irkçı Türkler Derneği" kuruldu.

1964 - Kıbrıs Türk ve Yunan alayları Kıbrıs Barış Gücü emrine verildi.

1971 - Yılmaz Güney Altın Koza Film Festivali'nde tüm ödülleri almıştı. Güney,
Altın Koza ödülünü Türk Hava Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı'na verdi.

1973 - Ankara'da sıkıyönetim kaldırıldı.

1978 - ABD Başkanı Jimmy Carter Türkiye'ye uygulanan ambargoyu kaldıran
yasayı onayladı.

1979 - Temmuz 1979'da Mısır'ın Ankara Büyükelçiliğini basan dört Filistinli
gerillanın yargılanmasına başlandı.

1984 - Çin ile İngiltere, Hong Kong'un 1997'de Çin kontrolüne geçmesi için
anlaştılar.

1986 - Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) üyelerine ANAP’a oy
vermeme çağrısı yaptı.

1980 - Paris Büyükelçiliğinin basın danışmanı Selçuk Bakkalbaşı, Ermeni
teröristlerin düzenlediği silahlı
saldırıda yaralandı.

1984 - Çin ile İngiltere, Hong Kong'un 1997'de Çin kontrolüne geçmesi
konusunda anlaştılar.

1989 - Vietnam'daki son ABD askerleri, Kamboçya'dan ayrıldı.

1990 - Eski Milli İstihbarat Teşkilatı müsteşar yardımcısı Hiram Abas
İstanbul'da Devrimci-Sol örgütü tarafından öldürüldü.

1997 – Yargı sistemini eleştiren sözleri nedeniyle yargılanan DGM savcısı Mete
Göktürk beraat etti.

1999 - Devlet İstatistik Enstitüsü, 17 Ağustos depreminin konutlara 2.1
milyar dolar hasar verdiğini açıkladı.

1999 - Ankara Ulucanlar Kapalı Cezaevinde, jandarmanın tünel kazıldığı ihbarı
üzerine arama yapmak istemesi üzerine çıkan olaylarda 11 tutuklu ve hükümlü
öldü, 20 tutuklu ve hükümlü yaralandı.

2000 - Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Emlak, Ziraat ve Halk
bankalarının özelleştirilmesine ilişkin kanun hükmünde kararnameyi Bakanlar
Kurulu'na iade etti.

2002 - Fildişi Kıyısı`nda, Fransız birliklerinin geniş çaplı tahliye operasyonuyla
Batılılar bu ülkeden çıkarıldı.

Aynı gün Senegal`e ait bir Feribotun Atlas Okyanusu`nda batması sonucu
yaklaşık 1000 kişi öldü.


Doğanlar:
* T.S. Eliot 1888'de,
* Felsefeci Martin Heidegger 1889'da,
* Amerikalı besteci George Gershwin 1898'de,
* Roxy Music grubunun solisti Bryan Ferry 1945'te doğdu.

Ölenler:
* Milletvekili Ali Saip Ursavaş 1939'da,
* Walter Benjamin 1940'da,
* Macar besteci Bela Bartok 1945'te,
* Budist bir rahibin vurduğu Sri Lanka başbakanı Solomon Bandaranaika 1959'da,
* Kurtuluş Savaşı kahramanlarından Yörük Ali Efe 1951'de,
* Milli binici Bedri Böke 1974'te,
* Sinema oyuncusu Danyal Topatan 1975'te,
* İngiliz şarkıcı Robert Palmer 2003'te,
* Tiyatro sanatçısı Kerim Afşar, Başkent Üniversitesi Hastanesinde 2003'te
hayata veda etti.

27 Eylül

Dünya Turizm Günü

1529 - Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu Viyana'yı
kuşatmaya aldı.

1538 - Barbaros Hayrettin komutasında Osmanlı donanması, Venedik Amirali
Andrea Doria'nın donanmasını Preveze'de yendi.

1922 - Yunan Kralı I. Konstantine Anadolu yenilgisi sonrası tahtını terk etmek
zorunda kaldı.

1930 - Mustafa Kemal Paşa yeni İsmet Paşa hükümeti ile ilgili bir açıklama
yaptı; "Eğer İsmet Paşa, hükümet teşkilini kabulden sureti katiyede imtina
etseydi (kaçınsaydı), başvekaleti bizzat deruhte etmekten (üstlenmekten)
başka çare kalmazdı" dedi.

1940 – Japonya, Almanya ve İtalya'nın askeri paktına katıldı.

1962 - Irak Kürt lideri Molla Mustafa Barzani'den kaçan 1500 kişilik Bradost
aşireti Türkiye'den iltica talebinde bulundu.

1962 - Yemen'de Albay Sallal iktidarı ele geçirdi.

1963 - Bisan bisiklet fabrikası kuruldu.

1966 - Sanayi Bakanı Mehmet Turgut, sanayicilerden kapitalizm düşmanlarına
savaş açmasını istedi.

1970 - Arap Zirvesi Mısır'da toplandı; Ürdün Kralı Hüseyin ile FKÖ lideri Yaser
Arafat ateşkes anlaşması imzaladı.

1973 - Seçim gezisi için Isparta'ya gelen CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit taş
ve şişe yağmuruna tutuldu.

1976 - Ankara'da "DGM'ye Hayır" mitingi düzenlendi.

1976 - Maden sektörü işverenleri direnişe katılan 483 DİSK'li işçinin işine son
verdi.

1995 - Genelev sahibi vergi rekortmeni Matild Manukyan'ın otomobilinde bir
patlama oldu. Manukyan ağır yaralandı, şoförü öldü.

2000 – Sydney Yaz Oyunlarında 85 kiloda Hamza Yerlikaya olimpiyat
şampiyonu oldu.

Aynı gün İrlandalı yazar James Joyce'un romanı Ulysses'den uyarlanan filme
İrlanda'da getirilen yasak, 33 yıl aradan sonra kalktı.

Doğanlar:
* İngiliz karikatürist ve illüstratör George Cruikshank 1792'de,
* İtalyan edebiyatında verismo (gerçekçilik) akımının önde gelen sanatçıları
arasında adı geçen Grazia Deledda 1871'de,
* Smerikan toplumunun karanlık yüzüne ışık tutan filmleriyle dikkati çeken
sinema yönetmeni Arthur Penn 1922'de,
*Rock solisti Meat Loa 1947'de doğdu.

Ölen:
* Fransız ressam Edgar Degas 1917'de,
* Rum asıllı Amerikalı yönetmen Elia Kazan ile oyuncu Kerim Afşar 2003'te
hayata veda etti.

28 Eylül

Kestane Karası Fırtınası.

1864 - Londra'da Uluslararası İşçi Derneği (I. Enternasyonal) kuruldu.

1937 - Benito Mussolini ve Adolf Hitler Berlin'de düzenlenen kitlesel bir
gösteride barışa inandıklarını söylediler.

1937 - Bakanlar Kurulu, Tan gazetesini 10 gün süreyle kapatıldı. Gazetede
Anayasa'nın değiştirileceğine, seçimlerin yenileneceğine dair yazılar yayınlanmıştı.
Aynı gün Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği bu tür yayınların
asılsız olduğu bildirildi.

1950 - Birleşmiş Milletler emrine verilen Kore Birliği Türkiye'den yola çıktı.

1955 - Türk Migros İstanbul'da hizmete başladı.

1956 - Maliye Bakanlığı, İstanbul'da hazineye ait 10 bin arsa ve 500 binayı
satışa çıkardı.

1965 - İstanbul Kız Kulesi Milli Savunma Bakanlığı'na devredildi.

1978 - Güney Afrika'da Pieter Willem Botha başbakan seçildi.

1978 - Sosyalist Enternasyonal CHP'nin üyelik başvurusunu kabul etti.

1979 - Adana Emniyet Müdürü Cevat Yurdakul öldürüldü.

1982 - Daha önce Tunus'ta yakalanan Abidin Cevher Özden (“Banker
Kastelli”), Türkiye'ye getirilerek tutuklandı.

1994 - Estonya feribotu Baltık denizinde battı; 912 kişi öldü.

1995 - FKÖ lideri Yaser Arafat ile İsrail Başbakanı Yitshak Rabin Batı Şeria'nın
Filistin yönetimine devri konusunda anlaştılar.

Doğanlar:
* Besteci İlhan Usmanbaş 1921'de,
* İtalyan aktör Marcello Mastroianni 1923'te,
* Siyasal Bilgiler Fakültesi hocalarından Bülent Daver 1928'de,
* Fransız aktris Brigitte Bardot 1934'te doğdu.

Ölenler:
* Fransız kimya ve biyoloji bilgini Dr. Louis Pasteur 1865'te,
* Milletvekili Necip Ali Küçüka 1941'de,
* Fransız yazar ve şair Andre Breton 1966'da,
* Mısır Devlet Başkanı Cemal Nasır 1970'te,
* Eski bakanlardan, gazeteci yazar Cihat Baban 1984'te,
* Klasik Türk Müziği sanatçısı Sevim Deran 1987'de,
* Filipinlerin eski diktatörü Ferdinand Marcos 1989'da,
* Amerikalı cazcı Miles Davis 1990'da,
* Şair Tevfik Akdağ 1993'te,
* Gurma, yazar Tuğrul Şavkay 2003'te hayata veda etti.

29 Eylül

1911 - Türk-İtalyan Savaşı başladı.

1923 - Filistin'de İngiliz mandası resmen yürürlüğe girdi.

1928 - "Yeni Türk Harfleri Marşı" yayımlandı.

1929 - Muhsin Ertuğrul'un yönettiği "Ankara Postası" filmi ilk kez İstanbul'da
gösterildi.

1933 - Marinus van der Lubbe, Reichstag yangınını çıkardığını itiraf etti.

1937 - Çin'de Japon tehdidine karşı güçler birleştiriliyor; General Çan Kay-şek
ile Mao Zedung birlikte davranma kararı aldılar.

1939 - Polonya askerleri geri çekildi, Varşova teslim oldu.

1960 - Demokrat Parti kapatıldı.

1976 - İstanbul Profilo Fabrikası işçilerine polis müdahale etti. 1 işçi öldü.

1979 - Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (TÖB-DER) Bursa'da
miting düzenledi. Polis mitinge müdahale etti. Genel Başkan Gültekin Gazioğlu
ile birlikte 301 kişi gözaltına alındı.

1981 - Arayış dergisi yazı işleri müdürü Nahit Duru ile Bakış dergisi yazı işleri
müdürü Nazım Kara 2,5'ar ay hapis cezasına çarptırıldı.

1983 - Basına büyük kısıtlamalar getiren tasarı Danışma Meclisi'nde bir
dakikada oylanarak yasalaştı.

1984 - Sinema yönetmeni Atıf Yılmaz "Bir Yudum Sevgi", bir yıl sonra da "Dul
Bir Kadın" adlı filmleriyle iki yıl üst üste Altın Portakal Ödülü'nü aldı.

1986 – 12 Eylül darbesi sonrası Necmettin Erbakan ilk kez Gaziantep'te Refah
Partisi kürsüsünde konuştu.

1994 - Sosyolog yazar İsmail Beşikçi Özgür Gündem gazetesinde çıkan bir
yazısında bölücülük yaptığı iddiasıyla 2 yıl hapis ve 250 milyon lira para
cezasına çarptırıldı.

2000 - Güneydoğu'da askerlik yapanların konuştuğu "Mehmedin Kitabı"ında
orduyu küçük düşürdüğü iddiasıyla 2 ila 6 yıl arası hapis istemiyle yargılanan
gazeteci Nadire Mater ile Metis yayınları sorumlusu Semih Sökmen beraat etti.

Doğanlar:
* İspanyol yazar Miguel de Cervantes 1547'de,
* Celal Sahir Erozan 1883'te,
* Nobel ödüllü İtalyan asıllı Amerikalı nükleer fizikçi Enrico Fermi 1901'de,
* Polonya Dayanışma Sendikası lideri Lech Walesa 1943'te doğdu.

Ölenler:
* Fransız romancı Emile Zola 1902'de,
* Demokrat Partililerin yargılandığı Yassıada'nın, sertliği ile tanınan komutanı
Tarık Güryay 1985'te hayata veda etti.

30 Eylül

Turna Geçimi Fırtınası.

1924 - Mustafa Kemal Paşa, "Memleketin batı bölgesi düşman ayaklarına terk
edilmiş ve oradaki halk silaha sarılmış, buranın ahalisi ise memleketin felaketten
kurtulması için ayağa kalkmış bir vaziyette idi. Ben işte böyle bir zamanda
Erzurum'a geldim. Burada rütbemi, üniformamı attım ve bütün kainata ila ettim
ki sine-i millette bir ferdim" dedi.

1930 - Sivil tayyareci Vecihi Bey kendi yaptığı tayyare ile Göztepe'den
Yeşilköy'e uçtu.

1940 - Karabük Demir-Çelik Fabrikası'nın ilk ürünü pik demirin bir bölümü
Romanya'ya satıldı.

1949 - Mao Zedung Çin Halk Cumhuriyeti başkanı seçildi.

1956 - Soprano Leyla Gencer San Francisco'da konser verdi.

1960 - Devlet Planlama Teşkilatı kuruldu.

1961 - Suriye, Birleşik Arap Cumhuriyeti'nden ayrılarak bağımsızlığını ilan etti.

1962 - Ömür boyu hapse mahkum Demokrat Parti Bolu Milletvekili Reşat
Akşemsettinoğlu tedavi gördüğü hastaneden kaçtı.

1969 - Asaf Çiğiltepe Tiyatro Ödülü'nü Pir Sultan Abdal'ın yönetmeni Umur
Bugay aldı.

1974 - Portekiz Devlet Başkanı General Spinola istifa etti.

1976 - Profilo Fabrikası'nda işçi direnişinde Yakup Keser adlı işçi öldü.

1978 - Başbakan Bülent Ecevit ilk "Köy-Kent" uygulamasını Bolu'nun Mudurnu i
ilçesinde başlattı.

1983 - MGK Çanakkale Zincirbozan'da zorunlu ikamet ettirilen 16 siyasinin
serbest bırakılmasına karar verdi.

1991 - İstanbul Metrosunun ön tünel inşaatı başladı. Açılışı Sosyal Demokrat
Halkçı Parti Genel Başkanı Erdal İnönü yaptı.

1996 - Refah Partisi Rize Milletvekili Şevki Yılmaz, "Türkiye'nin yüzde 99'u
Hizbullahtır. Hizbullah olmayan Hizbülşeytandır" dedi.

1997 - "Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık" eylemi yeniden başladı.
Amaç "Suçlanan milletvekillerinin dokunulmazlıkları kaldırılana kadar" eylemi
sürdürmekti. Katılım öncekine oranla düşük oldu.

2000 - CHP 11. Olağan Kurultay'ında genel başkanlık için üç tur oylama yapıldı.
Sonuçta Deniz Baykal 543 oy alarak genel başkanlığa seçildi.

Doğanlar:
* Mevlana Celalettin Rumi Belh 1207 (Bazı araştırmacılara göre 1182)’de,
* Truman Capote (Streckfus Persons) 1924'te,
* Sevgi Soysal 1936'da doğdu.

Ölenler:
* Alman Sosyal Demokrat Partisi lideri Ernst Reuter 1953'te,
* Amerikalı aktör James Dean 1955'te,
* Eski İstanbul Emniyet Müdürü Faruk Oktay Yassıada'da geçirdiği kalp krizi
sonucu 1960'ta,
* Edebiyat tarihçisi Prof. Ali Nihat Tarlan 1978'de,
* Eski Milli Eğitim ve Kültür Bakanlarından Bolu milletvekili Avni Akyol 1999'da
hayata veda etti.

1 Ekim

1905 - Galatasaray Spor Kulübü kuruldu.

1928 - Türkçe Gazete'nin ilk sayısı çıktı. Özelliği, tamamen "yeni
harfler"le basılmasıydı.

1936 - General Franco, İspanya milliyetçi hükümetinin başına geçti.

1936 - Türkiye'de Pazarlıksız Satış Kanunu uygulaması başladı.

1942 - Bakanlar Kurulu eğlence yerlerinin akşam saat onda kapatılması
kararını verdi.

1946 - Nürnberg duruşmaları sona erdi. 12 Nazi ölüm, Rudolf Hess ömür boyu
hapis cezası aldılar.

1947 - Seçilmiş Hikayeler Dergisi'nin ilk sayısı çıktı.

1947 - Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti kuruldu, başkanı Prof. Ali Fuat Başgil.
Cemiyetin amacı, siyasete karışmaksızın her türlü totaliter gidişe ve
taassuba karşı çıkmak olarak açıklandı.

1949 - Mao Zedung önderliğinde Çin Halk Cumhuriyeti kuruldu.

1951 - Türk Dili Dergisi'nin ilk sayısı çıktı.

1952 - Amerikalı askerler, Güneybatı Kore'de gösteri yapan esir Çinlilere ateş
açtı; 52 ölü, 140 yaralı.

1956 - Yazar Eflatun Cem Güney Andersen Masal Ödülü'nü kazandı.

1960 - Nijerya bağımsızlığını ilan etti.

1961 - Türkiye'nin Beyrut Büyükelçiliği'ne bomba atıldı. Bombayı Nasırcıların attığı
belirlendi. Bunun üzerine Mısır'ın Ankara büyükelçisinden Türkiye'yi terk etmesi
istendi ve Kahire'deki Türkiye büyükelçisi geri çağrıldı.

1963 - Cezayir Devlet Başkanı Ahmet Ben Bella, Cezayir'deki Fransızlara ait
tüm toprakların kamulaştırılması emrini verdi.

1964 - İstanbul Üniversitesi Senatosu, öğrenci tepkisi üzerine harç zammını
geri aldı

1969 - Ses duvarı aşıldı.

1972 - Boksör Cemal Kamacı 63,5 kiloda Avrupa şampiyonu oldu

1976 - Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği, TÖB-DER genel
merkez ve şubeleri kapatıldı.

1977 - Pele futbola veda etti.

1979 - Niğde Cezaevi'nde 300 tutuklu açlık grevine başladı.

1985 - İsrail, Tunus'taki Filistin Kurtuluş Örgütü bürolarına hava saldırısı
düzenledi; 50 kişi öldü.

1987 - Mihail Gorbaçov Sovyetler Birliği devlet başkanlığını üstlendi.

1995 - Afyon, Dinar'da Richter ölçeğine göre 6,1 büyüklüğünde deprem oldu;
90 kişi öldü, 250 kişi yaralandı. Başta kamu binaları olmak üzere 4000 bina
yıkıldı.

Doğanlar:
* Anarako-sendikalist hareketin felsefe yöntemi üzerinde derin etkileri
olan, önde gelen Fransız işçi hareketi örgütçüsü ve teorisyeni Fernand
Pelloutier 1867'de,
* Piyanist Vladimir Horowitz 1904'te,
* Jimmy Carter. ABD'nin 39. Başkanı (1977-81) 1924'de,
* Doktor Ali Nihat Mındıkoğlu 1930'da,
* Dört oktavlık sesi ve oyunculuk yeteneğiyle tanınan İngiliz sahne sinema
ve müzik sanatçısı Julie Andrews 1935'de doğdular.

Ölenler:
* Ressam Ruhi Arel 1931'de,
* Şair Ali Faik Ozansoy 1950'de,
* Meclis eski başkanlarından Abdülhalik Renda 1957'de
hayata veda etti.

2 Ekim

1187 - Selahaddin Eyyubi, Kudüs'ü zapt ederek 88 yıllık Frank işgaline son
verdi.

1870 - Roma, İtalya'nın başkenti oldu.

1923 - Son İtilaf birlikleri İstanbul'dan ayrıldı.

1924 - Milletler Cemiyeti'nin 47 üyesi zorunlu tahkim protokolünü imzaladı.

1935 - İtalyan ordusu Habeşistan'a girdi.

1948 - Basın Birliği basında 50 yılını dolduran 96 yazar için bir jübile düzenledi.

1953 - Batı Almanya NATO'ya kabul edildi.

1957 - ODTÜ'nün temeli atıldı.

1968 - Meksika'da üniversite işgali. Meksika güvenlik güçlerinin müdahalesi
üzerine yüzden fazla öğrenci öldü.

1969 - Yargıtay, 6 öğrenci örgütünü siyasetle uğraştıkları gerekçesiyle kapattı.

1969 - Doğan Avcıoğlu liderliğinde Devrim gazetesini yayımlanmaya başladı.

1970 - Ankara'da, Merkezi Antlaşma Örgütü (CENTO) binasına bomba atıldı.

1972 - Adalet Partili Zekeriya Kürşat, "İşçi hakları törpülensin" dedi.

1974 - Eski Milli Birlik Komitesi üyesi General Cemal Madanoğlu ve arkadaşları
beraat ettiler.

1975 - ABD, Türkiye'ye konulan silah ambargosunu kısmen kaldırdı.

1978 - Milli Güvenlik Kurulu'nun Bakanlar Kurulu’na 4 önemli Amerikan üssünün
açılmasını önerdiği öğrenildi. Aynı gün Milliyetçi Hareket Partisi sıkıyönetim ilan
edilmesini istedi.

1980 - Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu avukatlarından Ahmet
Veziroğlu ölü bulundu. Bursa Emniyet Müdürlüğü, Veziroğlu'nun Emniyet
binasından atlayarak intihar ettiğini iddia etti.

1984 - 12 Eylül 1980 sonrası ilk grev Tuzla'da iki tersanede başladı.

1989 - TRT3 ve GAP TV resmen yayına başladı.

Doğanlar:
* Hindistan'ın bağımsızlık lideri Mahatma Gandi 1869'da,
* İngiliz romancı Graham Green 1904'te,
* Şair Cahit Sıtkı Tarancı 1910'da,
* İngiliz şarkıcı Sting (Gordon Summer) 1951'de doğdu.

Ölenler:
* Filozof Aristo MÖ 322'de,
* Eski Milli Eğitim Bakanı Reşat Şemsettin Sirer 1953'te,
* Kurtuluş Savaşı komutanlarından Refet Bele 1963'te,
* Besteci ve operet sanatçısı Cemal Sahir Kehlibağcıoğlu 1973'te,
* Amerikalı aktör Rock Hudson 1985'te,
* Tiyatro sanatçısı Yalın Tolga 1989'da,
* Fener Rum Patriği I. Dimitrios Papadopulos 1991'de,
* Psikolog Atalay Yörükoğlu 2004'te hayata veda etti.

3 Ekim


Dünya Mimarlık Günü ve Konut Günü

Kuş geçimi.

1922 - Mudanya Konferansı başladı.

1926 - Atatürk'ün ilk heykeli İstanbul Sarayburnu'na dikildi.

1930 - Mustafa Kemal Paşa "Milletin umumi temayyülü benim şu veya bu
zaruret karşısında başvekil olmamı icap ettirirse bu vazifeyi kemal-i tevazu ve
minnetle ifaya hazırım" dedi.

1952 - İngiltere ilk atom bombası denemesini Monte Bello adasında
gerçekleştirdi.

1953 - Çanakkale açıklarında İsveç Bandıralı Naboland gemisiyle çarpışan, 81
denizcinin öldüğü Dumlupınar denizaltısı ile iligili sonuçlandı: Naboland kaptanı 6
ay ağır hapse mahkum edildi, Dumlupınar komutanı yüzbaşı Sabri Çelebioğlu
beraat etti.

1960 -Yüksek Adalet Divanı Yassıada'da çalışmalarına başladı.

1966 - İstanbul Kadıköy’deki son tramvay hattı kaldırıldı.

1967 - Kuzey Vietnam Amerika Birleşik Devletleri'nin barış görüşmeleri önerisini
reddetti.

1968 - Fenerbahçe futbol takımı İngiltere şampiyonu Manchester City'yi
İstanbul'da 2-1 yendi. Fenerbahçe, Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda ikinci
tura yükseldi.

1969 - “Edirne” adlı belgesel film Uluslararası Turistik Filmler Festivali'nde altın
madalya kazandı. Film, Yapı ve Kredi Bankası hazırlamıştı.

1971 - SSCB ile ABD arasında kısa adı SALT olan Stratejik Silahları Sınırlama
Antlaşması imzalandı.

1980 - Eski başbakanlardan Nihat Erim öldürenlerin (19 Temmuz 1980)
yakalandığı açıklandı.

1981 - Belfast'ta, İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) tutuklularının yaptığı açlık
grevi bitti. Açlık grevi 7 ay sürmüş ve 10 IRA üyesi ölmüştü.

1984 - Devrimci-Yol davasında yargılanan ve idam cezasına çarptırılan Hıdır
Aslan ve İlyas Has'ın cezası Meclis'te onaylandı.

1990 - Doğu ve Batı Almanya birleşti.

1994 - II. Nükleer Karşıtı Kongre İstanbul'da toplandı.

1997 -Avrasya feribotunu kaçırmaktan mahkum Muhammed Emin Tokcan ile
Viskhan Abdurrahmanov firar etti.

Doğanlar:
* Thomas Wolfe 1900'de,
* "Twist" dansının yaratıcısı Amerikalı şarkıcı Chubby Checker 1941'de doğdu.

Ölenler:
* Rock solisti Janis Joplin 1970'te,
* Yazar Muazzez Tahsin Berkant 1984'te,
* Diplomat, yazar ve Türkiye Barış Derneği Başkanı Mahmut Şerafettin
Dikerdem 1993'te,
* Oyuncu Janet Leigh 2004'te hayata veda etti.

4 Ekim

Dünya Hayvanları Koruma Günü

1789 - Parisli kadınlar Versailles Sarayı'na yürüdü.

1905 - Orville Wright 33 dakika uçakla uçarak ilk uçan adam unvanını kazandı.

1922 - Türkiye'de, hayvanları koruma amacıyla ilk dernek Himaye-i Hayvanat
Cemiyeti adıyla kuruldu. Dünyada ise ilk dernek ilk dernek 100 yıl önce
İngiltere'de kurulmuştu.

1926 - Medeni Kanun yürürlüğe girdi.

1948 - İstanbul'un ilk tiyatrosu Naum Tiyatrosu açıldı.

1957 - Sovyetler Birliği ilk yapay uydu, Sputnik 1'i uzaya fırlattı.

1959 - Dünya Serbest Güreş Şampiyonası Tahran'da yapıldı. Türkiye 57 ve 62
kiloda madalya aldı ve takım halinde dünya ikincisi oldu.

1959 -Sovyet uzay roketi Luna-3, Ay’ın yakından ilk fotoğraflarını çekti.

1961 - Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu kuruldu.

1965 - Küba lideri Fidel Castro, Che Guevara'nın emperyalizme karşı savaşmak
için Küba'dan ayrıldığını açıkladı.

1968 - Üniversitelerde boykotlar sürüyor. Ankara'da Orta Doğu Teknik
Üniversitesi Mimarlık Fakültesi ve İdari İlimler Fakültesi'nde boykot başladı.

1973 - Milli Selamet Partisi ile ilgili soruşturma açıldı.

1974 - Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, 30 Eylül 1974'te hükümet kurma
görevini Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel'e verdi. Demirel,
hükümeti kuramadı görevi iade etti.

1978 - Madenlerin devlet eliyle işletilmesi yasası Cumhuriyet Senatosu'nda
kabul edildi. Aynı gün Bakanlar Kurulu 4 Amerikan üssünün açılmasına karar
verdi.

1979 - Atatürk'ün yatı 'Savarona' Heybeliada önünde yandı.

1986 -Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Komisyonu'na kişisel başvuru hakkını
kabul etti.

1992 - Kuzey Irak'ta Kürt Parlamentosu Federe Kürt Devleti kurulduğunu
açıkladı.

1993 -Rusya Federasyonu'nda Boris Yeltsin'e bağlı ordu birlikleri, komünistlerin
direndiği parlamento binasını bastı. Moskova'da olağanüstü hal ilan edildi.

1996 – Greenpeace, Gökova, Yatağan ve Yeniköy Santrallerinin yargı kararına
rağmen çalıştırılmasını protesto etti.

2002 - ABD`de bir bölge mahkemesinde yargılanan Amerikalı Taliban olarak
bilinen John Walker Lindh, 20 yıl hapis cezasına çaptırıldı.

Doğanlar:
* Finlandiya Komünist Partisi'nin kurucularından ve Komünist Enternasyonal
(Komintern) Genel Sekreterlerinden Otto V. Kuusinen 1881'de,
* Komedyen Buster Keaton 1895'te,
* Cahit Sıtkı Tarancı 1910'da,
* İoanna Kuçuradi 1936'da,
* Sıradan rollerde oynarken parlayan ve derin ve karmaşık karakterleri
canlandırmada gösterdiği başarıyla 1995 Oscar ödülünü kazanan Amerikalı
sinema oyuncusu Susan Sarandon 1946'da doğdu.

Ölenler:
* Nobel ödüllü (1918) Alman fizikçi Max Planck 1947'de,
* Yunanistan Başbakanı Mareşal Papagos 1955'te
* Sinema sanatçısı Ahmet Tarık Tekçe 1964'te,
* Ressam Agop Arad 1990'da,
* Emekli diplomat, Barış Derneği Başkanı Mahmut Dikerdem 1993'te hayata
veda etti.

5 Ekim

Koç katımı fırtınası.

Dünya Öğretmenler Günü.

1892 - Dalton Biraderler öldürüldü,

1896 - Avusturya gazetesi ''Wiener Presse'', Alman fizikçi Wilhelm
Roentgen'in yeni bir radyasyon çeşidi(bugünkü bilinen adıyla ''x ray'')
bulduğunu açıkladı.

1908 - Bulgaristan, Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti.

1908 - Avusturya imparatorunun ilhak notasınıimzalamasıyla Bosna-Hersek,
Osmanlı toprağı olmaktan çıktı.

1911 - İtalyan kuvvetleri Gelibolu'yu işgal etti.

1923 - Türk ordusu Üsküdar'a girdi.

1925 - İlk Cumhuriyet altını İstanbul darphanesinde basıldı. İlk basılan para
Mustafa Kemal Paşa'ya gönderildi.

1926 - Türkiye'de ilk uçak fabrikası açıldı.

1926 - İngiltere'de grevde bulunan 250 bin madenci işbaşı yaptı.

1926 - İstanbul Boğazı'nda trenler için vapur seferleri başlatıldı.

1930 - Dünyanın en büyük hava gemisi R.101 havada patladı: 44 kişi öldü.

1931 - Başbakan İsmet İnönü ile Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ın
Yunanistan'ı ziyaretleri sırasında, 1930Türk-Yunan Dostluk Antlaşması
yürürlüğe konuldu.

1934 - İspanya'da iç savaş başladı.

1939 - Ankara Radyosu Fransızca yayın yapmaya başladı. Daha önce
Yunanca, Farsça, Arapça, Bulgarca yayınları yapılmaktaydı.

1947 - Atina'da yapılan Akdeniz Atletizm Yarışmaları sonuçlandı; Türkiye birinci
oldu.

1953 - Türkiye, BM Güvenlik Konseyine 40 oyla üye seçildi.

1959 - Türkiye Gazeteciler Sendikaları Federasyonu Başkanı Mesut Özdemir
istifa etti. Özdemir, basına yönelik baskıları ve gazetecilerin güç çalışma
koşullarını protesto ettiğini açıkladı.

1962 - Beatles'ın ilk hit şarkısı ''Love me do'' piyasaya çıktı.

1964 - Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel 7 Yassıada hükümlüsünü affetti. Affedilen
hükümlüler; Namık Argüç, Selahattin İnan, Hilmi Dura, Samet Ağaoğlu, Osman
Kavrakoğlu, Dilaver Argun, Bahadır Dülger.

1968 - Devrimci Öğrenciler Birliği (DÖB) kuruldu.

1970 - Enver Sedat Mısır devlet başkanı oldu.

1972 - İstanbul'daki Demir Döküm fabrikasında 2500 işçi greve çıktı.

1979 - İçişleri Bakanı Hasan Fehmi Güneş, bir aşk skandalı sonucu hükümetten
istifa etti.

1979 - Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat Ankara'ya geldi; FKÖ
temsilciliği açıldı.

1988 - Şili'de Pinochet rejimine karşı referandum yapıldı.

1988 - Galatasaray futbol takımı Rapid Wien'i kendi sahasında 2-0 yendi.
Galatasaray Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda 2. tura yükseldi.

1989 - Dalai Lama, Nobel Barış Ödülü'nü aldı.

1994 - 31. Antalya Altın Portakal Film Yarışmasında en iyi kadın oyuncu
ödülünü Türkân Şoray, en iyi erkek oyuncu ödülünü Mehmet Aslantuğ ile Sadri
Alışık aldılar.

1994 - Sosyal Demokrat Halkçı Partili, Meclis Başkan vekili ve Tunceli
Milletvekili Kamer Genç, Güvenlik güçlerinin Tunceli köylerine operasyon
düzenleyerek 17 köyü tamamen yaktığını öne sürdü.

1995 – MHP Genel Başkanı Alparslan Türkeş Kürt sorununun çözümü için IRA
(İrlanda Cumhuriyet Ordusu) ve BASK modellerinden ders alınmasını söyleyen
iş adamı Sakıp Sabancı'ya "Çizmeden yukarı çıkıyorsun" dedi.

1997 - Altın Portakal Film Festivalinde en iyi film ödülünü Ferzan Özpetek'in
yönettiği Hamam filmi aldı.

2002 - Bosna`da savaştan (1992-1995) sonraki ilk, ülkenin kendi olanaklarıyla
düzenlenen genel seçimlerde milliyetçi partiler, ılımlı partiler karşısında başarı
elde etti.

Doğanlar:
* Denis Diderot 1713'de,
* Çek oyun yazarı ve Cumhurbaşkanı Vaclav Havel 1936'da,
* Sir Bob Geldof 1951'de doğdu.

Ölenler:
*Osmanlı bilgini Katip Çelebi 1657'de,
* "Hoffmann'ın Masalları"nın yaratıcısı, Alman asıllı Fransız besteci Jacques
Offenbach 1880'de,
* Tangolarıyla ünlü besteci Hasan Fehmi Ege 1978'de hayata veda etti.1996

6 Ekim

1907 - İstanbul'da ilk otomobil Beyoğlu'nda görüldü.

1923 - İstanbul ve Çanakkale'nin kurtuluşları.

1923 – İngiliz asıllı Amerikalı astronom Edwin Hubble, Andromeda Galaksisi'ni
keşfetti.

1928 - Çan Kay Şek Çin Cumhurbaşkanı oldu.

1964 - Antalya Altın Portakal Film Şenliği'nin ilki düzenlendi.

1970 - Adana'da Güney Sanayi Fabrikası'nda çalışan 3500 işçi 300 memuru
rehin aldı.

1971 - Türkiye'de yapılan ilk büyük spor organizasyonu Akdeniz Oyunları
gerçekleştirildi. Türkiye'nin en büyük futbol tesisi Atatürk Stadı İzmir'de
hizmete girdi.

1973 - Mısır ve Suriye iki cepheden İsrail'e karşı saldırıya geçti.

1980 – MGK, sağ görüşlü Mustafa Pehlivanoğlu ve firari İsa Armağan ile sol
görüşlü Necdet Adalı ve firari Kemal Elgin'in idam kararlarını onayladı.

1981 - Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat, askeri bir tören sırasında öldürüldü.
Suikastı Müslüman Kardeşler üstlendi.

1981 - Türkiye'de Milli Selamet Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan
tutuklandı.

1983 - 20. Ulusal Altın Portakal Film Yarışmasında Altın Portakal'ı Zeki Ökten'in
yönettiği Faize Hücum filmi kazandı.

1983 - Askeri Yargıtay savcı Nihat Gerçek'i öldüren sağ görüşlü Şerafettin Top
hakkındaki ölüm cezasını onayladı.

1984 - Sol görüşlü İlyas Has İzmir'de idam edildi.

1986 -TRT'nin 2. kanalı resmen yayına girdi.

1987 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren, DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel'i
Çankaya Köşkü'ne kabul etti. Demirel, Evren'e "Maziyi unutalım" dedi.

1990 - Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) Parti Meclisi üyesi Doçent Dr.
Bahriye Uçok, kargoyla gönderilen bombalı paketin patlaması sonucu öldü.
Uçok 1971'de kontenjan senatörü, 1977'de Cumhuriyet Halk Partisi Ordu
milletvekili seçilmişti. "İslamdan Dönenler, Yalancı Peygamberler" ve "İslam
Devletlerinde Kadın Hükümdarlar" kitaplarıyla da tanınıyordu.

2002 - Yemen açıklarında bir Fransız petrol tankerinde çıkan yangında
mürettebattan bir kişi öldü, Aden Körfezi`ne 90 bin varil petrol döküldü.

Doğanlar:
* Fransız mimar Le Corbusier 1887'de,
* Kon-Tiki yelkenlisiyle üç buçuk ayda 5 bin mil yol kat ederek Güney
Amerika'dan Tahiti'ye giden Norveçli kaşif Thor Heyerdahl 1914'te
doğdu.

Ölenler:
* Kâtip Çelebi 1657'de,
* Damat Ferit Paşa 1923'te,
* Şair Tokadizade Şekip Bey 1932'de,
* Karikatürist Kosma Togo 1964'te,
* Şair, yazar ve psikolog Sabri Esat Siyavuşgil 1968'de,
* Cumhuriyet gazetesi sahibi, gazeteci Doğan Nadi 1969'da,
* Bahriye Uçok 1990’da öldürülerek,
* İş adamı Nejat Eczacıbaşı 1993'te,
* Oyuncu İsmet Ay 2004'te hayata veda etti.

7 Ekim

Dünya Konut Günü

Yaprak dökümü ve fırtınası.

1571 - Hıristiyan Birleşik donanması ile İnebahtı'da karşılaşan Osmanlı
donanması yenildi.

1806 – Karbon kağıdı keşfedildi.

1908 - Osmanlı yönetimine başkaldıran Girit adası Yunanistan ile birleşti.

1922 – Şile’nin kurtuluşu.

1926 - İtalya'da faşist parti devlet partisi olduğunu açıkladı; her türlü
muhalefet yasaklandı.

1928 - İstanbul'da tramvay işçileri greve başladı. Grev 8 gün sürdü.

1940 - Alman ve İtalyan askerleri Romanya'yı işgal etti.

1949 - Demokratik Almanya Cumhuriyeti kuruldu.

1954 - Türkiye Komünist Partisi davası sonuçlandı. 131 sanık 1 ile 10 yıl
arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.

1954 - Suna Kan, Cenevre'de yapılan uluslararası keman yarışmasında birinci
oldu.

1962 -Diyarbakır'ın Suriçi mevkii "müze bölge" ilan edildi.

1980 - Sol görüşlü Necdet Adalı ile sağ görüşlü Balgat katliamı sanığı Mustafa
Pehlivanoğlu idam edildi. 12 Eylül askeri darbesi sonrası 1980-1984 yılları
arasında 50 kişi idam edildi. Kenan Evren'in "Hainleri asmayıp da besleyecek
miyiz" sözü belleklerde yer etti.

1986 - Bülent Ecevit, hakkında açılan 31 soruşturma ve iki dava ile ilgili olarak
33 ifade verdi.

1987 - Türkiye Komünist Partisi (TKP) ile Türkiye İşçi Partisi (TİP) birleşerek
Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) adını aldı.

1989 - 26. Antalya Altın Portakal Film Festivalinde "Uçurtmayı Vurmasınlar"
filmi 5 dalda ödül aldı.

1991 - Türkiye'nin Atina Büyükelçiliği Basın Ataşesi Yardımcısı Çetin Görgü
öldürüldü. Saldırıyı 17 Kasım örgütü üstlendi.

1993 - Madonna İstanbul'da. Ünlü pop yıldızı İstanbul İnönü Stadı'nda 50 bin
kişiye konser verdi.

1996 - Vicdani retçi Osman Murat Ülke tutuklandı.

2001 – ABD Afganistan’ı bombalamaya başladı.

2002 - 2002 Nobel Tıp Ödülü`nü, İngiliz bilim adamları Sydney Brenner ve John
E. Sulston ile Amerikalı H. Robert Horvitz paylaştı.

Aynı gün İsrail birliklerinin Gazze`de Han Yunus`a düzenlediği saldırıda 14
Filistinli öldü, 110`u yaralandı.

Doğanlar
* Atom bombasını yapanlardan, Danimarkalı nükleer fizikçi Niels Bohr 1885'te,
* Nobel barış ödüllü Güney Afrikalı rahip Desmond Tutu 1931'de doğdu.

Ölenler
* Amerikalı yazar ve ozan Edgar Allen Poe 1849'da,
* son Osmanlı sadrazamı Tevfik Paşa 1936'da,
* besteci ve orkestra yöneticisi Cemal Reşit Rey 1985'te,
* Amerikalı aktris Bette Davis 1989'da hayata veda etti.

8 Ekim


Dünyada olup bitenler

1912 - Balkan Savaşı başladı.

1917 - Sovyetler Birliği'nde, Lenin'in göreve getirdiği Aleksandra Kollantai,
dünyanın ilk kadın bakanı oldu.

1958 - Pakistan'da Eyüp Han darbeyle iktidarı ele geçirdi.

1967 - Che Guevara ve adamları Bolivya'da ölü ele geçirildi.

1970 - Rus yazar Aleksandr Soljenitsin, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı.

1971 - John Lennon ünlü şarkısı Imagine'i yayınladı.

1998 - Nobel Edebiyat Ödülü Portekizli yazar Jose Saramago'ya verildi.

2002 - 2002 Nobel Fizik Ödülü`ne Amerikalı Raymond Davis ve Riccardo
Giacconi ile Japon bilim adamı Masatoshi Koshiba layık görüldü.


Türkiye'de olup bitenler

1908 - İlk sendika ve grev yasağı getirildi; Tatil-i Eşgal yasası ile grevler ve
sendikalar yasaklandı.

1918 - İttihat ve Terakki Partisi'nin iktidardan uzaklaştırılması

1925 - Yahudi ve Ermeni ruhani başkanları, Lozan Antlaşması'nın Azınlıkların
Korunması' ile ilgili hükümlerinin tanıdığı haklardan vazgeçerek, Türk toplumu
içinde Türk yasalarıyla yaşamak istediklerini açıkladılar.

1933 - D Grubu sanatçılarını ilk sergilerini açtı.

1938 - Ankara-Erzurum demiryolu işletmeye açıldı.

1951 - Birinci Akdeniz Oyunları sona erdi. Türkiye serbest güreşte 8 sıklette
altın madalya alarak takım halinde şampiyon oldu.

1971 - İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 8 Ekim 1971'de Ortam dergisini süresiz
kapattı.

1974 – Prof. İhsan Doğramacı Uluslararası Çocuk Doktorları Derneği
başkanlığına seçildi.

1984 - İstanbul'da çeşitli fakültelerde okuyan 1000 kadar öğrenci Meclis'e bir
dilekçe gönderdi. Dilekçede YÖK’le ilgili sorunlar dile getirildi.

1987 - 24. Antalya Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. Altın Portakal'ı
Yavuz Turgul'un yönettiği Muhsin Bey filmi aldı. En iyi erkek oyuncu Şener
Şen, en iyi kadın oyuncu Türkan Şoray seçildi.

1988 - 10 Kasım'da yas tutulması kararı alındı.

1990 - Üniversitelerin açılış törenlerinde alternatif tören yapmak isteyen
öğrenciler engellendi; çok sayıda öğrenci gözaltına alındı.

1992 - Türkiye Kuzey Irak'ta bir Kürt devleti kurulmasına karşı olduğunu
açıkladı.

1996 - Barış İçin Bir Milyon İmza girişimi başladı.


Doğumlar

1895 - Arjantin devlet başkanlarından Juan Peron

1941 - Jesse Jackson. Amerikanın önde gelen yurttaş hakları önderlerinden
rahip ve siyasetçi.


Ölümler

1754 - İngiliz romancı Henry Fielding

1992 - Eski Almanya Başbakanı Willy Brandt öldü.

2004 - Jacques Derrida, Fransız filozof (d. 1930)