"-nasil oluyor da oluyori abs (link)i araci daha kisa surede durduruyor?" konusuna parmak basmak isterim.
(link):
1)konunun ozu (link) ve (link) (link)larinda saklidir. birbirine degen iki cisim, bu temas bozulmadan harekete gectiklerinde, (link)lerini harekete gecirecek kuvvetten ba$ka bir de yenmeleri gereken surtunme kuvveti ile ugra$irlar.
genel olarak surtunme kuvveti (link)(m), (link)(g) ve surtunme katsayisinin(k) bir fonksiyonu olup, yercekimi ve kutle sabit oldugunda, ayirici faktor surtunme katsayisidir.
2)surtunme katsayisi liselerde (f) -frictional coefficent- (link)a giren bir konu olup bilindigini zannederim. tamamen surtunen yuzeylerin cinsine bagli olup, alan, kutle, yercekimi gibi $eylerden bagimsizdir. (link) mufredati ile bilinen f (link) ve degi$mezdir oysa gercek daha geni$tir:
(link): iki yuzey arasinda hareket ba$lamadan onceki f(s)
(link) : iki yuzey temas halinde surtunurken cali$an f(d)
burada bu yeni (link) ile belirtelim ki; f(s)>f(d) 'dir.
3)bu katsayi meselesini actiktan sonra artik (link) sistemine gelelim. fren esnasinda araci durduran (link)ler ile (link) arasindaki surtunme kuvvetidir. ancak sabit kutle ve yercekimi ile ayirici etken gene surtunme katsayisi olup, kaplamanin cinsine ve lastiklerin durumuna baglidir. (islak yol, kabak lastik vs...)
4)fren yaptiginizda, eger lastikleriniz ile kaplama arasinda kayma ba$lamadi ise ((link)), cali$an surtunme katsayisi f(s)'dir. eger lastikler kitlenip, kayma ba$larsa cali$an surtunme ise f(d) olur. dolayisi ile kaymayan aracin lastikleri, kayana gore daha buyuk bir surtunme kuvveti ta$ir. i$te bu da arabayi daha erken durdurur! (ana cumle)
m*g*f(s)>m*g*f(d)
5)en kisaca abs sisteminin arabayi daha once durdurmasinin sebebi "-statik surtunme katsayisi'nin dinamik surtunme katsayisi'ndan buyuk olmasidir..." en (link) ve en (link) (link)ince.
6)sistemin araci erken durdurma ozelligi yaninda, (link) hakimiyeti surerliligi de ikinci bir avantaji olur. kayan aracta direksiyon, araca hukmetmez cunku.
not: teorik olarak yukaridaki gercekleri de yadsimadan abs'nin en optimum en kisa duru$ mesafesini saglamadigini soyleyenler, du$unenler cikabilir. haklidirlar da... cunku arac icin minimum durma mesafesi aracin kizaklamaya ba$lamasindan "(link)" kadar gerideki, tekerleklerin dondugu durumdur. ama bu $iddetle frene basmak pratikte imkansizdir. ya da belki bunu cok cok ozel suruculer gercekle$tirebilir. (bkz: (link)) yani kisaca (link)'nin, normal frenden daha kisa durma mesafesi ciktisi uretmesi, pratik bir durumdur. biz burada bu pratik durumun teorik temellerini anlattik. cunku cok ani ve suratli durumlarda carpacagini hisseden ya da bu kaniya kapilan hemen her surucu frene kizaklatacak derecede asilir. hem aracin tutunmasini (fren mesafesini) zayiflatir, hem de direksiyon kontrolunu yitirir.
alıntıdır