Şehrin Ortasındaki Unutulan Tarih

Bulunduğunuz şehri ne kadar tanıyorsunuz? Her gün önünden geçip gittiğiniz tarihi bir yapıyı kim inşa etmiş hiç merak etmiyor musunuz?

Genellikle unutulmaya yüz tutmuş böyle tarihi yapıları bende pek merak etmezdim, taki Elazığ'da şehrin ortasında kaderine terk edilen bir yapıyla karşılaşıncaya kadar. Dört tarafı binalarla çevrilmiş olan bu güzelim mimari, çevresinden duyarsızca geçen insanlara karşı hâla ayakta kalma mücadelesi vermeye çalışıyor gibiydi. Otopark olarak kullanılan bu yapı aynı zamanda salı günleri pazar yerleşkesi olarak da kullanıldığını duyunca biraz üzüldüm. Şehrin ortasında ki bu güzelim mimariyi niye kimse göremiyordu ? Yada görmek mi istemiyordu?

Kapısının önünde durdum ve düşündüm. Büyük ihtimalle bir zamanlar tanrısı ile baş başa olmaya çalışan dindar insanlara hizmet veren bir kiliseydi. Şimdi ise bakımsız bir otopark. Acaba içerisinde kimler ibadet etmişti? Kimlerin geride bıraktığı anıları kalmıştı bu mabette ?



Kafamda ki sorularla birlikte, üzerinde ince işçiliğin konuşturulduğu kemerli bahçe kapısından içeriye girerek gözlerimi bu yapıya diktim.



Çatı katı tamamen çökmüş olan bu yapının sadece dört duvarı ayakta kalmış. Ön kapısı ve camları teneke levhalarla kapatılmış, arka kapısına ise yığma duvar çekilmiş. Etrafı ise şu an arabadan geçilmiyor.







Öğrendiğim kadarıyla bu yapı Ermeni Protestan Kilisesiymiş. Ama resmi kayıtlarda burası Süryani Kilisesi olarak geçiyor.



Hatta Elazığ İl Kültür Varlıkları Envanter Listesinde şöyle bahsediliyor kiliseden:
“Elazığ Süryani Kilisesi: 19. yy. sonu yapılmış Süryani sanatını gösterir. Daha sonra un fabrikası olarak ta kullanılmıştır. Bugün restorasyonu beklemekte olan tescilli bir kültürel tarihi eserdir”
Uzun uğraşlar sonucu kilisenin en eski fotoğrafını bulduğumda da baya bir sevinmiştim.



Bir iş adamının burayı aslına uygun olarak restore ettirip, hastane olarak kullanıma açma fikrine kimse destek çıkmayınca kilise kaderine terk edilmiş.
Umarım tarihe, kültüre önem veren bir insanımız çıkarda, şu güzelim yapıyı restore ettirip yıkılmaktan kurtarır.

Gerçekten bu bizim çok çeşitliliğimiz, tarihimiz, kültürümüzdür. Başka bir dinin, milletin bir ibadet merkezi olduğundan yıkılmaya terk edilmiş ise bu bizim ayıbımızdır. Bu sadece bir örnek. Başka bir yerlere çekmeye çalışmıyorum. Sadece bu gibi güzel mimariye sahip her türlü tarihi eser korunma altına alınmalıdır. İster cami olsun isterse kilise. Yoksa ileride mumla arayacağımız bir tarihi kaybetmiş olacağız.

Elazığda harput süper bu arada söylemeden geçemicem ki bitişik

@İhsnn_zyvl

Evet, Harput başlı başına bir tarih zaten.

@Hakan Özcan Çook doğru düşünüyorsunuz, böyle yapılar ülkemiz de çok ve kendimize entegre ederek kullanıyoruz. Gerçekten tarihin yaşandığı mekanlarda ikamet etmemeliyiz fakat hayat şartları bunu gerektiriyor. Biz de şartlar düzeltip orada veyahut o yerleri iş hanı, iş yeri, ikamet şeklinde kullanmamalıyız.

@Osman Tuğrul

Bu gördüğünüz kilise restorasyonu beklemekte olan tescilli bir tarihi yapıt. Gel gelelim ki restorasyonu için yıkılması bekleniyor. Dediğiniz gibi bu gibi yerleri farklı amaçlar için kullanmamalıyız. Yada restorasyonu yapılıp kullanmalıyız.

@Hakan Özcan Kusura bakmayın konuyu biraz başka yöne çekeceğim sanırım, ben arkeoloji öğrencisiyim, tarih boyunca yerleşim yerleri bir önceki yerleşim yerinin üstüne inşa edilir. Bunda hemfikiriz yerleşim yeri benim iş alanım, bizim insanlığın tarihi, insanlığın çağı. Bilmedikten sonra ne anlamı var bu ögelerin. Emin olun Türkiye için konuşacak olursam birçok kişinin oturduğu bina, ev, iş yeri vs. yapının altında bir tarihi kalıntı mevcut, mevcut da olacak bizden sonrakiler için. Biz daha yıkılmayıp toprağın altına gömülmeyene sahip çıkamıyoruz :S EN ÇOK üzüldüğüm nokta bu. Göz göre göre yapılar, eserler bufff uçup gidiyor. Zamanında bakılmayan yere restore ediyorlar, da ne oluyor yapının tarihin üstüne yeni bir yerleşim yeri yapar gibi gene kullanıyoruz

Birkaç ay önce haber görmüştüm Konya'daydı sanırım, bir eski hanı restore eden firma, kamyonları sokmak için hanın duvarlarını yıkmış. Zihniyeti almış adamlar, kaf dağına bırakıp gelmişler. Ne diyelim inşallah doğru düzgün düşünülerek devam edilir. Şimdi böyle diyorum, herhangi biri çıkıp diyebilir de siz ne yapmıyorsunuz, ahhh be güzel kardeşim ben kimim ki? Ne desem birilerine suç, herhangi bir şey demeye gelmiyor insanlara.

@Osman Tuğrul Ne güzel de açıklamışsınız içinde bulunduğumuz durumu. Bizim restorasyondan anladığımız yıkıp yenisini yapmak gibi bir şey. Sünger Bob faciası gibi..