Nasıl Tırmanmalı: Bisikletle Tırmanış Rehberi

YüzSürKoş

Forum Bağımlısı
Kayıt
24 Mayıs 2014
Mesaj
1.822
Tepki
1.523
1988 İtalya turunda Andy Hampsten’in Passo di Gavia tırmanışı efsanedir. Hampsten, o tırmanışta pembe mayoyu ele geçirmişti, ancak, turun bitmesine hala 8 gün vardı ve Gavia etabını kazanan Erik Breukink sadece 15 saniye gerideydi. Urs Zimmerman da yine çok yakın bir zamandaydı. Tur Milan’da sona ermeden önce, karar verici etaplardan biri, Levico Terme ile Vetriolo arasındaki 18 kilometrelik tırmanış zamana karşısıydı. Hampsten, kullandığı standart 39/53 aynakolun küçük çarkını 39 yerine 42 dişli olacak şekilde değiştirdi. Ayrıca o yıllarda 8 hızlı olan kasetini de (ruble) 23-21-19-17... yerine 21-19-18-17... şeklinde seçti. Böylece en yumuşak vites olarak 39/23 yerine 42/21 kombinasyonu elde etmiş oldu! Hampsten etabı kazandı ve Breukink'e karşı önemli bir zaman farkı yaratıp onu devre dışı bırakmayı başardı. Dolomitler'deki son dağ etabında da savunmada kalarak zaman farkını korudu, Milan'daki zamana karşıda da zaman kaybetmedi ve İtalya turunu (Giro d'Italia) kazanan ilk ABD'li oldu.

Vites Seçimi
Hampsten'in öyküsü ilginç, çünkü alışık olduğumuzun tersine, tırmanış için normalde kullandığından daha ağır bir vites kombinasyonu seçmişti (39/23 yerine 42/21). Daha hızlı tırmanmak için iki seçeneğiniz var: ya pedalları daha hızlı çevirmelisiniz (yüksek kadans), ya da daha düşük bir devirde daha yüksek (ağır) vites kombinasyonu seçmelisiniz. Aslında, kadans ve vites oranı için size en uygun kombinasyonu bulmalısınız. Pek çok uzmana göre, optimum kadans, dakikada 80 civarıdır. Tırmanışta bu rakamın dakikada 70'e inebileceği söylenir. Etkili bir şekilde tırmanabilmek için bir yaklaşım, kadansı sabit tutmak ve vitesleri buna uygun olacak şekilde değiştirmektir. Basitçe, yokuşun eğimine göre vitesleri değiştirerek sabit bir kadansta tırmanırsınız. Yol bisikleti kullanmaya yeni başladıysanız, 34/25 kombinasyonu ile yokuşları daha rahat çıkabilirsiniz. Ancak antrenman yaptıkça bacaklarınız kuvvetlenecek ve aynı kadansı örneğin 39/23 kombinasyonu ile çıkarabileceksiniz. Bu, 75 devir/dakika kadansta yaklaşık 3.2 km/h daha hızlı gitmenizi sağlayacaktır (yaklaşık 13 km/h yerine yaklaşık 16.2 km/h). Bu da örneğin 1 kilometrelik bir tırmanışı 4:36 yerine 3:42'de tırmanmanız anlamına gelir. Ciddi bir zaman farkı.

Kadansınızı sabit tutmak bir yaklaşımdır. Diğer bir yaklaşım ise, sezgisel tırmanmaktır. Bu yaklaşımda kadansı tamamen unutursunuz. Yapmanız gereken, eğer bacaklarınız yanıyorsa kadansı artırmak (daha yumuşak bir vitese geçip daha seri çevirmek), akciğerleriniz yanıyorsa da daha sert bir vitese geçip kadansı düşürmektir. Her ikisi de yanıyorsa limitlerinizdesiniz demektir. O anki formunuzda maksimum tırmanabileceğiniz hız budur.

Orana karşı kadans
Lance Armstrong, 2001 Fransa turunda bisiklet dünyasına oran-kadans ikilisi bağlamında ilginç bir deneyim sundu. Bilindiği gibi, Armstrong, çok yüksek bir kadansla tırmanma stili geliştirdi (90+ devir/dakika). Armstrong’un koçu Chris Carmichael’a göre, yüksek kadansta pedallama yeteneği, yüksek aerobik kondisyon ister. Yani kardiyovasküler sisteminiz ne kadar güçlü ise, yüksek kadans tekniğine o kadar yatkınsınız demektir. Yüksek kadans tekniğine alışmak için çok çalışmalı ve yüksek kadans antrenmanları yapmalısınız. Yine de Carmichael, çoğu sporcu için 80 devir/dakika kadansın, 90 devir/dakikaya göre daha efektif olduğunu belirtir. Özetle, herkes Armstrong değildir. Armstrong gibi çok yüksek kadansta tırmanabilmeniz için, Armstrong’unki gibi çok yüksek aerobik kapasiteniz olmalıdır.

lance-armstrong-jan-ullrich.jpg


(Lance Armstrong çok yüksek kadansta tırmanırken, en büyük rakibi Jan Ullrich daha düşük bir kadansta yüksek torklu tırmanmayı severdi.) Armstrong'un tırmanış kadansı çok yüksektir, ancak kesinlikle bu kadansa ulaşabilmek için çok hafif vitesler kullanmaz (pek çok bisikletçinin yaptığı bir hata: yüksek kadansta çevirebilmek için çok aşırı basit bir vitese alıp vızır vızır çevirmek). 2001 Fransa turunda diğer yarışçılar gibi 23-21-19... dişlilere sahip kaset kullanmıştı. Tek farkı, daha hızlı tırmanabilmek için, diğer yarışçılara göre daha büyük bir dişlide kalıp daha yüksek kadansta çeviriyordu. Örneğin, düşük kadanslı tekniğiyle tanınan Jan Ullrich, 39×19 ile 75 devir/dakika çevirerek yaklaşık 20 km/h ile tırmanırken, Armstrong 39/23 oranıyla 90 devir/dakika kadansla 21.5 km/h ile tırmanabilirdi. Eğer 21'li dişliye düşerse ve kadansını da 95 devir/dakikaya çıkarırsa, hızı da yaklaşık 23 km/h olacaktı ki Alpe d’Huez tırmanışında Ullrich’e ünlü "bakış"ı (the look) fırlatıp atak çektiğinde yaptığı tam olarak buydu. Armstrong, o gün 14 kilometrelik tırmanışı 22.1 km/h ortalamayla tamamladı.
Bir sonraki gün, Chamrousse’ya doğru yapılan tırmanış zamana karşı etabında, daha farklı bir vites kombinasyonu kullandı. Alpe d’Huez’de kullandığı 23 dişliyi çok hafif bulmuştu, 21 ise biraz ağırdı. O yüzden 22-12 kaset (ruble) kullandı. Böylece en hafif viteslerinde dişli sayıları 22-21-20-19... şeklinde gidiyordu. Armstrong, o etabı da Ullrich'in yaklaşık 1 dakika önünde kazandı. Böylece üst üste üçüncü Fransa turunu kazanmış oldu.

Aerodinamik
Bisikletle giderken çeşitli dirençlere maruz kalırsınız. Hızlı gidebilmek için bu dirençleri daha çok güç üreterek yenmeniz gerekir: hava direnci, tekerleklerin yuvarlanma direnci, aktarım elemanlarının sürtünme direnci ve yerçekimi. Yerçekimi, tırmanışlarda yenmeniz gereken temel dirençtir, ancak oraya gelmeden önce hava direnci üzerine birkaç söz söyleyelim. Hava direnci, hızın karesiyle orantılı olarak artar. Yani, rüzgarsız bir günde 40 km/h hızla giderken, 20 km/h hıza göre tam 4 kat daha fazla hava direncine maruz kalırsınız. Genel olarak, düz bir yolda saatte 13 km/h üzerinde gidiyorsanız, yenmeniz gereken en büyük direnç hava direncidir. Bu hızın altında lastiklerin yuvarlanma direnci daha etkilidir (lastiklerin yuvarlanma direnci hız ile çok fazla değişmez). Yuvarlanma direncine bir sonraki başlıkta biraz daha değineceğim. Çok dik tırmanışlarda, hızınız 13 km/h altında ise, aerodinamik pozisyonu çok dert etmeyebilirsiniz. Ancak eğim çok dik değilse ve diyelim ki 18-20 km/h üzeri bir hızla tırmanıyorsanız, daha aerodinamik bir pozisyona geçmek size hafif bir avantaj kazandıracaktır. Aşağıdaki resimde, gelmiş geçmiş en iyi tırmanışçılardan biri olan Marco Pantani‘nin pozisyonuna dikkat edin. Pantani, daha aerodinamik bir duruş için tırmanışlarda gidonu drop’larından tutardı.

marco-pantani.jpg


(Marco Pantani, tırmanışlarda gidonu droplardan kavrar, bu sayede daha aerodinamik bir pozisyon elde ederdi.) Droplardan tutuşa bir alternatif de, zamana karşı pozisyonunu normal yol gidonunda simüle etmektir. Bu pozisyonu en çok seven ve uygulayan yarışçılardan biri, Fabian Cancellara‘dır. Aşağıdaki resimlerde bu pozisyonu görebilirsiniz

Fabian-Cancellara-aero-position.jpg


(Fabian Cancellara’nın aero pozisyonu – I)

Fabian-Cancellara-aero-position-2.jpg


(Fabian Cancellara’nın aero pozisyonu – II)

roger-de-vlaeminck.jpg


(Klasiklerin ustası Roger De Vlaeminck )

Lastiklerin yuvarlanma direnci
Bisiklette hızlı gitmek ile ilgili pek çok makalede unutulan bir başlıktır. Lastik seçiminiz, hızınıza ciddi olarak etki eder. Bu konuda pek çok bisikletçinin yaptığı hata, lastikleri hafifliğe göre seçmektir. Oysa yuvarlanma direnci çok daha önemlidir. Bazı clincher (tüplü) yol bisikleti lastiklerinin yuvarlanma direnci değerlerine aşağıdaki adresten ulaşabilirsiniz:

(link)

Linkteki testte, en düşük (iyi) yuvarlanma direnci olan lastikle (Deda Giro d’Italia) en yüksek (kötü) yuvarlanma direnci olan lastik (Hutchinson top speed) arasında 20 watt fark var. Yani Hutchinson top speed kullanıyorsanız, Deda kullanan arkadaşınızla aynı hızda gidebilmeniz için (diğer değişkenleri aynı kabul edersek) yaklaşık 20 watt daha fazla güç üretmeniz gerekecek. Bir master bisikletçinin laktat eşiği yaklaşık 250 watt’tır. Gücünüzün yaklaşık 12'de birini ekstradan sadece lastiklerin yuvarlanma direncine veriyorsunuz demektir. Hutchinson top speed örneği ilginçtir, çünkü hafifliğinden dolayı Türkiye’de en çok tercih edilen lastiklerdendir. Hafifliğe aldanmamak gerekir! Listede yok ama clincher lastiklerden Continental GP4000S ve Veloflex Master'ın yuvarlanma direnci değerleri çok iyidir.

tyres.jpg


(Lastiklerinizin yuvarlanma direncinin düşük olması, size avantaj sağlayacaktır.)

Optimum vücut ağırlığı
Yerçekimi sabit bir güçtür (yerçekimi ivmesi dünya üzerinde yaklaşık 9.81 kgm/s2 dir). Rüzgar gibi hız ile değişmez. Tırmandığınız yokuşun eğimi arttıkça yerçekimi kuvvet vektörünün hareketinize zıt yöndeki bileşeni büyüdüğünden hareketinizi engelleyen kuvvet artmış olur. Daha hızlı tırmanabilmek için kaydedebileceğiniz en önemli gelişme, yokuş yukarı taşıdığınız ağırlığı (bisikletin ağırlığı + kendi ağırlığınız) azaltmanızdır. Bisikletin ağırlığını azaltmanız bir yöntemdir. Ancak yol bisikleti kullanıcısıysanız ve bu sporu ciddi olarak yapıyorsanız, zaten yeterince hafif bir bisiklete sahipsiniz demektir. Ayrıca, bisikletinizi hafifletmek pahalı bir iştir, yan etkisi de, daha kırılgan ve hassas bir bisiklete sahip olma ihtimalinizdir. 200-300 gram hafiflemek için bundan daha ağır miktarlarda parayı harcamanız çok anlamlı değildir. Üstelik antrenmanlarınızı ağır bir bisikletle yapmak size kuvvet ve dayanıklılık sağlar.

Oysa ki kendi vücudunuzu hafifletebilirsiniz (tabii ki limitlerde olmadığınızı varsayıyorum). Vereceğiniz her gramın faydasını göreceksiniz, kuvvet/ağırlık oranınız arttıkça daha rahat tırmanacaksınız, bu size moral verecek, fit olma konusundaki istek ve azminizi de artıracaktır. Bir fikir olması açısından: pro bisikletçiler, genellikle boylarının her bir santimetresi için 0.375-0.428 kg ağırlığında olurlar. Yani 1.80 metre boyundaki bir pro bisikletçinin ideal kilosu, yaklaşık 67.5 – 77 kilogram aralığındadır. Üst sınıra yakın olanlar sprinterlar, alt sınıra yakın olanlar ise tırmanışçılardır. Örneğin, bahsedilen kg/cm oranı Cadel Evansiçin 0.397 kg/cm, Samuel Sanchez için 0.375 kg/cm dir.

andy-schleck-tour-de-france-2011.jpg


( Andy Schleck gibi tırmanışçıların kuvvet/vücut ağırlığı oranı çok yüksektir. )

Antrenman, antrenman
Daha iyi bir tırmanışçı olmak için, daha çok tırmanmalısınız. Yokuş antrenmanları yaptıkça hem fiziksel olarak gelişip kuvvetlenecek, hem de kafanızdaki psikolojik bariyerleri yıkacaksınız.

YARARLANILAN KAYNAKLAR
  1. le-grimpeur.net, “(link)“
  2. le-grimpeur.net, “(link)“
  3. le-grimpeur.net, “(link)“
  4. Chris Carmichael, “(link)“
  5. (link)
Çeviri : Özgür Nevres
Çeviri Kaynak : (link)
Kaynak: Road-Bike Radar
 
Scudo

caner ünsal

Forum Bağımlısı
Kayıt
1 Ekim 2007
Mesaj
1.088
Tepki
485
Şehir
izmir
Bisiklet
Scott
Çevirilerinizi okumak çok zevkli ve faydalı .
(link) sayfalarınızın da içeriği son derece kaliteli tebrikler.
 
  • Beğen
Tepkiler: Ali Demir

Ali Demir

Forum Bağımlısı
Kayıt
1 Eylül 2009
Mesaj
679
Tepki
1.572
Şehir
İstanbul
Bisiklet
Specialized
ozgur nevres'e tesekkur ederim. gercekten cok faydali bir blog acmis kendisi, takdire sayan.

zamaninda neredeyse butun yazdiklarini, cevirdiklerini okudum. son zamanlarda takip edemiyorum, ama yeni paylasimlarda bulunmustur.


sana da tesekkur ederim Ebubekir kardesim. burada paylasarak, boyle guzel bir yaziyi daha cok kisinin okumasina vesile oluyorsun. :)
 

YüzSürKoş

Forum Bağımlısı
Kayıt
24 Mayıs 2014
Mesaj
1.822
Tepki
1.523
@Ali Demir
Özgür abının guncel paylasımlarına da bu siteden ulasabılırsın Alı abı :) (link)
 
  • Beğen
Tepkiler: Ali Demir

M.Fatih Ertürk

Aktif Üye
Kayıt
12 Mart 2013
Mesaj
184
Tepki
24
Şehir
Adıyaman
Bisiklet
Salcano
İşte tırmanış antrenmanı deyince sevinenlere rastlamak super :) bizim ekip tırmanma sevmiyor ekipte puma olarak gezmek :) yaşadığım il dolayısı ile tirmanis antrmanlari super oluyor http://tapatalk.imageshack.com/v2/15/03/04/53ec719588e484c2be77380bab79a535.jpg
Ve tırmanış sonrası sağdan akan serin su varsaaaa gerisi yalan bence [emoji7] [emoji7]
 
  • Beğen
Tepkiler: Kızılçam

BF Okuru

Üye
Kayıt
6 Eylül 2004
Mesaj
0
Tepki
1
Tırmanmak gerçekten çok zor ve bilimsel bir olay. Fakat antrenmandan başka bir geliştirme yolu da yok. Daha fazla yokuş daha fazla antrenman. Önceden Yüzde 5-6 lık yokuşlarda soluğum kesiliyordu ama artık 45 km üstüne 10 km yokuşu çıkabiliyorum. Ama antrenman ile gelişme bir yere kadar ondan sonrası genetik ve mitokondrial DNA ile ilgili.
 

taner07

Forum Bağımlısı
Kayıt
17 Nisan 2015
Mesaj
2.436
Tepki
4.946
Yaş
30
Şehir
Antalya
İsim
Taner Yılmaz
Bisiklet
b'Twin
Benim de kafayı taktığım bir durum tırmanış; bisikletimi alalı 1 ay kadar oldu, günde 15 km, haftasonu 50km kadar sürüyorum, boyum 1.65m kilom da yıllardır 50. Haftada bir kere 2.5 kmlik %5-6 eğimli bir yokuşu çıkıyorum, başlangıçta 15 km civarı ile başlıyorum ama daha sonra en küçük viteste 12ye kadar düşüyorum, ilk 1-1.5kmden sonra çok zorlu %7'ye kadar çıkan bir kısım var orada nefes alamayacak gibi oluyorum, kaslarım sertleşiyor, ayaklarım yanıyor ama pes etmiyorum ayağa kalkıp 1-2 tur çevirdikten sonra tekrar hızımı sabitlemeye çalışıyorum, Cancellara gibi elimi gidon üstüne uzattığım zaman ilginçtir, daha rahat kuvvet uygulayabiliyorum ama bu yokuşlarda pek mümkün olmuyor, dropbardan tutunca da çok rahat edemiyorum, pozisyon şuanda ikinci planda ama sürekli aynı tırmanışı çıkmak dışında yapabileceğimiz bir antrenman var mıdır, mesela en yüksek viteste çevirebildiğim kadar çevirip, tıkandığım yerde bırakıp, tekrar denemek bir seçenek olabilir mi. Ayrıca bir Contador hayranı olarak ayakta yokuş çıkmak, şuanda benim için imkansız gibi geldi ya; ne kadar zor bir şeymiş 2-3 tur attıktan sonra dengemi ayarlayamıyorum, yükümü öne doğru vermek doğru diye biliyorum ama pek beceremedim, görüşleriniz ve önerilerinizi bekliyorum :) Tırmanış da bu; yokuştan önceki düzlüğü de hesaba kattıkları için ortalama %4 diye gözüküyor, ben 13 dakikada çıkıyorum.
(link)
 

M.Fatih Ertürk

Aktif Üye
Kayıt
12 Mart 2013
Mesaj
184
Tepki
24
Şehir
Adıyaman
Bisiklet
Salcano
@Falkee
tırmanışın amacı o zaten zorlanmak çok severim :) şuan o bisiklet yok bende cube ams pro var fullsüspansiyon onla daha da güzel
 
  • Beğen
Tepkiler: Falkee

Osman Kıtay

Forum Bağımlısı
Kayıt
31 Temmuz 2012
Mesaj
856
Tepki
1.090
Yaş
48
Şehir
İstanbul
Bisiklet
Fuji
Pazar günü Fethiyeden başlayıp Torosları (Tahminen 25 km) 1 gün sonra Anamur tepelerini, ardından 2 gün sonra da Tarsustan başlayıp tekrar torosları tırmanacağız. Bakalım uzun tırmanış nasıl oluyormuş :/
 

air28-3

Forum Bağımlısı
Kayıt
4 Mayıs 2015
Mesaj
730
Tepki
3.988
Yaş
41
Şehir
Kayseri
İsim
Ersin
Başlangıç
1995—96
Bisiklet
Salcano
Bisiklet türü
Yol bisikleti
Paylaşımlarınız için teşekkürler
 

Bahadır Gürel

Forum Bağımlısı
Kayıt
7 Haziran 2011
Mesaj
2.067
Tepki
7.943
Yaş
55
Şehir
Maltepe/İstanbul
İsim
Bahadır Gürel
Bisiklet
Geotech
@taner07

Işıklara Kadar Strava segmentine baktığımda TUR yarışçıları 30 ortalamayla çıkarken Canday adında birinin 44 km/s ortalamayla bu yokuşu çıktığını gördüm (lider durumda). Mesafe 3 km ve eğim %4. Bu mesafeyi ortalama 44'le çıkmak için zaten insan üstü güçte olmak lazım. Baktım kadans o segmentte 0 görünüyor. Pedal çevirmeden 44 ortalama hızla yokuş çıkmak harika bir şey olmalı :)

Strava Premium üyelerine yokuş çalışmak için programlar sunuyor: 1 saatlik yokuş programı, 30 dk.'lık yokuş programı, 6 dk.'lık yokuş programı vb. Her bir program 4 hafta sürüyor. Haftada kaç saat ayıracağınıza göre seçim yapıyorsunuz. Tavsiye derim.
 

air28-3

Forum Bağımlısı
Kayıt
4 Mayıs 2015
Mesaj
730
Tepki
3.988
Yaş
41
Şehir
Kayseri
İsim
Ersin
Başlangıç
1995—96
Bisiklet
Salcano
Bisiklet türü
Yol bisikleti
Strava Premium üyeliği nasıl oluyor
 

taner07

Forum Bağımlısı
Kayıt
17 Nisan 2015
Mesaj
2.436
Tepki
4.946
Yaş
30
Şehir
Antalya
İsim
Taner Yılmaz
Bisiklet
b'Twin
@Bahadır Gürel

O arkadaş kendini çok akıllı zannediyor benim de dikkatimi çekmişti, bırakın sevinsin yavrucak :komik::komik: Teşekkürler tavsiyeniz için :harika:
 

Bahadır Gürel

Forum Bağımlısı
Kayıt
7 Haziran 2011
Mesaj
2.067
Tepki
7.943
Yaş
55
Şehir
Maltepe/İstanbul
İsim
Bahadır Gürel
Bisiklet
Geotech
@air28-3

Biraz önce Strava'ya baktım üyelik adımları için ama ben üye olduğumdan bana seçenek gelmiyor. 3 yıl önce üye olduğum için de aklımda kalmamış maalesef.
 

air28-3

Forum Bağımlısı
Kayıt
4 Mayıs 2015
Mesaj
730
Tepki
3.988
Yaş
41
Şehir
Kayseri
İsim
Ersin
Başlangıç
1995—96
Bisiklet
Salcano
Bisiklet türü
Yol bisikleti
peki.teşekkürler yine de
 

Çağrı Soylu

Forum Bağımlısı
Kayıt
11 Ağustos 2013
Mesaj
621
Tepki
686
Şehir
İstanbul
Bisiklet
Focus
Kilitli pedal kullanıyor musunuz? Kullanıyorsanız pedalı çekiyor musunuz? Kilitli pedal olmadan yokuşta performans kaybınız çok olur. Kilitli pedal varsa özellikle ayakta ve ağırlık öndeyken çekmeye dikkat edin. Gönderdiğiniz eğim çok dik olarak söylenebilecek bir eğim değil maalesef. Boy ve kilonuza göre çok daha iyi olabilirsiniz. Ben 1.71 boyunda ve 72 kilo olarak
şurayı 16,9 ortalama ile (link)
şurayı 14,5 ortalama ile (link)
çıkabiliyorsam siz çok daha iyi yapabilirsiniz bence. Bunlar zaten iyi hızlar ve zamanlar değil ama eğimleri göstermek için koydum :)
Bisikletiniz yol bisikleti mi? Yol bisikletiyse ayakta boynuzların hemen arkasından tutarak dengede daha rahat durursunuz.
 

air28-3

Forum Bağımlısı
Kayıt
4 Mayıs 2015
Mesaj
730
Tepki
3.988
Yaş
41
Şehir
Kayseri
İsim
Ersin
Başlangıç
1995—96
Bisiklet
Salcano
Bisiklet türü
Yol bisikleti