Nedir? Ne değildir? Nasıl yapılır? Tekli sistem

Herkese iyi forumlar. Daha önceden bu tip bir konu açacağıma dair söz vermiştim. Artık bu konuda yeterince bilgim olduğunu düşünüyorum ve deli gibi teknik konu okumayı sevenleri tatmin edeceğini düşünerek bu konuyu açıyorum
@Mustafa Zeybek
Önce tekli sistem için küçük bir tanım yapmakla başlayalım; Tekli sistem basitçe aynakolda tek yaprak kullanılarak oluşturulan, çoklu sistemlerin yokuş çıkma kabiliyetini taşırken; maksimum hız kapasitesinden çok fedakarlık yapmadan oluşturulan aktarım sistemidir.

Tekli sistemle ilgili şehir efsaneleri:

Tekli sisteme geçince bisiklet yarım kilo hafifler. Yanlış. Mesela benim önceki sistemimi, ortalama bir deore sistemi ve giriş seviyesi 10'lu tekli sistemin ağırlık farkını hesaplayalım:
Ön aktarıcı (deore) vites kolu (deore) iç ve dış kablolar 349gr

591 serisi deore arka aktarıcı

Çikarılan aynakol yaprakları (deore)

Elimde zincir ve ruble olmadığı için internetten 9' lu deore ruble ve zincir ağırlığını referans alalım

Parçaları özellikle orta seviyede seçtim. Toplam sistem ağırlığı 1404 gram yaptı. Bu seviyede bir sistemden tekliye geçerseniz hafiflemeniz olası. Bir de benim sistemin zirve zamanından bir hesap yapalım
Shimano xtr arka aktarıcı 182gr

Shimano cs hg 770 11 32 xt ruble 264 gr

Shimano hg93 xt zincir 290gr


Xt ön aktarıcı+kol+kablo yaklaşık 300 gram

Xt aynakol yaprakları (tahmini) 100gr
Toplam sistem ağırlığı 1136 gram (hemen hemen)

Şimdi 10'lu deore sisteme bakalım
10' lu deore vites kolu 130-150gr (modele göre degişir

Deore hg54 zincir 273 gr

Deore rd m6000 323 gr

Deore cs hg500 11 42 ruble 430gr



Toplam sistem agırlığı 1176 gr. O da ne bisiklet hafiflemedi, üstüne 40gr ağırlaştı (üst seviye sistemime göre) diğer yandan 1404 gr olan orta seviye donanıma göre 228 gram hafifledik. Yani tekliye geçip yarım kilo hafiflemek istiyorsanız ya çok zengin olup sram xx eagle alacaksınız, ya da tourney' den direkt geçiş yapacaksınız. Öbür türlü olsa olsa (ortalama sistem için) bir arka aktarıcı kadar hafiflersiniz.

Bilinen bir diğer yanlış ise tekli sistemle düz duvara tırmanabileceğinizi sanmak.
Mesela 32 aynakol ile 42 ruble arasında 10 fark var. 3'lü sistemde ise 22 aynakol ve 32 ruble arasında yine aynı fark var. Yani yokuş çıkma konusunda bir fark yok. Ama inişe gelirseniz 22-32 kullanan kişi aynakolu 2. Vitese çekecek ki dişli oranları aynı olsun

Tekli sistem toplarken yapılan yanlışlar:
En büyük yanlış dişli seçimlerinde yapılıyor. Bazı arkadaşlar 32 aynakol 36 ruble ile tekli sistem yapıyorlar. Bu şekilde tırmanamazsınız. Biliyorum sen tırmanıyorsun ama 2 yıl sonra dizlerini eline aldığında konuşuruz kaldı ki yüksek kadanslı çeviremediginiz için, sert eğimde arka teker patinaj çekip duracak.

Bir diğer yanlıs ise kilitli arka aktarıcı ve narrow wide diye tabir edilen, zinciri aynakol üstünde tutma becerisine sahip olan dişliden kullanmamak. Bu ikisi olmadan zincirin atıp durmasından pişman olursunuz. Denemeyin bile.

Tekli sistemin avantajları:
Ilk olarak daha az parça olduğu için daha özgür ve rahat hissediyorsunuz. Narrow wide aynakol dişlisinin zinciri mükemmel şekilde tuttuğunu pedallarken hissediyorsunuz.

Kokpit çok daha temiz oluyor ve en güzeli de zincir sürekli aktarıcı kafesine çarpıp ses çıkarmıyor. Sessizlikten ya da göbeğın sesinden başka ses duymuyorsunuz.

Temizlemeniz gereken bir parça eksiliyor

Duruma göre vites ayarlamak çok daha kolay oluyor. Mesela kısa bir tırmanış ve kısa bir iniş şeklinde tekrar eden bir parkurdasınız. Tekli sistemde aynakol ayarlama derdi olmadığından çok daha seri davranabiliyorsunuz.

Aynakol yerden uzaklaşıyor, sağa sola diş çarpma ihtimali azalıyor.

Kişiden kişiye değişecek bir durum ama tekli sistemde genelde aynakol 32-34, ruble 40-42-46 olur. Bu durumda bisiklet, aynakolda 42t olduğu zamanki kadar hız kapasitesine sahip olmayacaktır. Arazi dışında çok vakit geçiren, bacakları güçlü arkadaşlarimıza bu oranlar düz yolda/inişte yetersiz gelebilir.

Bir diğer dezavantaj ise ruble yaprakları arasındaki atlamaların daha büyük olması. Sağlam bir vites kolunuz olmazsa geçişler baya hissizleşiyor.

Bazı konuları aydınlattığımıza göre parça seçimine geçelim. Ama onun öncesinde dişli oranlarımızın ne olacağını belirleyelim. Bunun için mevcut sisteminizi referans alabilirsiniz. Mesela bende 22 aynakol 32 ruble var. 22 ile 28 arasındaki 6 fark az gelirken, 22 ile 32 arasındaki fark ise çok geliyor. O yüzden 30t aynakol seçip, hg500 11 42 ruble düşündüm. 30 aynakol 37 ruble kombinasyonuyla istediğim oranda pedal çevirebilirken, çamurlu zeminde, dik eğimlerde, yorulduğumda 30 42 kombinasyonunu kullanmayı düşündüm.

Vites sayısı:

Önermesem de alt sınır 9' lu sistem olsun. Hem sram hem shimano' nun kilitli aktarıcıları en az 10'lu sistem uyumlu. Bu yüzden stabil bir sürüş yapamazsınız, zincir atıp durur (ben yaptım oradan biliyorum) bütün sistemi 9'lu yapıp, aktarıcıyı 10' lu seçerseniz, dişliler arasındaki mesafe farklılığından, tel çekme oranından dolayı randıman alamazsınız (denendi, deneniyor) 9'lu zincirler 10'luya göre daha geniş olduğu için çapraza düşme oranı daha fazla oluyor. Ayrıca sunrace, zitto mitto kullanmak zorundasınız. 9'lu 11 40 rublede dahi atlamalar çok büyük. Ben 11 40 sunrace ruble, 34t zee aynakol yaprağı, xtr rd m972' li bir sistem dizmiştim. Vites kolu xtr gibi çalışan xt olmasina rağmen berbattı.

10'lu sistemde fiyat performans oranı en yüksek ruble shimano cs hg500. Bazı markalar 42' den büyük rubleler de yapıyor ama yukarıdaki sebeplerden önermiyorum. 10'lu sistem cüzdanınızı daha az hafifletirken, 11li bazı sistemlerden hafif olabiliyor (diş sayısı daha az ve ruble daha küçük olduğundan)

11 vites:
Burada devreye sram' ın fiyat performans ürünü olan nx, nx eagle da giriyor. Tabi daha büyük paralar bayılıp 10-50, 9-46 gibi sistemler de edinebilirsiniz. Tabi bu sistemler farklı freehub body gereksinimi de duyarlar. Shimano ise 11' li sistemde en düşük seviye olarak slxm7000 üretiyor.

Sram ülkemizde pahalı olduğu için shimano' dan devam ediyorum. Shimano' nun 11' li sistemdeki rublelerindeki dişli oranı sadece ufak dişlilerde değişiyor. Benim gibi sürekli teknik iniş yapıyorsanız, zincir olmasa bile farketmez diyorsanız 10'lu sistem toplayabilirsiniz.

12 vites:
Sram bu aralıkta hükmediyor. Shimano daha 12'li xtr' ı piyasaya bile tam olarak süremezken, adamlar wireless sistem yaptı. 13'lü sistemi konuşmak için şimdilik erken.

Vites sayımızı da seçtik. Ben herkese daha çok hitap ettiğini düşündüğüm 10'lu shimano sistem üstünden gideceğim.

Aynakol yaprağını ya wiggle gibi sitelerden 25-30€ civarına alıp yıllllarca kullanırsınız, ya da aliexpress üstünden alırsınız. Eğer 3'lü aynakolu tekliye çevireceksek, yeni dişliyi ortadaki yuvaya alıyoruz ve tekli sisteme uygun aynakol vidası temin ediyoruz. (Single chainring bolt olarak geçer.) En az 40 dişli rublemizi aldık. Şimdi ya shimano' nun büyük oranlı rubleleri çalıştırmak için yaptığı m6000 veya m7000 arka aktarıcıdan alıyoruz, ya da herhangi kilitli aktarıcı alıp "rear derailleur extender" olarak geçen, kadro kulağı ile aktarıcı kulağı arasına takılan, arka aktarıcıyı daha aşağıya almayı sağlayan zımbırtıdan kullanıyoruz.

Vites kolunda ucuza bulabilirseniz eski seri xt780 alabilirsiniz. Yeni seri olsun derseniz slx 7000 ve deore6000 olmak uzere iki seçenek var. Hangisini ucuza bulur, uygun görürseniz onu tercih edin. Zincir ise sistemin ömrünü belirleyen ön onemli etken denebilir. O yüzden xt hg95' e kadar yolu var. Yurtdışında zincir fiyatları arasinda çok fark yok. Almışken iyisini almak uzun vadede karlı olacaktır.

Çift süspansiyonları bilmem ama yaptığimız hatrı sayılır inişlerde xc ile zincir atması yaşamadığımız için zincir gergisi veya kılavuzu konularına değinmedim.

Her ne kadar birkaç defa kontrol etmiş olsam da konuyu mobilden açtığım için eksiklikler olabilir. Bir hatamı belirtmek ya da eklemek istediğiniz bir şey olursa açığım. İyi forumlar

Harikasin mustafa. Tebrikler

Eline sağlık, sonunda öğrenmiş oldum tekli sistemin nasıl çalıştığını

Sram 1x11 düşünenler için ufak bi ekleme yapayım(özellikle yol/çakıl bisikleti için).

apex 1, rival 1, force 1 arka aktarıcılar var. yol bisikleti tipi vites kolları ile kullanılabiliyor.
apex 1 lerin hem düz gidon için hem de eğri gidonlar için vites, vites-fren kolları var.

A) düz gidon için
Apex 1x11 vites kolu: (link)

B) Eğri/yol gidon için:
v-fren veya mekanik disk fren istenirse:
Apex 1 sol fren kolu: (link)
Apex 1x11 sağ vites-fren kolu: (link)
hidrolik disk fren istenirse:
(link)
(link)

C) Arka aktarıcı:
A ve B deki her iki tip sağ vites kolları ile uyumlu.
Apex 1x11 uzun bacak aktarıcı: (link)
Force 1x11 uzun bacak aktarıcı: (link)

D) aynakol :
Sramın ayna kol ve rubleleri shimanodan daha pahalı
setin tüm parçaları aynı marka olsun takıntınız yok ise shimano slx aynakol ve shimano ruble kullanabilirsiniz.
Apex 1/rival 1/force 1 aynakolların 38t, 40t ve 42t seçenekleri var. (link)
Daha küçük ayna kol istenirse veya ucuz olsun denirse shimano slx'te takılabilir. genelde 32t - 34t seçenekleri var. (link)

E) ruble:
ucuz olsun denirse, shimano slx cs m7000:
(link)
sram seti bozmak istemiyorum derseniz sram pg 1130(11-42):
(link)

F)Ruble-arka göbek uyumu:
Sram pg-1130(11 hızlı) rublelerin 11-42t oranlı olanlarını 10vites uyumlu arka göbeklere takabiliyorsunuz, illa 11 hız uyumlu arka göbek gerekmiyor. 11-36t oranlı olanları ise 11 vites uyumlu arka göbek gerektiriyor.
shimano 11-42t(11 hızlı) rubleleri de 10 vites uyumlu arka göbeklere takılabiliyor. biraz daha küçük ruble istenirse 10lu arka göbekle uyumlu 11-34t(11 hızlı) oranlı rubleler de var. (link)

G) Orta göbek:
shimano aynakol kullanacaksanız hollowtech dağ bisikleti göbeği kullanmanız gerekiyor: en ucuz seçenek: (link)
sram aynakollar için gxp göbekler gerekiyor. dağ-yol farketmiyor. hepsi için aynı. (link)

@mariokaldato @Gökay Akçay teşekkür ederim.

@gezgin gezer elinize sağlık. Gravel boyutu hiç aklıma bile gelmemişti. Zaten o konuda bilgim de yoktu. Tamamladığınız için teşekkürler.

Bu arada hazır sram demişken, ilk mesajda bahsetmediğim bir şeyden bahsedeyim. 10-50 sram kasetle 36 ya da 38 aynakol takarsanız, hem inişte hem çıkışta çoklu sistemlerden üstün kabiliyetli bir setininiz olabilir.

@Mustafa Zeybek
Ya hepsini okudum ve bu 1x lı sistemlerin cok gerekli olmadigina kanaat getirdim. Tabi hobi kullanicisi olarak. Tak 3carpili aynakolu hic gerek yok bence

@mariokaldato
3lü aynakollar tabiki "yeterli". Ama 3lü aynakolları bir türlü sevemedim. Daha önce 3x9 sora ve 3x10 deore bisiklete bindim. Bazen yokuşa geldiğimde, arka vitesi büyüğe alırken şaşırıp ön viteside büyüğe aldığım oluyordu :s . Dahası yokuşa gelirken ön vitesi geç küçüğe alacak olursanız bazen zincir atıp kadro ile aynakol arasına sıkışabiliyor(şimdi vites ayarı kaçmıştır, düzgün bi ayarla sorun çıkarmaz falan denilebilir ama ayda yılda bir kez bile başa gelse yol ortasında uğraş dur).

Tek aynakolda zincir atması ile hiç karşılaşmadım. Ne kadar az parça o kadar rahatlık. Arka vitesi yokuş çıkarken bile değiştireyim desen sorun çıkarmıyor.

Kimileri inişlerde boşa pedal çevirirsin diyebiliyor. Yada o ufacık aynakol ile hız yapamazsın diyenler olabiliyor.
Yol yarışlarında kullanılacak bir bisiklet olmadıktan sonra yüksek hızın önemli yok. 34t aynakol ile 35-40km hıza kadar pedal çevirmek mümkün. Daha yüksek hızlar ise yarışçıların işi.
Tekli sistemde arkadaki dişlilerin hepsibi pratik olarak kullanıyorsunuz. 2li/3lü sistemlerde ise çok güçlü bacaklarınız yoksa arkadaki 11/12/13t dişliler çoğu zaman kullanılmıyor.
Olsa olsa sadece yokuş aşağı giderken 50x11 oranı kullanılıyor o da zaten çok tehlikeli. uzman yarışçılar dışında gereksiz.

Kısaca tekli aynakol büyük rahatlık. Günlük/hobi amaçlı kullanım için birebir.

Elinize sağlık güzel bilgiler??

@mariokaldato
Kişiden kişiye değişir abi. Profosyonel bir amatör olarak mevcut sistemim 22t ön, 2
13-28 arka sebebi neydi ki dediğinizi duyar gibiyim aynakolun büyük yaprağını 26 jant tekerden daha yüksek duvarlara bisikletle çıkarken pert ettim de birazcık
arka aktarıcının bacağı yamuk oldugundan ve sistemime uyumlu olmadığından en büyük ve en küçük vitese geçmiyor. Teknik tırmanış parkurunda bir vites daha arıyorum ama oradan teknik inişe geçince pedal çevirmeye bile gerek kalmadığı için sorun olmuyor.

Evi araziden yarım saat uzaklığa taşımış olmasaydım daha büyük bir dişli aramazdım bile. Dişli oranlarımı kendim seçebilsem öne 28t arkaya 36 34 30 26 21 19 17 15 11 şeklinde 9'lu sistem kurardım ama rubleler genelde perçinli olduğu için pek oluru yok

Mustafa rahat bir zamanda okuyacağım değerlendirmeni. Emeğine sağlık.

Geniş bir vakitte ayrıntılı olarak okuyup değerlendirmek istiyorum.

Mustafa şu ağırlık karşılaştırmasını tablo şeklinde yaparsan karsilastirma yapmasi daha kolay olacak.
Bir de aynakol ve ruble dişli sayıları arasındaki sayı farkı değil de oranı uygulanacak kuvveti etkiler. Orada hata var sanırım.
Hepsinden önemlisi ise tecrübelerin , özellikle neyin olması yada olmamasının neden olduğu sorunlar.
Teşekkürler.

Eline sağlık Mustafa, deneyimlerini çok güzel aktarmışsın. Düzeltmek istediğim küçük bir detay var. Dişlilerde diş farkı yerine oran kullanman doğru sonuç verir. 22/32 32/42 gibi, ilki daha kolay bir orandır.

2020 sezonu için xc yarışlarında kullanmak üzere 1x setli alu hardtail topluyorum. Biraz tercihlerimden ve sebeplerinden söz edeyim. Gx-X1 karışımı bir set topluyorum. 10 küçük diş desteklemesi için xd freehub’lı jant tercih ettim. 10/32 oranla 110 kadans basınca 50km/s hıza çıkabiliyorum. Bu sprint finishi ve ataklar için bana yeterli bir hız. Aynakolda yeni başlayan için 30 orta seviye için 32 yeterli. 42/32 ile 1km lik %10 ort. yokuşu çıkmayı kendime referans aldım. 34 aynakol 50 li ruble kullanmıyorsanız gerçekten zorlar. Jantım xd iken neden 12 li set yerine 11 set kullandım? Çünkü bisiklet 650b. 12 li aktarıcının bacak uzunluğu gerçekten fazla, son dişlideyken yerle arasındaki fark çok az kalıyor. Bikeradar forumda 29er kullanmasına rağmen 12nin bacağını kırıp 11e dönen çok insan var.

@Çağdaş78 başlığı mobilden açtığım için tablo biraz olanaksız @SpeedHunter dişli sayısı farkı ile oran konusunu katıp karıştırarak devasa bir hata yapmışım. Ayrıca tekli sistemde aktarıcının yere yakınlınlaşmasını dezavtaj olarak yazmayı unutmuşum. Düzelttiğiniz için ve kendi tecrübelerinizi de konunun içine kattığınız için teşekkür ederim.

@BF Okuru bana konuyu düzenleme yetkisi verirseniz iyi olur. Hatayı düzeltmem gerekli.

@gezgin gezer emeğinize sağlık paylaşım için teşekkürler.

Bisiklet toplama işleri eskisi kadar mantıklı değil .bunun sebebi hem ekonomik hem de artan mühendislik .shimano web sitesinde tüm komponentler set olarak gruplandirılmış ve birbirlerine uyumlu oldugu belirtilmiş . Mesela inişe yönelik tasarlanmiş olan zee ve saint grupsetlerine 34 ,36 veya 38 tek yaprak aynakol eklenmiş kasete baktigimiz zaman 11 -25 10s kaset eklenmiş . Siz birbirine uyumluluk konusunda markanın tahaüt etmedigi ürünleri birleştirdiginiz için sorun yaşamişsınız

Classified isimli firma, ön aktarıcıyı ortadan kaldırmak amaçlı POWERSHIFT isimli arka göbeğini tanıttı. Aslında kendisi ruble eklenmiş 2 kademeli bir göbekten vites. Ekstra olarak, çok daha hızlı vites değişimi ve, elektronik sistemle çalıştığı ve içi boş ruble yapraklarına sahip olduğu için 2 aktarıcılı elektronik bir sisteme kıyasla hafiflik de sunuyor. Tabii bu inovasyonun bedelini misliyle alacaklarına eminim o başka Forumda konusu olmamış şimdiye kadar.




Resmi websitesi:
(link)

Merhaba arkadaşlar, uzun aradan sonra ilk konum. Tek yaprak aynakol sistemine geçmek istiyorum. Bisikletim 26 jant ve elimde sram x9 (10lu) arka aktarıcı, sram x7 aynakol ve sram x7 kollar var. Rublem 10lu 11-32. Sizden öneri beklentim, arka ruble için diş sayısı ve aynakol tek yaprak diş sayısı. Mesela 11-42 ve 32t gibi.

Kondisyon durumuna göre 11-32 yeterli gelebilir. 40 civarı ön hem düzlükte hız, hem tırmanış yaptırır gibi.