Benler tehlikesizdir deyip geçmeyin

Benler tehlikesizdir deyip geçmeyin
http://www.ailemveben.com.tr/aile_haberleri/saglik/01034/imperiaflex_0_15_0.jpg

Kimisi doğduğumuz günden beri var, kimisi de sonradan oluşuyor. Ama
birçoğumuzda irili ufaklı şekilde benler bulunuyor. Peki hangileri zararsız ve
hangileri tehlike oluşturuyor? İşte her yönüyle benler...

Vücudumuzdaki her kahverengi kabarıklık 'ben' değildir. Derinin rengini veren
melanin maddesini yapan hücrelerden oluşanlar 'ben' olarak adlandırılıyor.
Benlerin nasıl oluştuğu bilinmiyor, bir kısmı doğumsal olabiliyor. Sonradan
ortaya çıkanlarda özellikle genetik yapıya ek olarak ultraviyolenin, yani güneşin
etkisi çok büyük oluyor.


Vücuttaki tüm benler tehlikeli değil ve tehlikeli olanları iyi bir gözlemcinin fark
etmemesi de mümkün değil. Sürekli tahrişe uğrayan bölgelerdeki benlere
özellikle dikkat etmek gerekiyor. Bunlar kemer ve sütyen hizasına rast gelen,
ayak tabanı ile avuç içinde ve cinsel bölgelerde bulunan benlerdir.


Benler;
1- Kozmetik nedenlerle
2- Giysi ve takılarla sürekli tahriş oluyorlarsa
3- Malin melanoma dönüşme ihtimalleri varsa cerrahi olarak çıkarılırlar.

Tedavi için ilk olarak ne tür bir benin söz konusu olduğu tespit edilmeli. Bazı
deri lezyonları ilaçla tedavi edilirken, benlerin çoğu ancak kesilerek çıkarılıyor.

Bunun için de mutlaka bir dermatoloji uzmanına başvurmak gerekiyor. Çıkarma
işlemi için ise benin çevresine iğneyle lokal anestezi yapılıyor ve işlem
gerçekleştiriliyor.


Genelde benler çıkarılınca kanser olunduğuna inanılır, oysa benin tamamının
vücuttan atılmasının bir zararı bulunmuyor. Ama ben, vücut üzerinde dururken
kesilir, koparılır ya da takılıp düşme gibi nedenlerden dolayı koparsa, bu
tehlikelidir.

Güneşin benlere etkisi
Benlerin güneşi gördükçe hem sayıları artar hem de yapıları bozulup dejenere
olabilirler. Özellikle ani ve yüksek dozdaki güneş çok önemli. Özellikle yanık
yapacak boyutta kızarma, soyulma gibi durumlar, deri kanserine dönüşme
riskini artırır.


Ne tip benler bulunuyor?

http://www.ailemveben.com.tr/aile_haberleri/saglik/01034/imperiaflex_0_16_0.jpg

Konjenital benler: Doğumda veya yaşamın ilk birkaç haftasında oluşurlar.
Küçük (1,5 cm), orta (1,5 - 20 cm) veya büyük (20 cm) olabilirler. Büyük
konjenital benler üzerinde yaşam boyu melanom gelişme riski yüksek
olduğundan, plastik cerrahi girişimler ile çıkartılmaları gerekir.

Displastik benler (clark nevüs): Çoğunlukla ergenlik çağında oluşur, ailesel
olabilirler. Tek veya çok sayıda, düzensiz, keskin olmayan sınırlı, kahverengi,
siyah veya kırmızı lekeler şeklindedirler. Klinik olarak erken evre melanomdan
veya gelişme evresindeki olağan edinsel benden ayırmak oldukça güçtür.

Olağan edinsel benler: Çocukluk çağından erişkin çağa kadar herhangi bir
yaşta oluşur, belli bir gelişim süreci izledikten sonra dururlar. Bazıları da yaşlılık
çağında kaybolur.


Malin melanom nedir?

Derinin rengini veren pigmenti oluşturan melanosit denilen hücrelerin yapısının
bozulup, kontrolsüz olarak aşırı çoğalması ile oluşan deri kanseri tipidir. Malin
melanom, dünyada görülme sıklığı en hızlı artan kanser türüdür. Nedeni
kalıtımsal mekanizmalar, kimyasal etkenler ve yaşam biçimi değişiklikleri gibi
çeşitli sebepler olsa da, en önemli nedeni yoğun ultraviyole ışınına maruz
kalınması. Tedavideki gelişmeler gittikçe artsa da, savaşabilmek için en önemli
silah; korunmak ve erken tanı.


Malin melanom önce deri yüzeyinde büyür, sonra derinin derin tabakalarına
geçer. Tümör derinliği 1,5 mm'i geçmişse (kan ve lenf damarlarının bulunduğu
deri tabakasına ulaşmışsa) %40 olasılıkla vücut içinde yayılmıştır. Erken tanı
konulmuş malin melanomda iyileşme oranı %100'e yakındır. Malin melanom her
yaşta ortaya çıkabilir, ancak en sık 20 - 70 yaş arası görülür. Hastaların %25'i
40 yaş altındadır. Kadınlarda en sık diz altında, erkeklerde ise sırtta görülür.


Erken tanı hayat kurtarıyor

Her bireyin aylık periyodlarla kendi benlerini muayene etmesi çok önemli. Bu
muayene sırasında saptanan bende asimetri, sınır düzensizliği, renk değişikliği
(benin birden çok renk içermesi), belirgin büyüme, iltihabi reaksiyon ya da
kanama cilt kanserine işaret edebilir. Erken evrede malin melanom asimetrik,
açık - koyu kahverengi veya siyah renk gölgelenmeleri içeren, keskin olmayan
sınırlı bir lekedir. Klinik olarak bu evrede yakalanması yaşamı kurtarır.

Melanomların çoğunluğu başlangıçtan itibaren melanom olarak başlar ve
büyürse de bir bölümü daha önceden var olan benler üzerinde gelişir. Bu
nedenle vücudumuzdaki benlerin yerini ve biçimini bilmemiz, üzerinde
oluşabilecek herhangi bir değişikliği erken saptamamız için gerekli.


Son 15 yıl içinde malin melanom riski yaklaşık 2 kat artığı için yeni tanı
yöntemleri de geliştirildi. Bunlardan biri de dijital dermatoskopi. Dermatoskopi
deri yüzeyi mikroskopisidir ve benler ile pigmentli diğer lezyonların tanısında
kullanılır. Bu yöntemde yağlanmış deri yüzeyi ışıklı bir büyütme sağlayan
dermatoskop ile incelenir. Dermatoskop, kulak muayenesinde kullanılan
otoskoba benzer. Bu yöntemle vücuttaki benlerin haritası oluşturularak
noktasal lokalizasyonları belirlenir. Ardından her bir ben için dermatoskopik
görüntü alınır ve kaydedilir. Böylece bir sonraki kontrolde elde edilecek
görüntüyle karşılaştırma şansı sağlanır. Aynı zamanda dijital dermatoskop,
bende izlenen şüpheli değişiklikleri matematiksel olarak hesaplayarak malin
melanom riskini gösteren bir indeks de oluşturur. Bu indeks tanıda ve tedavinin
planlanmasında yardımcıdır.


Malin melanomun çeşitleri

1- Yüzeysel yayılan malin melanom:
Melanomların %70'i bu tiptedir. Bozuk para büyüklüğünde yassı plak şeklinde veya
düzensiz keskin olmayan sınırlıdır. Kahverengi, gri, mavi, siyah ve beyaz olmak
üzere çeşitli renkler birbirinin içine girmiştir.

2- Nodüler malin melanom:
Tüm melanomların %15'idir. Derinlemesine büyüme hızı çok hızlıdır. Mavi, gri,
kahverengi yarı küresel nodüllerdir.

3- Akral lentiginöz malin melanom:
%7 oranında el - ayak ve tırnak çevresinde bulunurlar. Dış görünümü küçük
yaşlılık lekesi (lentigo) benzeri siyah - kahverengi leke, yassı renkli nodül veya
pigment (renk hücresi) içermeyen tümör şeklinde olabilir.

4- Lentigo malin melanom:
Genellikle yaşlı kişilerin güneş gören yüz bölgesinde düzensiz, keskin olmayan
sınırlı, ön planda siyah lekeler içeren, farklı kahverengi tonlarda lekelerdir.


Kimler risk altında?

Açık tenli, açık renk gözlü, kızıl - sarı saçlı, kolay bronzlaşamayan kişiler.

Ailesinde deri kanseri, malin melanom olan kişiler.

Anormal (atipik) görünümlü benleri olanlar.

Ağır güneş yanıkları geçirmiş kişiler.

Doğumsal çok sayıda benleri olanlar.

Bu kişilerin mutlaka rutin olarak dermatolojik kontrollerden geçmeleri gerekir.

(link)