Aero kadro ve jant. Aslında zorlama

Yıllardır söylerim aero jant seti peletondaki adamı yanal rüzgardan da korumak amaçlıdır aslında aero anlamda pek bir işe yaramaz diye ama dinletemem. Bisiklet parası bedellerle alınmaya devam eder. Sonunda biri test etmiş ispatlamış.
Üstteki yazıyı üstün körü bir çevireyim.

1. Yavaş gittikçe aero yapı daha önemli oluyor.



Grafikte çeşitli derinliklerde ve yaw açılarında sürtünme kuvvetinin sonuçları. Yaw nedir? Yaw kadroya gelen rüzgarın açısı, yaw 0° olduğunda rüzgar kadroya tam önden geliyo ve tüm aero için harcadığınız paraların karşılığını alıyorsunuz. 90° olduğunda tam yandan geliyor. Yaw kadroya gelen rüzgarın açısı, hızı ve sizin hızınızın kombinasyonundan oluşur. Tam karşıdan gelen rüzgarla aero olmayan jant ile earo olan jantın maksimum yarar değeri olarak kabul edersek 6° açı ile hava verildiğinde normal jantın daha altında bir verime doğru gidiyor.

Çünkü hava tirbulansı kırılmak yerine tekerlekle birlikte kalıyor siz tirbulansıda hızınızla yarattığınız karşıdan gelen (içinden geçtiğiniz hava ya) rüzgar karşı taşırsınız. Işık hızında gittiğinizi var sayarsak yaw açınız 0° da sabit kalır çünkü daha fazla hız yok. Nekadar hızlı gidersen earo jantlar okadar işe yarar ama toplam tasarruf edilen zaman daha yavaş giden yarışçıda kalır.

Profesyoneller hızlı gittikleri için daha 10° fazla yaw açısı görmezler ama biz okadar hızlı gidemediğimiz için aynı rüzgar bize 20° olur. Yani yandan yediğimiz rüzgarı önden hızımızdan dolayı yardığımızdan fazla olmasına sebep olur yavaş olmamız. Daha hizlı gidersek bu sefer hızdan dolayı yardığımız hava yandan gelenden daha büyük olacağından earo jantın avantajını görürüz aksi taktirde tam bir dezavantaj.

2. Yanlış lastik takarsanız jantlarınız aero olmaz.
Lastiklerin üzerindeki izler genel olarak dönmedende kaynaklı oluşan türbülansı kırmaya yönelik tasarlanmış olmalı. Slick lastiklerin aero anlamda kötü olduğu söylenmiş. Yine yandan gelen rüzgar yön verebilen bir diş yapısı ön görülmüş. Testte gp 4000 lastik ile silik bir lastik denk gelmiş arada vantajlı fark gp4000 olarak çıkmış ama bu demek değil ki bu konuda gp 4000 en iyisi. Yani earo dinamik lastik aranmamış sadece ne denk geldiyse kullanılmış. Gp 4000 tamamen tesadüf ama yaw açısı 20° üzerinden yapılan teste gp 4000 derin profilli jantta daha verimli olurken aynı jantta slick lastik jantın tüm özelliğini yok etmiş.

3. Ağırlık her zaman ikinci plandadır.
Genelde derin profilli jantlar normal profilli tırmanış kanlarına göre 100-150 gr kadar daha fazla olur. Bu 100 gr lık artış ta toplamda değil tabiki çemberde olur. Dönen parça ağırlığı akışı etkiler. Örmek sürüşte 120 km ve 1200 m irtifa kazanım ile yapılmış deney binicinin 211.4 Watt saat ürettiğini ve ortalama hızın 30 olduğu sanal ortamda 8.1 kg bisiklet ve 75 kg binici öngörülmüş.



%1.25 ile %5 arası ağılık farkı ve sürtünme farkı eklendiğinde sürtünmenin daha önemli olduğun pembe ile yazılan toplam süreye ekleyeceği dez avantaj fakları yazılmış. Sonuç aero olmak için daha ağır olmayı göze almak mantıklı. Daha ağır olan aero jantlar hafif normal profile göre aero yararı daha üstün. Fakat dikkatinizi çekerim farkların en büyüğü 87 saniye ki 1dakikadan biraz fazla. Aynı sanal sürüçü %4 eğimli 20km tırmanışla tasarladığımızda normal profilli hafif jant avantaja geçiyor.



Eğim sadece %1 den %4 çıkarıldı. %3 fark yaşadığımız yerlerde nekadar komik bir fark. Tırmanış yada tepeleri çok olan sürüşler yapıyorsanız aero dan daha çok hafifliğe yatırım yapmalısınız diyor. Eğer düm düz yolunuz varsa aero yatırım daha iyi.

4. Son olarak disk firen farkı...
Zipp 303 Fc nin diskli ve disksiz farkı %16 diskli dezavantajı ile sonuçlanıyor. Bu fark yandan gelen rüzgarın diskte yarattığı sürtünme, frenleme gücüne karşı daha fazla tel sayısı ve daha fazla hub- merkez malzemesi tüm drag- sürtünmeyi artırıyor. Diskli janların külliyen yalan bir pazar dayatması olduğunu açıkça ortaya koymuşlar helal olsun.

Benim son sözüm. Profilli jantlar 3 ve daha fazla kişi ile yapılan sürüşler, peleton için avantajlı. Peletonda lider takım arkadaşını yanal rüzgardan daha efektif koruyup yarışın iniş kısımlarında 25 ve üstü süratlerde yandan gelen rüzgarda daha hızlı şekilde ileri gidip havayı delmeye çalıştığında avantajlı. Yani normal kullanıcı için avantajı görülmeyecek kadar az.

Türkiye'nin konumu gereği küzey kuzey doğu ve güney Güney Doğu rüzgarlar en etkili tüzgarlar. Konya'da kuzey güney ekseninde bir sürüş rotanız varsa kesinlikle derin profil jant alın derim. Şehir içinde binalar ve yol açılarının sürekli değiştiği rüzgar tek yönden essede bisikletçi için yönün belli olmadığı İstabul gibi en düz yolunun uzunluğu 5 km geçmediği bir şehirde profil jant avantajlı değil, hatta tehlikeli.

Yakın geçiş yapan otobüs ve harfiyat kamyonları profil jantlı birini çok rahat ilk önce yol kenarına ittirip yoldan çıkarabilir eğer olmazsa sonra da hüüp diye arka lastiklerinin altına doğru çekebilir. Yorgun bir anınıza denk gelirse yapar. Trafikli bir ortamda profil jant savrulan bir çapa gibi sizi ordan oraya savurur. Denemesi bir hayli parayla ama deneyenlerde o parayı verdiği için janların dezavantajlı yanlarını görmek istemeyip sorana da almaları yönünde telkinde bulunurlar.

Not: bu çeviri genel hatlar itibarı ile yapılmıştır. Ayrıntıda biraz daha bilgi mevcuttur ama dolambaçlı anlatmış tam çevirsende anlaması güç.

(link)

kullandığınız şu ifadeyi tam olarak anlayamadım:
"Yıllardır söylerim aero jant seti peletondaki adamı yanal rüzgardan da korumak amaçlıdır aslında aero anlamda pek bir işe yaramaz diye ama dinletemem."

bu söylediğinize dair bir şey bulamadım ben araştırmada. yüksek profil pelotonu rüzgardan korumak için niye olsun? bahsettiğiniz şeyle alakalı bir ispat göremiyorum ben.

"Faster riders generate more drag", Jean-Paul adds, "because drag is proportional to the square of velocity. But faster riders are also on the course for less time, and experience a narrower range of yaw angles. Through our simulations, we see that slower riders actually save more absolute time. They're out on the road for longer and can therefore benefit from the bigger aero gains for longer."

hızlandıkça, hızın karesiyle orantılı olarak yediğimiz rüzgar kuvveti artıyor. doğru. yavaş sürücüler daha az rüzgar yiyor, evet. bu demek değil ki aerodinamik düşük hızda daha önemli. hayır. düşük hızda rüzgar kuvvetini daha az yiyoruz o kadar. ne yani, daha az rüzgar yemek için yavaş mı gidelim? mantık buna varıyor çünkü. adamlar aslında bundan bahsetmiyor.

mesela yokuş çıkma konusu da bununla ilgili, o yüzden bir inceleme koyayım.
(link)

‘The shallower the climb, the faster you go, so you don’t need to stand. It’s also more aerodynamic when you sit.

'If it’s steep, you can enjoy a brief advantage by standing.’

yokuşlarda mesela ayağa kalkmak ya da oturmak, duruma göre daha avantajlıdır. düşük eğimli yokuşlarda ayağa kalkmak aerodinamik açıdan daha dezavantajlı. sebebi daha hızlı çıkıldığı, ayağa kalktığında da yüzey alanı arttığı için rüzgar direnci artıyor, daha fazla güç harcanıyor. ama eğim arttıkça, hız düşüyor ve aerodinamik dezavantaj olrtadan kalkıyor ayağa kalkmaktaki.

benzer durum, aero jant-tırmanış jantı için de geçerli. eğim arttıkça tırmanış jantının faydası artıyor, çünkü çembere eklenen her ağırlık, bisikletin üzerine eklenene göre 2 kat daha fazla etkiliyor hızlanmayı. artan eğimde de aerodinamik dezavantajı düştüğü için tırmanış jantının faydası artıyor.


konuya dönmek gerekirse,
yavaşladıkça aero yapı daha önem kazanıyor derseniz çok doğru olmaz, ifadenin geneline bakmak lazım. hızlanıkça rüzgar yandan da olsa yaw açımız düşüyor. yavaş gidersen yaw açın artıyor aynı rüzgarda. o durumda aero yapıya daha fazla ihtiyaç duyabilirsin elbet. hızlandıkça yaw azalıyor ve yaw azaldıkça aero olmayan yapıların drag değeri daha fazla sadece.

ortalama 25 ile düz yolda sürüyorsanız aero jant almayın tabi, ama yazı "aero jant aslında gereksiz" demiyor, sadece verimli oduğu durumları inceliyor.

ağırlık meselesine gelirsek, yüksek hızlarda önemini elbette kaybediyor, hatta klasiklerde, zamana karşılarda, rüzgarlı günlerde daha ağır, yapılı bisikletçiler neden avantajlı oluyor zannediyorsunuz? o kütleyi hızlandırdıktan sonra hafif bisikletçiler kadar rüzgardan etkilenmiyorlar.

inşaat mühendisliğinden örnek vermeyi severim. yanal etki 2 durumda çok incelenir. 1-) deprem, 2-) rüzgar. kütle arttıkça deprem kuvveti artar, ama rüzgara karşı narinlik azalır. bina hafifledikçe rüzgara karşı daha hassas olmaya başlar.
bisiklette de, dumoulin'in kintana'ya tt'da üstün olması boşuna değil, çünkü az kütleli kişiden rüzgar daha fazla hız götürür. ağır kütlenin hızını, momentumunu koruması daha kolaydır.

benim yorumlamam bu.

Düz yolda aero jant ve kadro tartışılmaz avantajlıdır.

200W lık yapılması zor olmayan güçlerde dahi fark ortaya çıkıyor. Linkteki konuyu ve özellikle video nun izlenmesini tavsiye ederim.

(link)

Ek olarak, yeni nesil yüksek profil jantlar daha geniş (25mm üstü) ve "U" olarak tasarlanıyor. Bu da yanal rüzgarda havanın jant üzerinden ayrılmadan akmasına destek oluyor. Böylece yanal rüzgar drag ı azalmış oluyor.
Eski tip jantlar "V" şeklinde olduğundan yandan esen rüzgar yüzeyden ayrılarak drag yaratmaktaydı. Aşağıda U ve V jant kesitlerini görebilirsiniz.

Aero jant alacak arkadaşlara yeni nesil daha kalın olan U-shape leri tavsiye ederim.

Bunlardan haberim yoktu. Ancak Aero kadrolar konusunda okuduğum olumsuzluklar Specialized Venge Elite ve Cube C62 road race disk arasındaki seçimimi Cube dan yana kullandırdı. En azından hibrit bir kadro.

*Not: Bu arada yazı çok faydalı, teşekkürler.

@hashus1099 Zemin yükü arttıkça rezonansda artar, deformasyon süresi azalır. Bu nedenle tünel kalıp sanılanın aksine depremde daha yıkıcıdır.

(destek mahiyetinde idi , meslekdaşız galiba)

tünel kalıp daha yıkıcı değildir hocam yapma, olay tasarımla alakalı. sadece daha rijittir, daha fazla deprem kuvveti alır bu sebeple. ama dayanımı da artar yapının. önemli olan zemin hakim periyoduyla yapının hakim periyodunun çakışmaması.

Tünel kalıp malum daha ağır bir yapıdır. Dolayısıyla düşük şiddetli depremlerde klasik yapılar hissederken tünel kalıp çoğunlukla hissetmez. Çünkü betornarme çözümünde kalıpdan gelen dayanım direnci vardır. Ancak yüksek şiddetteki depremlerde bir kez rezonansa girdimi hafif yapılar gibi kısa sürede çıkma ihtimali yok denecek kadar azdır. Çünkü dalga rezonansı tünel kalıp binada kısa bir süre sonra kütle rezonansına dönüşür. Yani depremden çıkma ihtimali neredeyse yok denecek kadar azdır. Bütün mesele yapının rezonansa girip girmemesi.

Bu güzel konuyu, yorumlarıyla 30-40 sayfa yapacak arkadaşları bekliyorum!

Türkiye gibi bir memlekette gayet aero jant kullanılabilir olduğunu düşünüyorum. 200-300-400 mt yokuşlarda aero jantlar 2-3 sn geride kalıyorsa onu inişte farkıyla geri kazanıyor. Profilsiz jantı tek tercih edeceğim yarış-sürüş Hc tırmanışları. O zaman farkın hissedilebileceğini düşünüyorum.

Çocuklara aero jant seti hediye etmişler.

@hashus1099 Çok para dökenler ortaya çıkmaya başladı. Benim çevirdiğin yazıda testler rüzgar tünelinde tapılıyor insan faktörü yok. Tabiki yazıda direct olarak aero kadro ve jantlara gereksiz demiyor ama pro bir binici olmadan tam performans alamazsınız diyor. Başta başta söylediğin pleton ve aero jant paragrafı tamamen benim düşünçem ama yazı da zaten söylüyor yanal rüzgar v şeklindeki profile 20° yaw açısı ile sağdan geldiğini düşünürsek ve rüzgar var sayalım 20 km essin sizde 25 ile ileri gidin v sol tarafında tibulans olur bu tibulans v şeklindeki profili anlamsız kılar bu tibulansı jantla beraber taşırdınız ve 25 km ile öne gittiğinizde de bir hava yarma işlemi olur hem yandan gelen havayı hemde inden gelen havayı aynı anda yararsınız.



Gri rüzgar ve siyah rüzgar iki farklı tibulans noktası oluşturur kırmızı bu solda oluşan tibulansı ancak sağdan gelen rüzgardan daha hızlı gitmezsen yani karşıdan gelen rüzgar artmazsa kıramazsın kırmazsan jantının kalınlığı mavi çizgi gibi olur. Bende diyorum ki prolar böyle bir hesaba girmeden sağdan gelen rüzgara 2 tane adam koyar takım liderini korur bunuda yine geniş jantlarla yapar ve takım lideri sadece önden gelen kendi gidişiyle yarması gereken rüzgarı yarar. Aero bisiklettede aynı kurallar geçerli fakat jant en öndeki eleman olduğu için daha önmeli. Birkere havayı yardıktan sonra geriye çok önemi kalmıyor.

Yazıda tam böyle anlatılmasada genel çıkarımım budur. Zaten çok kaypak ve yuvarlak cümlelerle ne yârdan ne serden geçmeden anlatılmış. Sonuçta earo almayın 35-40 km/h ortalamalarla gitmiyorsanız paranın karşılığını alamazsınız demeye getirmiş ama bunu her gazeteci gibi aladabilirsiniz 84 saniyelik bir avantaj var da bizim gibi 2-3 günde bir tura çıkan adamlara 84 saniye zaten çok önemli değil. Parası benden çıkmadığı sürece istediğinizi alabilirsiniz ben sadece makalelerine güvendiğim bir kurumun rüzgar tünelinde yaptığı testi ilginç buldum. Pr amaçlı yapılan ve sonucun abartıldığı yada çarpıtıldığı bir çok test var ama bu adamların maaşıda pr dan çıkıyor. Paylaştığınız videoda bir insan faktörü var 2 yuvarlak pistte yani rüzgar karma yönlerden geleceği için sonuca etkisi tartışılır.

Bu arada yanlış anlaşılmasın 1 normal orada bike ve tırmanış jantı ve 1 aero gövdeli 35 mm profil janları olan birbisikletim var aradaki farkı yaşıyorum ama yoda yanımdan otobüs geçtiğinde aero olan bisiklette daha çok zorlanıyorum keza yan rüzgarın çok olduğu günlerde yine zorlayıcı oluyor ama geceleri rüzgarın az olduğu zamanlar aero kadromdan daha çok zevk alıyorum.

@Zekeriya Çab
Aslında aynı noktada buluşuyoruz. 30 km/h ın üzerindeki hızlarda aero jantın kesin avantajı var. Araştırmalar da bunu söylüyor; ayrıca bizzat kendim kullandığımdan dolayı ben de söylüyorum. Daha da büyük kanıt olamaz herhalde .

Anladığım kadarıyla sizin takıldığınız konu verilen para karşılığında sağlanan faydanın ne kadar anlamlı olduğu. Bu konu da sübjektif diye düşünüyorum. Stava segmentlerinde overall 10 da olmak beni mutlu ediyor, sizin umrunuzda olmayabilir gibi. Sırf aero jantın görünümü bile aldırtabilir, diye düşünenlerdenim. O yüzden para konusuna değinmeyeceğim.

Paylaştığım video için de, testte insan faktörü sabit, çünkü basılan güç powermetre ile sabit tutulmuş. Dolayısıyla atletin harcadığı güç aynı. Ayrıca aynı bölgede aynı saatlerde test yapılmış. Çevresel faktörler de stabil diyebiliriz.
Dairesel rotada test yapmak daha tutarlıdır. Siz yanal rüzgardan bahsetmişsiniz. Nevada' da çölde sürmeyecekseniz sürekli yanal rüzgar yemeniz mümkün değildir.
İstanbul ve çevresi için sürekli yanal rüzgar alacağınız yol 2-3 kmbile olamaz, yaklaşık 9000km dir yol bisikleti kullanıyorum, çeşitli illerde ve yurtdışında da kullandım; 1km lik bile sürekli yanal rüzgar görmemişimdir. Dolayısıyla overall test karşıdan gelen rüzgara göre yapılır.

Yaziyi ben de dun gordum. Cevirecektim fakat uzun oldugundan cok usendim. Ben tabiki daha aciklayici yazmaya calisirdim, cunku yanlis acikladiginiz yerler var.
Zaten baslikta "aero jantta agirlik onemsizdir" yaziyor. Sanirim biraz yanlis anlamissiniz ama iyi olmus, sansasyonel iddianiz guzel bir tartisma ortami yaratmis
Aeronun 25km/h nin altinda onemini yitirdigini cok kez yazip cizdik zaten... Sadece benim bile bu konuda cevirdigim 3-4 makale var.

Aeri jantin pelotondaki adami korumak ucin tasarlandigi fikri zaten komik bireysel Zamani karsi yarislarda 35mm jant kullansinlar madem, neden yuksek profillerle kendilerine eziyet ediyorlar

Hepsini gectim, kendimin 25mm, 58mm ve cok az da olsa 90mm jant tecrubem var. Hizlaninca hissettiriyor zaten profil jant amacini. Anlamak icin profesor olmaya gerek yok

@Zekeriya Çab Hocam teşekkürker konu için.

"Why riders like you need to go aero, wheel weight doesn't matter"

derken,

"Neden sizin gibi sürücüler aero kullanmalı, teker ağırlığı önemsiz"
Demiyor mu ben mi yanlış anlıyorum?
Yani makale ağırlığa karşı aerodinamiyi savunuyo gibi anladım ben

@NKurtuldu İstabul Boğaz'da kullanıyorum 25 km boyunca yanal rüzgar alıyorum. Almadığım yerdede tırmanıyorum. İstanbul zaten yanal rüzgar kıralı. Lodos yada poyraz Boğaz yolunda neredeyse tamamında aynı şidetle olmasada yanal rüzgar görüyorum.
Strava overallda üslere olmamın en büyük etkeni keşke areo olmamam olsa ama öndeki taksinin ne yapacağı karşıdan gelen iki arabanın arkadaki beni görüp sollama yapar mı yapmaz mı? Minibüs yolcu indirdi ama yolcumalacak mı yoksa yola çıkacak mı? Gibi sorular overallda pek olmama sebep.

@Zekeriya Çab çok para dökenler ortaya çıktı demişsiniz. haklısınız. 24 mm profilli jantım var yeterince aero mu? ben parayı tam tersi tırmanış jantına döktüm o ne olacak? verilen para arttıkça, kazanılan fayda marjinalleşiyor, kabulümdür. bunu aero jant için diyorsunuz ama bu tırmanış jantı için de geçerli. bunları bizzat tecrübelerime dayanarak söylüyorum. aero jantı olan arkadaşlar, benden 10 kg daha hafif olanları da katıyorum, düzde yüksek hızları çok daha rahat korurken ben arkalarından böyle bakıyorum. yazıdan yaptığınız çıkarım sizin düşüncenizdir, ben ona saygı duyarım. ancak düşüncenizi kanıtladığını sizden başka düşünen yok galiba.

Aportta bekliyormuşsunuz arkadaş sizde evet makale zaten kesin sonuçlara varmıyor zaten bisiklet tepesinde kesin sonuç yok zaten. Oran orantı bir yerden kazanırken bir yerden kaybediyor.
@Serkan Mıstınoğlu
Evet time tirialde ortalamalar 45-50 km/h bundan olsa gerek.

@Zekeriya Çab
Biz de grubumuzla genelde Avrupa yakası boğaz hattında kullanıyoruz.
Genelde rüzgar Sarıyer-Beşiktaş(Karadeniz'den Marmara'ya) yönünde oluyor. Yanal rüzgarın bizi zorladığını hiç hatırlamıyorum. Ya da bizi çok etkilemedi.

Sabah 05:00-05:30 gibi çıkınca taksi ve minibüs olmuyor. Tavsiye ederim.

Konu dağılmasın. Diğer arkadaşlarla beraber teknik düşünce ve deneyimlerimizi yeterince belirttik. Daha söylenecek bir şey yok diye düşünüyorum. İyi günler.

Bu ikinci grafiği neden görmek istemiyorsunuz.
%4 eğim nedir allah aşkına Konya'da bile %4 eğim ortalamalı sürüşler yapmak mümkün.
Time trial larda %1-2 eğimler var.
%4 eğimlerde fark bu noktadaysa normal kullanıcı için bir anlamı kalmıyor yazıda da bunu diyor. Bunu görmeyip yazının başında desteklerken yazının sonunda disk frenin bile çok büyük etken olduğunu söylemişken yazıyı yanlış anladığımı nasıl söyleyebiliyorsunuz bunuda anlamış değilim.

ilk mesajımda zaten ağırlık/aero seçiminin yokuşta nasıl etkili olduğuna dair iki konudan bahsettim ben, ikinci grafiği neden görmezden geleyim? yokuş tırmanırken %10 civarı bir eğim yoksa ayağa kalkılmamasının daha ekonomik olduğu da bununla ilgili, eğim arttıkça hızın azalması nedeniyle hafif tırmanış jantlarının daha avantajlı hale geldiğini söylemem de. iyi de bu, aero jantı anlamsız kılmıyor. nasıl ki her rota %4 altı ortalama eğime sahip değilse, her rota da üstündeki eğime sahip değil. aşağı yukarı 10 kişilik bir grubuz biz. uçmakdere gibi sürekli yokuşun olduğu bir rotada olmadığım sürece de jantlarımın bana avantaj sağladığını görmedim ben. özellikle düzlüklerde, yüksek hızı korumada aero jantlar çok daha avantajlı. @NKurtuldu powermetre'ye de sahip, şu an kullandığı aero jantı taktığı ilk sürüşte daha düşük watt ve nabızla daha yüksek hızı yakaladığından bahsetmişti. yani söylediklerimiz tevatür değil.

Paylaşım için teşekkürler ama, fren gibi hayati bir parça niye pazar dayatması olsun ?