Öncelikle vites ayarlarının sihirli bir şifreyi öğrenip yapılacak bir şey olmadığuını belirteyim. Bisiklet basit bir makina olmasına rağmen yine de inceliklerini öğrenmek için biraz zaman ayırmak gerekir. Biraz sabır ve aşağıda yazdıklarımı okuyarak bir başlangıç yapabilirsiniz diye düşünüyorum.
1. En başta viteslerde aktarıcı bacak makaraları ile ruble dişlilerinin aynı düşey doğrultuda olup olmadığını kontrol edin. Eğer değillerse vites germe vidası ile oynayarak bu hizalanmayı sağlayın. Bu hizalanma bütün ruble dişlileri için sağlanmalıdır. Benzeri uygulamayı ön vites ile de yapın. Burada aktarıcının zincir geçme maşasının ayna dişlileri aynı hizada olup olmadığını kontrol edin.
2. Ön ve arka aktarıcılarda genellikle yan yana iki vida bulunur. Bunlarda biri, - ön aktarıcı için - aktarıcının zinciri en büyük ayna dişlisinin ötesine geçmesini, diğeri de en küçük dişlinin kadro tarafına doğru geçmesini engellemek içindir. Eğer ortalardaki ruble dişlilerinde aktarıcı makaraları ile bu düşey hizalanma sağlanıyor, ancak en büyük dişlide arkadan bakınca makaralar sağa kaçık duruyorsa, yanyana olan bu iki vidadan muhtemelen sağdakini (bazı aktarıcılarda vida yerleri ters olabilir) gevşeterek makaraların jant tellerine doğru çekilmesi gerekir. Büyük dişli makaralar ile tam hizaya geldiğinde vida ayarı orada bırakılmalıdır. Eğer daha fazla gevşetirseniz, makaralar rublenin büyük dişlisinden sola doğru kaçık hale gelir ki, bu durum zincirin atarak ruble ile büyük dişli arasına sıkışmasına yol açar. Aslında bu en kötü zincir atma şeklidir, çünkü eğer o sırada pedallara da yüklenmişseniz zincir jant tellerini kırabilir. Aynı şey rublenin en küçük dişli için de geçerlidir. Bu defa öteki ayar vidası ile makaraları hizalama çalışın. Eğer makaralar arkadan bakınca rublenin en küçük dişlisi ile aynı düşey hizada değilse ve sola kaçıksa vidayı gevşeterek makaraların hizaya oturmasını sağlayın. Aynı prensiple ön vitesi de ayarlamanız gerekir.
3. Bazı durumlarda vites teli çok gergin veya gevşek olabilir ve hizalama sağlanamaz. Bu durumda, tel bağlantı somununu açarak arka vites en küçük dişlideyken vites telini aktarıcının konumunu etkilemeyene kadar teli gerip tekrar sıkın. Ancak bunu yaparken tel germe ayar vidasını ortalarda b ir konumda tutmaya dikkat edin. Ön viteste de yine en küçük ayna dişlisinin aktarıcının zincir geçiş maşasını ortalayacak şekilde ayarlamanız gerekir. Yani buradaki hizalama, dişli ile zincir geçiş maşası arasında sağlanmalıdır.
Zaten ayar yapcağınız için, vidalarla dilediğiniz gibi oynayıp ayarları bozup düzedltin. Yalnız uygun tornavida ve anahtarlarla çalışın ki vida başları bozulmasın ve aktarıcılar üzerinde gereksiz zedelenme veya çizikler oluşmasın. Yoksa orada bozabileceğiniz başka hiçbir şey yok.
Bu iş için kendinize zaman ayırın. Dediklerimi uygularsanız epey bir yol alırsınız. Ayrıca sorularınız olursa da cevaplarım.