Joe Friel'ın Fast After 50 kitabını okuyorum. Kitabın konusu 50'li, 60'lı, 70'li ve 80'li yıllarda performans nasıl arttırılır üzerine. Dikkatimi çeken bir konuyu burada paylaşayım; epey ilginç ve doğal olarak tartışmaya açık. Doğumgünü pastasındaki mumların sayısı dışında, bir insanın yaşını bulmanın başka bir yolu DNA'sındaki telomerlerinin uzunluğunu ölçmek olabilir. Her hücre bölünmesinde telomer kısalıyor. Telomer uzunluğu minimum boya eriştiğinde hücre bölünmesi de sona eriyor. Bu da ömrümüzün sonuna yaklaştığımızla ilgili fikir veriyor. En ilginç tarafı ise VO2max ile telomerler arasında bir bağlantının olması. Colorado Üniversitesi'ndeki bilim adamları birkaç yıl önce genç (18-32) ve yaşlı (55-72) insanların telomerlerini ölçtüler (1). Her yaş grubu ikiye bölündü: sedanter ve dayanıklılık antrenmanı yapan (ET - endurance training) grup. Böylece 4 grup oluştu. Genç sedanterler ile yaşlı sedanterlerin telomerleri karşılaştırıldığında, yaşlıların telomerlerinin %16 daha kısa olduğu görüldü. Bununla beraber, genç ET'lerin telomerlerinin yaşlı ET'lere göre sadece %7 uzun olduğu bulundu. Ayrıca yaşlı ET'lerin telomerlerinin yaşlı sedanterlerin telomerlerinden %13 daha uzun olması da ayrı bir bulgu oldu. Yaşlanma ve egzersizle ilgili bir başka test ise farelerde yapıldı. Kanada McMaster Üniversitesi'ndeki bilim adamları fareleri iki gruba ayırdı. Bir grup sedanterken diğer grup dayanıklılık antrenmanı yaptı. Antrenman şöyle: Haftada 3 kez koşu bandında 45 dakika koşu (bir insanın 50-55 dk.'da 10 km koşmasına denk). Bu antrenmanlar 8 ay sürdü -ki farelerin ömrü açısından insanla kıyaslandığında 60 yaşa denk geliyor. Sedanter fareler bu sürede tüyleri kırlaşırken, güçsüzleşirken ve ölürken antrenman yapan farelerin çok az yaşlılık belirtisi gösterdiği görüldü. 12 ay sonunda tüm sedanter fareler ölürken antrenmanlı farelerin hiçbiri ölmediği gibi iyi ve genç görünüyorlardı (2). (1) T.J. LaRocca, D.R.Seals, and G.L.Pierce, ‘Leukocyte Telomere Length Is Preserved with Aging in Endurance Exercise-Trained Adults and Related to Maximal Aerobic Capacity' Mechanisms of Ageing and Development 131 (2) (2010):165–167. (2) A. Safdar, J. Bourgeois, D. I. Ogburn, J. P. Little, B. P. Hettinga, M. Akhtar,J. E. Thompson, S. Melov, N. J. Mocellin, G. C. Kujoth, T. A. Prolla, and M. A.Tarnopolsky, “Endurance Exercise Rescues Progeroid Aging and Induces Systemic Mitochondrial Rejuvenation in mtDNA Mutator Mice,”Proceedings of the National Academy of Sciences USA 108 (10)(2011)
Yarın konuya tekrar dönmek üzere makale linklerini ve VO2 Max - EPO ilişkisi ile ilgili bir yazıyı buraya bırakayım. Belki okuyacak birileri çıkar Leukocyte Telomere Length Is Preserved with Aging in Endurance Exercise-Trained Adults and Related to Maximal Aerobic Capacity Endurance Exercise Rescues Progeroid Aging and Induces Systemic Mitochondrial Rejuvenation in mtDNA Mutator Mice VO2 Max VO2 Max and EPO
Açtığım konu ilginç gelmediyse kitapta gördüğüm daha ilginç bir konuyu yazayım Planarian flatworm adında, suda ve karada yaşayan türleri olan bir canlı türü telomerlerinin uzunluğunu kontrol edebiliyor. Bu ne demek derseniz: telomerleri kısalmıyor. Neden buna ihtiyaç duyuyor sorusu akla gelebilir: çünkü gerektiğinde vücudundan kopan parçaların yenilerini yapabiliyor (1). Ama sakın kertenkeleyle karıştırmayın; vücudundaki her organı yeniden oluşturabiliyor: beyin, göz, ağız, iç organlar ve aklınıza ne gelirse... Youtube'tan bu hayvanı görmenizi tavisye ederim. Asıl ilginç olan şey şu: Bu hayvan yaşlanıp ölmüyor. Yani doğal yollardan ölmesi sözkonusu değil. (1) T.C.J. Tan,R. Rahman,F. Jaber-Hijazi,D.A. Felix,C. Chen,E.J. Louis, and A. Aboobaker, “Telomere Maintenance and Telomerase Activity Are Differentially Regulated in Asexual and Sexual Worms,”Proceedings of the National Academy of Sciences USA 109 (11)(2012):4209–4214.
