Japonya’da sıçanlar üzerinde yapılan bir çalışmada, 4 hafta boyunca günde alım dozu 0.166g/kg vücut ağırlığı, 1.66 g/kg vücut ağırlığı, 16.6 g/kg vücut ağırlığı olmak üzere üç farklı dozda sıçanlara verilen domuz kaynaklı kolajen hidrolizatının kemik gelişimi ve kalsiyum eksikliği üzerine etkisini incelenmiştir. Araştırma sırasında nicel PCR ve in vivo metot kullanılmıştır. 16.6g/kg vücut ağırlığı baz alınarak günlük alım dozu belirlenen grubun toplam vücut ağırlığı ve mineral kemik yoğunluğunun diğer oranlara göre daha fazla artış gösterdiği gözlenmiştir [24]. Kemik metabolizmaları üzerine Moskowitz [25], tarafından yapılan bir çalışmada ise nicel PCR metotu uygulayarak kolajen hidrolizatının osteoartrit ve osteoporoz üzerine etkisini incelemiştir. 60 gün boyunca günde 10 g kolajen hidrolizat alımı sonucu osteoartrit ve osteoporoz tedavisinde yarar sağladığı görülmüştür. Kolajen hidrolizatı, kıkırdak doku üzerindeki protein sentezini artırarak dokuların gelişimini uyarıcı etkisi olan anabolik etkinin ortaya çıkarmasına sebep olduğundan, ekrem ağrısını azaltmak amacıyla atletlerde eklem yapısını ve bütünlüğünü güçlendirdiğine dair oldukça güçlü gerekçeler vardır [60]. 2006 yılında Almanya’da German Olympic Center’da yetişkin atletler ile yapılan bir çalışmada, 12 haftalık çalışma süresinde deney katılımcılarının %79’u, günde 10 g kolajen hidrolizat tüketimi (CH- AlphaTM kürü) sonrası eklem oynaklığı ve esnekliği üzerinde olumlu gelişmeler göstermiştir [29, 56].
Walrand ve ark. [30] tarafından Fransa’da gerçekleştirilen bir çalışmada, 100 mL süt ürününe ve 100 mL suya ayrı ayrı 10 g domuz kaynaklı kolajen hidrolizat eklenmiştir. Kolajen hidrolizatta baskın olarak bulunan dört amino asitin (glisin, prolin, hidroksiprolin ve hidroksilizin) kan plazmasındaki konsantrasyonlarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Aminoasit tayini sonuçlarına göre kolajen hidrolizatı eklenmiş süt ürünlerindeki aminoasit konsantrasyonun suya eklenmiş olandan daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Chai ve ark. [31] tarafından Tayvan’da gerçekleştirilen bir çalışmada 62 kadına balıktan elde edilmiş kolajen hidrolizatının besin yoluyla alınması sonucunda fibroblast hücrelerinin gelişimi incelenmiştir. In vitro metotu uygulanarak kolajen hidrolizat alımı sonrasında fibroblast hücerelerindeki aktivitenin arttığı ve vücudun doğal kolajen sentezini hızlandırdığı kanıtlanmıştır.
Yapılan klinik çalışmalara göre kolajen hidrolizatının eklemleri hasarlardan koruduğu, eklemleri güçlendirdiği, osteoartiritis, romatizma gibi eklem rahatsızlıklarda oluşan ağrıları azalttığı ve kemik yoğunluğunu önemli düzeyde arttırdığı [56], cilt kusurlarında iyileşme sağladığı [33, 47, 59], derinin su tutma kapasitesinin artırdığını, fibroblast hücrelerinin gelişimini hızlandırdığı gözlenmiştir [38, 42]. Ayrıca osteoartrit ile savaşmada ve kıkırdak matriks sentezinde kolajen hidrolizatın etkisi, hidrolize kolajenin zengin aminoasit içeriğinden kaynaklanmaktadır. Belirtilen bilimsel çalışmaların bir kısmına göre kolajen hidrolizatın C vitamini ile birlikte zenginleştirme yapıldığı takdirde etkinliğinin arttığı görülmektedir.
SONUÇ
Kolajen hidrolizatı içeren ürünlerin tüketiminin sağlık üzerinde olumlu etkileri olduğu klinik çalışmalarla belirlenmiştir. Ancak gıda ürünleri ve teknolojisi ile ilgili literatürde kolajen hidrolizatının gıdalarda kullanımına ilişkin çok fazla çalışma bulunmamaktadır. Mevcut bilgiler ise var olan özel firmaların patentleri ile sınırlıdır. Kolajen hidrolizatı kullanılarak yeni fonksiyonel gıda formülasyonların geliştirilmesi ve teknolojik olarak üretim koşullarının optimize edilmesi gıda sanayi açısından önemlidir. Bu alandaki çalışmalar çok yenidir ve geliştirilmesi gerekmektedir. Ülkemizde kolajen hidrolizatı içeren herhangi bir ürün bulunmamaktadır. Kolajen hidrolizatının ağız yoluyla tüketilmesi sonucunda biyoyarayışlılık değerlerinin oldukça yüksek olması ile birlikte sağlık ve cilt üzerine olumlu etkilerinin olduğu yapılan çalışmalarla desteklenmiştir. Kolajen hidrolizatı; gıda, kozmetik, fotoğrafçılık, tıp ve eczacılık alanında çok geniş bir kullanım alanı bulmuştur. Doğal bir protein olması ve sahip olduğu teknolojik özellikler, kolajen hidrolizat üretiminin ve tüketiminin önümüzdeki yıllarda da artacağı tahmin edilmektedir.
KAYNAKLAR
[24] Wu, J., Fujioka, M., Sugimota, K., Mu., G., Ishimi, Y., 2004. Assessment of effectiveness of oral administration of collagen peptide on bone metobolism in growing and mature rats. Journal of Bone and Mineral Metabolism 22-47-553. [25] Moskowitz, R., 2000. Role of collagen hydrolysate in bone and joint disease. Seminars in Arthritis and Rheumatism 30 (2): 87-99. [26] Ekşi, A., Özen, İ.T., 2012. Kivi meyvesinin kimyasal bileşenleri ve fonksiyonel özellikleri. Ordu Üniversitesi Teknik Dergisi, 2: 54-67. [27] Allard, R., Malak, N., Huc, A.. 2003. Collagen product containing collagen of marine origin with a low odor and preferably with improved mechanical properties, and its use in the form of cosmetic or pharmaceutical compositions or product. United States Patent, Patent No:US 6,660,280 B1. [28] Ohara, H., Ito, K., Lida, H., Matsumoto H., 2009. Improvement in the moisture content of thestratum corneum following 4 weeks of collagen hydrolysate ingestion. Nippon Shokuhin Kagaku Kogaku Kaishi 56: 137–45. [29] Denver., 2006. New Study Finds Key Role for Collagen Hydrolysate in Managing Chronic Joint Symptoms. Academic Journals & Books at Questia Online Library, German. [30] Walran, S., Chiotelli, E., Noirt, F., Mwewa, S., Lassel, T., 2008. Consumption of a functional fermented milk containing collagen hydrolysate ımproves the concentration of collagen – specific amino acids in plasma. Journal of Agriculture and Food Chemical 56 (17): 7790-5. [31] Chai, D., Jester, J.V., Winkler, M., Jester, B.E., Nien, C., Brown, D.J., 2011. Evaluating corneal collagen organization using high-resolution non linear optical (NLO) macroscopy. NIH Public Access Author Manuscript. [32] Ruiz-Benito, P., Camacho-Zambrano, M.M., Carrillo-Arcentales, J.N., Mestanza-Peralta, M.A., Vallejo-Flores C.A., Vargas López S.V., VillacísTamayo, R.A, Zurita-Gavilanes, L.A., 2009. A randomized controlled trial on the efficacy and safety of a food ingredient, collagen hydrolysate,for improving joint comfort. International Journal of Food Sciences and Nutrition 12: 1-15. [33] Matsuda, N., Koyama, Y., Hosaka, Y., Ueda, H., Watanabe, T., Araya, T., Irie, S, Takehana, K., 2006. Effects of ingestion of collagen peptide on collagen fibrils and glycosaminoglycans in the dermis. Journal of Nutrition Sciences and Vitaminolgy, 52: 211–215. [34] Koyama, Y., Hirota, A., Mori, H., Takahara, H., Kuwaba, K., Kusubata, M., Matsubara, Y., Kasugai, S., Itoh, M., Irie, S., 2001. Ingestion of gelatin has differential effect on bone mineral density and body weight in protein undernutrition. Journal of Nutrition Sciences and Vitaminolgy 47: 84-86. [35] Guillerminet, F., Beaupied, H., Fabien-Soule, V., Tome, D., Benhamou, C.L, Roux, C., Blais, A., 2010. Hydrolyzed collagen improves bone metabolism and biomechanical parameters in ovariectomized mice: an in vitro and in vivo study. Bone 46: 827-834 [36] Bonjour, J.P., 2005. Dietary protein: An essential nutrient for bone health. Journal of the American College of Nutrition 24: 526-36. S. Ersus Bilek, S. Kaya Bayram Akademik Gıda 13(4) (2015) 327-334 333 [37] Iwai, K., Hasegawa, T, Taguchi, Y., 2005. Identification of food-derived collagen peptides in human blood after oral ingestion of gelatin hydrolysates. Journal of Agriculture and Food Chemical 53: 6531–6536. [38] Wu, J., Fujioka, M., Sugimoto, K., 2004. Assessment of effectiveness of oral administration of collagen peptide on bone metabolism in growing and mature rats. Journal Bone Miner Metabolism 22: 547–553. [39] Bruyère, O., Zegels, B., Leonori, L., Rabenda, V., Janssen, A., Bourges, C., Reginster, J.Y., 2012. Effect of collagen hydrolysate in articular pain: a 6- month randomized, double-blind, placebo controlled study. Complementary Therapies in Medicine 20: 124-130. [40] Matsumoto, H., Ohara, H., Ito, K., Nakamura, Y., Takahashi, S., 2006. Clinical effects of fish type I collagen hydrolysate on skin properties. ITE Letters on Batteries, new technologies and medicine 7(4): 386–390. [41] Postlethwaite, A.E., Seyer, J.M, Kang, A.H., 1978. Chemotactic attraction of human fibroblasts to type I, II, and III collagens and collagen derived peptides. Proceedings of the National Academy of Sciences 75(2): 871–875. [42] Shigemura, Y., Iwai, K., Morimatsu, F., Iwamoto, T., Mori, T., Oda, C., Taira, T., Park, E.Y., Nakamura, Y., Sato., K., 2009. Effect of prolyl-hydroxyproline (Pro-Hyp), a food-derived collagen peptide in human blood, on growth of fibroblasts from mouse skin. Journal of Agricultural and Food Chemistry 57(2): 444–449.
Benim kaynağım ise (link)
