Derya AKYILDIZ
Forum Bağımlısı
- Kayıt
- 17 Ocak 2006
- Mesaj
- 1.532
- Tepki
- 1.634
- Şehir
- Ataşehir
Baş Ağrıları - Migren
MİGREN , 4 ile 72 saat arasında sürebilen , tekrarlayıcı, zonklayıcı nitelikli, genellikle başın bir yarısında olmakla beraber bazen iki taraflı da olabilen, günlük fiziksel aktivitelerle artabilen, genellikle bulantı, kusma, ışık ve gürültüden rahatsız olmanın eşlik ettiği bir baş ağrısı tipidir.
Migren şikayeti olan hastaların yaklaşık %10' unda ağrıdan 5-25 dakika önce, ağrının başlayacağını hissettiren, aura denen, gözün önünde çizgiler, parlak renkli ışıklar, bulanık görme, buzlu cam arkasından bakma, daha seyrek olarak da konuşma bozuklukları gibi şikayetler bulunur. Bu aura döneminden sonra zonklayıcı baş ağrısı başlar ve 1 saat içinde artar.
Migren tanısı için:
1- Ağrının süresi: 4 - 72 saat
2-Aşağıdakilerden en az ikisinin bulunması
Tek taraflı
Zonklayıcı
Orta yada şiddetli ağrı
Fiziksel aktivite ile ağrıda artma
3-Ağrı sırasında aşağıdakilerden en az birinin bulunması
a-Bulantı ve/veya kusma
b-Işık ve gürültüden rahatsız olma
4-Muayene sonucunda başağrısına sebep olan başka bir hastalığın bulunmaması gerekmektedir.
Migren atağı sırasında genellikle;
Başın bir tarafında, bazen iki taraflı da olabilen, zonklayıcı tarzda baş ağrısı ortaya çıkar.
Ağrının şiddeti kişinin işini yapmasını engeller veya tamamen durdurur.
Ağrı, 4 ile 72 saat arasında sürer, genellikle uyumakla geçer.
Hastaların çoğunda bulantı, bir kısmında kusma olur.
Işıktan rahatsız olma hissi çoğu zaman ortaya çıkar ve pek çok hasta karanlık ve sessiz bir yerde yatmak ister.
Gürültüden rahatsız olurlar.
Migrenin Tetikleyicileri :
Hormonal değişiklikler (adet dönemi, hormon kullanımı, menapoz başlangıcı)
Uyku düzeninde değişme (az ya da çok uyuma)
İklimsel değişiklikler, rüzgar
Alkol (kırmızı şarap, bira)
Kokular (parfüm, kimyasal maddeler)
Bazı gıdalar (MSG (monosodium glutamate) içeren besinler, eski peynirler, nitrat ihtiva eden işlenmiş yiyecekler, deniz ürünleri, salam, sucuk, sosis, fındık, fıstık, çikolata,...)
Strese maruz kalma
Stresten ani kurtuluş (tatil, başarılı bir sunum sonrası, proje bitimlerinde )
Parlak ışık
Sigara dumanı
Yüksek rakım
Öğün atlama
Bazı ilaçlar
Aşırı yorgunluk
Tanı:
Migrenin tanısı, hastanın ifade ettiği şikayetlerin ve muayene bulgularının değerlendirilmesi ve başağrısına sebep olan başka bir hastalığın saptanmaması ile konur.
Tedavi:
Migren tedavisi, atak tedavisi ve önleme tedavisi olarak sınıflandırılabilir.
Atak tedavisinde basit ağrı kesiciler ve migrene özel ağrı kesiciler kullanılırken önleme tedavisinde daha farklı ilaçlara yer verilir.
Ağrıyı başlatan madde ve durumlardan mümkün olduğunca uzak kalmak ve ağrı kesici ilaçların ağrının başladığı hissedildiği anda alınması, çoğu zaman bu sıkıntılı durumun gelişmesini önler.
Baş Ağrıları - Gerilim Tipi Başağrısı
Gerilim tipi başağrısı en sık rastlanan başağrısı türüdür. Erişkinlerin % 90 'ı hayatları boyunca en az 1 kez bu ağrıyı hisseder.
Gerilim tipi başağrısının , stres, gerginlik, bastırılmış öfke gibi durumların ortaya çıkardığı baş, boyun bölgesindeki kasların istem dışı kasılması sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir.
Çoğu zaman enseden başlayan, basınç, sıkıştırma tarzında künt bir ağrıdır.
Genellikle başın iki tarafında olan,
Günlük aktivitelerle çok fazla değişmeyen,
Genellikle bulantı- kusmanın eşlik etmediği
Hafif veya orta şiddetteki başağrısıdır. (Günlük aktiviteleri azaltabilir ama engellemez)
Gerilim tipi başağrısı genellikle ;
Enseden başlayan, gerilme, mengene ile sıkıştırma tarzında olan bir ağrıdır.
Günün ilerleyen saatlerinde ortaya çıkar
Uykusuzluk sonrasında görülür
Sürekli bir ağrı tarzındadır
Gerilim Tipi Baş Ağrısında Tedavi
Tedavide genelde basit ağrı kesiciler ilaçlar verilir
Sık gelen ağrılarda gerilim de ön plandaysa anti-depresan ilaçlar tedaviye eklenir.
Baş Ağrıları - Küme Başağrısı
Genellikle 20-45 yaşlarında başlar. Erkeklerde 3-5 kat daha sıktır.Genelde yılın aynı zamanlarında, günün aynı saatlerinde ortaya çıkar.
Genelde gece ve sabaha karşı olur.
% 90 hastada ataklar halindedir, atak olmadığı dönemler ağrısız geçer.
Genellikle başın tek tarafında, göz çevresinde saplanma, delici tarzda, oyulma, patlama tarzında olup 15 ile 180 dakika arasında sürer.
Aynı tarafta gözde yaşarma veya kanlanma, burun tıkanıklığı göz kapağında düşme, göz bebeğinde küçülme gibi Horner Sendromu bulguları eşlik edebilir.
Küme atak dönemlerinde alkol, ciddi bir tetikleyicidir.
Küme baş ağrısının tedavisi :
Oksijen solunması
İlaç tedavisi
Atak döneminde tetikleyici etkenlerden kaçınmak
Baş Ağrıları - Kronik Günlük Baş Ağrısı
Günde ortalama 4 saat süren ve ayda ortalama 15 gün olan başağrısıdır.
Genellikle başka hastalıklar sebebiyle tetkik edilip çoğu zaman migren tanısı ile tedavi edilen hastalardır.
Baş Ağrıları - Aşırı ve Yanlış İlaç Kullanımına Bağlı Tepki Başağrısı
Başağrısı, türü ne olursa olsun insanın yaşam kalitesini düşüren, sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyen bir durumdur.
Çoğu başağrısı türünün bir şekilde ağrı kesici ilaçlara cevap vermesi, insanları hep o ve benzer ilaçları kullanma yoluna itmekte ve bir nevi ilaç bağımlılığına sebep olmaktadır.
Ağrı kesicilerin yaygın ve kontrolsüz kullanımı ve bu kullanımın kulaktan dolma bilgilerle yapılması bir süre sonra ilaç alınmadığı durumda ağrının artmasına ve ağrının ilaçlara daha az cevap verir hale gelmesine sebep olur. Bu durum da kendi başına bir tepki başağrısı oluşumuna neden olmaktadır.
Kontrolsüz kullanılan ağrı kesicilerin mide ülseri, böbrek yetersizliği ve karaciğer yetersizliği gibi ciddi durumlara yol açacağı unutulmamalıdır.
Böyle bir durumda kullanılmakta olan ilaçların doktor kontrolünde ve doktorunuzun geçiş döneminde kullanmanız için vereceği ilaçlar yardımı ile kesilmesi ve ağrınızın gerçek karakterinin anlaşılması gerekmektedir. Buna " wash-out "yani arındırma denir.
İlaçsız geçireceğiniz kısa bir dönemin ardından tedavinizi doktorunuz ile birlikte şikayetlerinize uygun bir şekilde yeniden düzenleyebilirsiniz.,
Bel Ağrıları - Bel Anatomisi
Omurgamız, vücudumuzun en önemli bölümlerinden biridir. Omurga olmadan ne ayakta durabilir ne de hareket edebiliriz. Aynı zamanda omurgamız, beyin ile vücudun iletişiminden ve vücudun işleyişinden sorumlu olan , milyonlarca sinirden oluşan bir sinir sütunu halindeki omurilik için koruma ve zırh görevi görür.
Omurgamız, 24' ü hareketli, 33 omurdan oluşur. Bu hareketli 24 omurdan 7'si boyun, 12'si sırt, 5'i de bel omurudur. Bazı insanlarda 6. bir bel omuru mevcuttur ama bu korkulacak bir durum değildir ve çoğu zaman sağlık sorunu yaratmaz. Kalan 5 omur birleşerek sakral omurları oluşturur, son 4 omur da kuyruk sokumu ile ilişkili omurlardır.
http://img109.imageshack.us/img109/8208/boyun18bt.jpg
Bir omur temel olarak şu parçalardan oluşur:
http://img514.imageshack.us/img514/1906/boyun20sc.jpg
1-Omur cismi - gövdesi
İlk boyun omurunda yoktur.
2-Lamina.
Omurilik kanalını 2 yanlı olarak oluşturur.
3-Spinöz çıkıntı.
İki laminanın birleşme noktasından sırta ve dışarı uzanan çıkıntı. Elimizi sırtımızda gezdirince elimize gelen çıkıntılar spinöz çıkıntılardır.
4-Pedikül.
Her iki laminayı birleştiren kemik uzantıları. Omurilikten çıkan spinal sinirlerin omurilik kanalından çıktığı omurlararası deliği ( nöral foramen ) oluşturur.
5-Transvers çıkıntılar.
Omurların her iki yanında olan, omurga kasları ve bağlarının yapıştığı çıkıntılardır.
6- Faset eklem çıkıntıları .
Her bir omurda sağ ve sol , alt ve üst olmak üzere 4 çıkıntı ve eklem yüzü vardır. Alt ve üst omurlardaki faset çıkıntıları ile birleşerek omurganın hareketini sağlayan faset eklemleri oluşturur.
Mekanik açıdan omurganın genel olarak iki işlevi vardır:
1. Koruyucu işlevi:
a. Omurga kanalı içinde omuriliğin korunması,
b. Omurganın sağ ve solundaki sinir çıkış delikleri ( intervertebral foramen ) içindeki sinir köklerinin korunması.
2. Hareket işlevi:
a. Faset eklem
b. Omurlararası disk
Faset eklemler:
Her omur arasında 4 'er adet olan , diz , dirsek eklemi gibi eklem kapsülü , eklem sıvısı ve diğer eklem elemanlarını içeren eklemlerdir. Sağda ve solda ikişer faset eklemi omurganın esnekliğini sağlar. Faset eklemleri olmadan omurga hareketsiz bir bambu çubuğu gibidir. Zamanla ve tekrarlayan travmalarla bu eklem de diz eklemi gibi yıpranır ve kireçlenerek bel ağrısının en önemli sebeplerinden biri haline gelir.
Faset eklemlerin siniri spinal sinirin arka kolundan çıkan medial sinirdir. Faset eklemlerden kaynaklanan ağrılar için yapılan girişimsel müdahalelerde medial sinir , asıl hedef olan yapılardan biridir.
http://img105.imageshack.us/img105/4328/boyun33vi.jpg
Disk: Omurlararası disk temel olarak 2 bölümden oluşur.
1) Dıştaki sert halka şeklindeki bant olan , annulus fibrozus.
2) İçteki %90'ı sudan oluşan jel kıvamlı çekirdek , nükleus pulpozus.
http://img105.imageshack.us/img105/8564/boyun56hk.jpg
Her omur grubunun farklı fonksiyonu vardır.
Boyun omurları, temel olarak başı taşır ve hareketini düzenler.
Sırt omurları, kaburgalarla birleşerek göğüs kafesini oluşturur ve kalp, akciğerler gibi çok önemli organların korunmasını sağlar.
Bel omurları, vücut ağırlığını taşır ve bel hareketlerini düzenler.
Sakral omurlar, diğer kemiklerle birleşerek leğen kemiğini oluşturarak iç organları ve kadınlarda üreme organlarını koruyarak doğum kanalını oluşturur.
Hareketli 24 omur arasında ortası jöle kıvamlı , dışı sert bağlardan oluşan diskler bulunur. Bu diskler sayesinde omurlar birbirine sürtünmez ve vücut ağırlığının yarattığı basınç için birer yastık görevi görürler.
Her omurun orta kısmında içinden omuriliğin geçtiği kanalı oluşturan bir delik vardır.Bu delikler birleşerek omurga sütununu oluşturur ve bu sütun içinden beyin ve vücut arasındaki iletişim hattı olan omurilik geçer.
Omurilik:
Omurilik omurga denilen kemik bir yapının içinde vücut boyunca yukarıdan aşağıya doğru uzanan sinirlerden oluşan bir sütundur. İlk bel omurunun alt kenarına kadar devam eder; buradan itibaren sinirler daha alt seviyelere at kuyruğu tarzında yayılır. Yaklaşık olarak kadınlarda 43 cm, erkeklerde ise 45 cm uzunluğunda ve 35-40 gram ağırlığındadır.
Omurilik beyin ve vücut arasındaki bilgi otobanıdır. Bazen de omurilik beynin kontrolü olmadan refleks hareketleri düzenler.
Omuriliği meydana getiren hücrelere üst motor nöron denirken omurilikten kaynaklanan sinirlere alt motor nöron denir; bu sinirler omurlararası deliklerden çıkarak vücuda dağılır.
Omurilikte herhangi bir hasarda hasar seviyesinin altında his ve hareket kusuru meydana gelir. Boyun omurları hizasında bir hasarda kollar ve bacaklar felç olur (tetrapleji-quadripleji) , hasar bel ve sırt seviyesinde olursa bacaklar etkilenir. (parapleji).
Omurilikten 31 çift sinir çıkar. Bunlara spinal sinir denir. Bu spinal sinirler telefon hatları gibi işleyerek vücut ve beyin arasında his ve hareketleri düzenleyen sinyaller iletirler.
Omurilikten 2 adet sinir kökü çıkar. Ön ve arka kök. Ön kök beyinden gelen motor sinyalleri taşır, arka kök ise beyne duyusal sinyaller iletir. Ön ve arka kökler birleşerek spinal sinirleri oluşturur. Bu spinal sinirler omurilik hizasında ilerleyerek ait oldukları omurlararası delikten omurganın dışına çıkarlar. Omurga dışında sinir iki dala ayrılır. Küçük olan arka dal sırt cildine, sırt kaslarına ve faset eklemlere ( medial sinir ) uzanır. Ön dal ise vücudun ön tarafına uzanır ve belli başlı büyük sinirleri oluşturur.
Spinal sinirler çıktıkları omurlararası deliğin altındaki omurla aynı numarayı alır. Sinirlerin vücut üzerinde dağıldığı özel bölgelere dermatom denir.
http://img105.imageshack.us/img105/6886/boyun61bp.jpg
Omuriliği , beyni de çevreleyen 3 zar sarar. En içteki zar , omuriliğe yapışık olan Pia dır. Ortadaki zar Araknoid dir ve en dıştaki zar da Dura dır. Pia ile araknoid arasında subaraknoid aralık denen bir boşluk vardır ve içinde beyin omurilik sıvısı mevcuttur. Dura ile araknoid arasında relatif subdural aralık ve kemik ile dura arasında arasında ise epidural aralık mevcuttur. Ağrı tedavisi ile ilgili epidural enjeksiyonlar bu epidural aralığa ulaşmak suretiyle yapılır.
http://img132.imageshack.us/img132/7997/boyun84zx.jpg
(link)
MİGREN , 4 ile 72 saat arasında sürebilen , tekrarlayıcı, zonklayıcı nitelikli, genellikle başın bir yarısında olmakla beraber bazen iki taraflı da olabilen, günlük fiziksel aktivitelerle artabilen, genellikle bulantı, kusma, ışık ve gürültüden rahatsız olmanın eşlik ettiği bir baş ağrısı tipidir.
Migren şikayeti olan hastaların yaklaşık %10' unda ağrıdan 5-25 dakika önce, ağrının başlayacağını hissettiren, aura denen, gözün önünde çizgiler, parlak renkli ışıklar, bulanık görme, buzlu cam arkasından bakma, daha seyrek olarak da konuşma bozuklukları gibi şikayetler bulunur. Bu aura döneminden sonra zonklayıcı baş ağrısı başlar ve 1 saat içinde artar.
Migren tanısı için:
1- Ağrının süresi: 4 - 72 saat
2-Aşağıdakilerden en az ikisinin bulunması
Tek taraflı
Zonklayıcı
Orta yada şiddetli ağrı
Fiziksel aktivite ile ağrıda artma
3-Ağrı sırasında aşağıdakilerden en az birinin bulunması
a-Bulantı ve/veya kusma
b-Işık ve gürültüden rahatsız olma
4-Muayene sonucunda başağrısına sebep olan başka bir hastalığın bulunmaması gerekmektedir.
Migren atağı sırasında genellikle;
Başın bir tarafında, bazen iki taraflı da olabilen, zonklayıcı tarzda baş ağrısı ortaya çıkar.
Ağrının şiddeti kişinin işini yapmasını engeller veya tamamen durdurur.
Ağrı, 4 ile 72 saat arasında sürer, genellikle uyumakla geçer.
Hastaların çoğunda bulantı, bir kısmında kusma olur.
Işıktan rahatsız olma hissi çoğu zaman ortaya çıkar ve pek çok hasta karanlık ve sessiz bir yerde yatmak ister.
Gürültüden rahatsız olurlar.
Migrenin Tetikleyicileri :
Hormonal değişiklikler (adet dönemi, hormon kullanımı, menapoz başlangıcı)
Uyku düzeninde değişme (az ya da çok uyuma)
İklimsel değişiklikler, rüzgar
Alkol (kırmızı şarap, bira)
Kokular (parfüm, kimyasal maddeler)
Bazı gıdalar (MSG (monosodium glutamate) içeren besinler, eski peynirler, nitrat ihtiva eden işlenmiş yiyecekler, deniz ürünleri, salam, sucuk, sosis, fındık, fıstık, çikolata,...)
Strese maruz kalma
Stresten ani kurtuluş (tatil, başarılı bir sunum sonrası, proje bitimlerinde )
Parlak ışık
Sigara dumanı
Yüksek rakım
Öğün atlama
Bazı ilaçlar
Aşırı yorgunluk
Tanı:
Migrenin tanısı, hastanın ifade ettiği şikayetlerin ve muayene bulgularının değerlendirilmesi ve başağrısına sebep olan başka bir hastalığın saptanmaması ile konur.
Tedavi:
Migren tedavisi, atak tedavisi ve önleme tedavisi olarak sınıflandırılabilir.
Atak tedavisinde basit ağrı kesiciler ve migrene özel ağrı kesiciler kullanılırken önleme tedavisinde daha farklı ilaçlara yer verilir.
Ağrıyı başlatan madde ve durumlardan mümkün olduğunca uzak kalmak ve ağrı kesici ilaçların ağrının başladığı hissedildiği anda alınması, çoğu zaman bu sıkıntılı durumun gelişmesini önler.
Baş Ağrıları - Gerilim Tipi Başağrısı
Gerilim tipi başağrısı en sık rastlanan başağrısı türüdür. Erişkinlerin % 90 'ı hayatları boyunca en az 1 kez bu ağrıyı hisseder.
Gerilim tipi başağrısının , stres, gerginlik, bastırılmış öfke gibi durumların ortaya çıkardığı baş, boyun bölgesindeki kasların istem dışı kasılması sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir.
Çoğu zaman enseden başlayan, basınç, sıkıştırma tarzında künt bir ağrıdır.
Genellikle başın iki tarafında olan,
Günlük aktivitelerle çok fazla değişmeyen,
Genellikle bulantı- kusmanın eşlik etmediği
Hafif veya orta şiddetteki başağrısıdır. (Günlük aktiviteleri azaltabilir ama engellemez)
Gerilim tipi başağrısı genellikle ;
Enseden başlayan, gerilme, mengene ile sıkıştırma tarzında olan bir ağrıdır.
Günün ilerleyen saatlerinde ortaya çıkar
Uykusuzluk sonrasında görülür
Sürekli bir ağrı tarzındadır
Gerilim Tipi Baş Ağrısında Tedavi
Tedavide genelde basit ağrı kesiciler ilaçlar verilir
Sık gelen ağrılarda gerilim de ön plandaysa anti-depresan ilaçlar tedaviye eklenir.
Baş Ağrıları - Küme Başağrısı
Genellikle 20-45 yaşlarında başlar. Erkeklerde 3-5 kat daha sıktır.Genelde yılın aynı zamanlarında, günün aynı saatlerinde ortaya çıkar.
Genelde gece ve sabaha karşı olur.
% 90 hastada ataklar halindedir, atak olmadığı dönemler ağrısız geçer.
Genellikle başın tek tarafında, göz çevresinde saplanma, delici tarzda, oyulma, patlama tarzında olup 15 ile 180 dakika arasında sürer.
Aynı tarafta gözde yaşarma veya kanlanma, burun tıkanıklığı göz kapağında düşme, göz bebeğinde küçülme gibi Horner Sendromu bulguları eşlik edebilir.
Küme atak dönemlerinde alkol, ciddi bir tetikleyicidir.
Küme baş ağrısının tedavisi :
Oksijen solunması
İlaç tedavisi
Atak döneminde tetikleyici etkenlerden kaçınmak
Baş Ağrıları - Kronik Günlük Baş Ağrısı
Günde ortalama 4 saat süren ve ayda ortalama 15 gün olan başağrısıdır.
Genellikle başka hastalıklar sebebiyle tetkik edilip çoğu zaman migren tanısı ile tedavi edilen hastalardır.
Baş Ağrıları - Aşırı ve Yanlış İlaç Kullanımına Bağlı Tepki Başağrısı
Başağrısı, türü ne olursa olsun insanın yaşam kalitesini düşüren, sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyen bir durumdur.
Çoğu başağrısı türünün bir şekilde ağrı kesici ilaçlara cevap vermesi, insanları hep o ve benzer ilaçları kullanma yoluna itmekte ve bir nevi ilaç bağımlılığına sebep olmaktadır.
Ağrı kesicilerin yaygın ve kontrolsüz kullanımı ve bu kullanımın kulaktan dolma bilgilerle yapılması bir süre sonra ilaç alınmadığı durumda ağrının artmasına ve ağrının ilaçlara daha az cevap verir hale gelmesine sebep olur. Bu durum da kendi başına bir tepki başağrısı oluşumuna neden olmaktadır.
Kontrolsüz kullanılan ağrı kesicilerin mide ülseri, böbrek yetersizliği ve karaciğer yetersizliği gibi ciddi durumlara yol açacağı unutulmamalıdır.
Böyle bir durumda kullanılmakta olan ilaçların doktor kontrolünde ve doktorunuzun geçiş döneminde kullanmanız için vereceği ilaçlar yardımı ile kesilmesi ve ağrınızın gerçek karakterinin anlaşılması gerekmektedir. Buna " wash-out "yani arındırma denir.
İlaçsız geçireceğiniz kısa bir dönemin ardından tedavinizi doktorunuz ile birlikte şikayetlerinize uygun bir şekilde yeniden düzenleyebilirsiniz.,
Bel Ağrıları - Bel Anatomisi
Omurgamız, vücudumuzun en önemli bölümlerinden biridir. Omurga olmadan ne ayakta durabilir ne de hareket edebiliriz. Aynı zamanda omurgamız, beyin ile vücudun iletişiminden ve vücudun işleyişinden sorumlu olan , milyonlarca sinirden oluşan bir sinir sütunu halindeki omurilik için koruma ve zırh görevi görür.
Omurgamız, 24' ü hareketli, 33 omurdan oluşur. Bu hareketli 24 omurdan 7'si boyun, 12'si sırt, 5'i de bel omurudur. Bazı insanlarda 6. bir bel omuru mevcuttur ama bu korkulacak bir durum değildir ve çoğu zaman sağlık sorunu yaratmaz. Kalan 5 omur birleşerek sakral omurları oluşturur, son 4 omur da kuyruk sokumu ile ilişkili omurlardır.
http://img109.imageshack.us/img109/8208/boyun18bt.jpg
Bir omur temel olarak şu parçalardan oluşur:
http://img514.imageshack.us/img514/1906/boyun20sc.jpg
1-Omur cismi - gövdesi
İlk boyun omurunda yoktur.
2-Lamina.
Omurilik kanalını 2 yanlı olarak oluşturur.
3-Spinöz çıkıntı.
İki laminanın birleşme noktasından sırta ve dışarı uzanan çıkıntı. Elimizi sırtımızda gezdirince elimize gelen çıkıntılar spinöz çıkıntılardır.
4-Pedikül.
Her iki laminayı birleştiren kemik uzantıları. Omurilikten çıkan spinal sinirlerin omurilik kanalından çıktığı omurlararası deliği ( nöral foramen ) oluşturur.
5-Transvers çıkıntılar.
Omurların her iki yanında olan, omurga kasları ve bağlarının yapıştığı çıkıntılardır.
6- Faset eklem çıkıntıları .
Her bir omurda sağ ve sol , alt ve üst olmak üzere 4 çıkıntı ve eklem yüzü vardır. Alt ve üst omurlardaki faset çıkıntıları ile birleşerek omurganın hareketini sağlayan faset eklemleri oluşturur.
Mekanik açıdan omurganın genel olarak iki işlevi vardır:
1. Koruyucu işlevi:
a. Omurga kanalı içinde omuriliğin korunması,
b. Omurganın sağ ve solundaki sinir çıkış delikleri ( intervertebral foramen ) içindeki sinir köklerinin korunması.
2. Hareket işlevi:
a. Faset eklem
b. Omurlararası disk
Faset eklemler:
Her omur arasında 4 'er adet olan , diz , dirsek eklemi gibi eklem kapsülü , eklem sıvısı ve diğer eklem elemanlarını içeren eklemlerdir. Sağda ve solda ikişer faset eklemi omurganın esnekliğini sağlar. Faset eklemleri olmadan omurga hareketsiz bir bambu çubuğu gibidir. Zamanla ve tekrarlayan travmalarla bu eklem de diz eklemi gibi yıpranır ve kireçlenerek bel ağrısının en önemli sebeplerinden biri haline gelir.
Faset eklemlerin siniri spinal sinirin arka kolundan çıkan medial sinirdir. Faset eklemlerden kaynaklanan ağrılar için yapılan girişimsel müdahalelerde medial sinir , asıl hedef olan yapılardan biridir.
http://img105.imageshack.us/img105/4328/boyun33vi.jpg
Disk: Omurlararası disk temel olarak 2 bölümden oluşur.
1) Dıştaki sert halka şeklindeki bant olan , annulus fibrozus.
2) İçteki %90'ı sudan oluşan jel kıvamlı çekirdek , nükleus pulpozus.
http://img105.imageshack.us/img105/8564/boyun56hk.jpg
Her omur grubunun farklı fonksiyonu vardır.
Boyun omurları, temel olarak başı taşır ve hareketini düzenler.
Sırt omurları, kaburgalarla birleşerek göğüs kafesini oluşturur ve kalp, akciğerler gibi çok önemli organların korunmasını sağlar.
Bel omurları, vücut ağırlığını taşır ve bel hareketlerini düzenler.
Sakral omurlar, diğer kemiklerle birleşerek leğen kemiğini oluşturarak iç organları ve kadınlarda üreme organlarını koruyarak doğum kanalını oluşturur.
Hareketli 24 omur arasında ortası jöle kıvamlı , dışı sert bağlardan oluşan diskler bulunur. Bu diskler sayesinde omurlar birbirine sürtünmez ve vücut ağırlığının yarattığı basınç için birer yastık görevi görürler.
Her omurun orta kısmında içinden omuriliğin geçtiği kanalı oluşturan bir delik vardır.Bu delikler birleşerek omurga sütununu oluşturur ve bu sütun içinden beyin ve vücut arasındaki iletişim hattı olan omurilik geçer.
Omurilik:
Omurilik omurga denilen kemik bir yapının içinde vücut boyunca yukarıdan aşağıya doğru uzanan sinirlerden oluşan bir sütundur. İlk bel omurunun alt kenarına kadar devam eder; buradan itibaren sinirler daha alt seviyelere at kuyruğu tarzında yayılır. Yaklaşık olarak kadınlarda 43 cm, erkeklerde ise 45 cm uzunluğunda ve 35-40 gram ağırlığındadır.
Omurilik beyin ve vücut arasındaki bilgi otobanıdır. Bazen de omurilik beynin kontrolü olmadan refleks hareketleri düzenler.
Omuriliği meydana getiren hücrelere üst motor nöron denirken omurilikten kaynaklanan sinirlere alt motor nöron denir; bu sinirler omurlararası deliklerden çıkarak vücuda dağılır.
Omurilikte herhangi bir hasarda hasar seviyesinin altında his ve hareket kusuru meydana gelir. Boyun omurları hizasında bir hasarda kollar ve bacaklar felç olur (tetrapleji-quadripleji) , hasar bel ve sırt seviyesinde olursa bacaklar etkilenir. (parapleji).
Omurilikten 31 çift sinir çıkar. Bunlara spinal sinir denir. Bu spinal sinirler telefon hatları gibi işleyerek vücut ve beyin arasında his ve hareketleri düzenleyen sinyaller iletirler.
Omurilikten 2 adet sinir kökü çıkar. Ön ve arka kök. Ön kök beyinden gelen motor sinyalleri taşır, arka kök ise beyne duyusal sinyaller iletir. Ön ve arka kökler birleşerek spinal sinirleri oluşturur. Bu spinal sinirler omurilik hizasında ilerleyerek ait oldukları omurlararası delikten omurganın dışına çıkarlar. Omurga dışında sinir iki dala ayrılır. Küçük olan arka dal sırt cildine, sırt kaslarına ve faset eklemlere ( medial sinir ) uzanır. Ön dal ise vücudun ön tarafına uzanır ve belli başlı büyük sinirleri oluşturur.
Spinal sinirler çıktıkları omurlararası deliğin altındaki omurla aynı numarayı alır. Sinirlerin vücut üzerinde dağıldığı özel bölgelere dermatom denir.
http://img105.imageshack.us/img105/6886/boyun61bp.jpg
Omuriliği , beyni de çevreleyen 3 zar sarar. En içteki zar , omuriliğe yapışık olan Pia dır. Ortadaki zar Araknoid dir ve en dıştaki zar da Dura dır. Pia ile araknoid arasında subaraknoid aralık denen bir boşluk vardır ve içinde beyin omurilik sıvısı mevcuttur. Dura ile araknoid arasında relatif subdural aralık ve kemik ile dura arasında arasında ise epidural aralık mevcuttur. Ağrı tedavisi ile ilgili epidural enjeksiyonlar bu epidural aralığa ulaşmak suretiyle yapılır.
http://img132.imageshack.us/img132/7997/boyun84zx.jpg
(link)


