Günlük hayattan kavramlar serisi 1 (GHKS): Teknoloji Nedir?

Teknoloji günlük hayatımızda çok kullanılan bir kavram olmasına rağmen tanımında sıkıntı yaşadığımız kavramlardan bir tanesi. yani üzerinde çok konuşuyoruz, savunma veya karşı çıkışlarımızda argüman olarak kullanıyoruz ama nedir biliyormuyuz.

"ne"liği ortaya çıkınca belkide nasıl üretilirliği de ortaya çıkar. bu konu kimsenin bilgisini veya görüşünü yargılamak için değil konuşarak farketmdiğimiz ya da haberdar olmadığımız şeyleri duymak ve görmek için var. lütfen teknoloji deyince ne anladığınızı yazın.
katılanlara şimdiden teşekkürler.

Kolay ve rahat yaşayabilmek adına Dünya'yı ve Sağlığımızı bozmak olarak algılıyorum..Daha net bir anlatımla " Kaş yaparken göz çıkarmak " diye düşünüyorum..

@Mümtaz Öztürk

Mümtaz bey, bahsettiğiniz algılayış hem ülkemizde hem de dünyada bazı insanlarca benimsenmiş bir tanım.
şimdi üç kelime yazayım size.
leş, ceset, şehit. farkındaysanız 3 kelime de farklı farklı kullanılmasına rağmen aslında aynı şeyi işaret eder, "ölü beden" .
leş istenmeyen ölü bedene karşılık gelir. " kaldırın şu 3 leşi buradan!"
ceset ise salt durumu ifade eder. istenen veya istenmeyen bir şey değildir. " yıkıntıların arasından 3 ceset çıkarıldı"
şehit ise toplumca olumlanandır. " haydi gazan mübarek olsun yavrum, ya hehid ol ya gazi"
şimdi "leş"in sayısal değeri "-1" olsun istenmeyen olduğu için, "cesed"i ise "0" olarak algılayabiliriz yansız olduğu için ve de "şehit"e de "+1" diyelim
sizin sahip olduğunuz görüş "-1"e denk düşeni. umarım "0" ve "+1" lerden de örnekler gelir.

İnsanlığın elindeki teknolojiyi, küçük bir çocuğun elinde olan ateşe benzetiyorum. O ateşle çok güzel şeyler yapılabilir, ancak çocuk büyük ihtimalle kendine ve çevresine zarar verecektir. Benzer şekilde, teknoloji ile çok güzel şeyler yapabiliriz, birazcık yapıyoruz da sanki, ama daha çok kendimize ve çevremize zarar veriyoruz. Bir an önce büyümeliyiz.

özgür bey, sizin tarifinizden teknolojiyi aydınlatan bir ışık mı yoksa tehlikeli bir silahmı olarak algılamalıyız. yani ateş aydınlatmaya mı yoksa yakıp yok etmeye mi yarıyor.
diyelimki aydınlattan diyorsunuz , o zaman iyi bir şey ve sayısal değeri "+1" olsun. ya da yakıp yıkan diyorsunuz, o halde kötü bir şey ve sayısal değeri "-1" olur. birde bunun nötür açıklaması olması lazım yani salt ne olduğuyla ilgili.

@Nuri Kongur

Bazen aydınlatıyor, bazen yakıp yok ediyor. Yakıp yok etmesi insanlığın suçu. Aydınlatan bir ışık haline getirmek bizim elimizde. Olumsuzluklarını gözardı etmeden her şeye rağmen olumlu bakıyor ve +1 diyorum.

hımmm
çok güzel bir konu olmuş, teşekkürler

şimdi TDK'dan ya da başka yerlerden kopya çekmeden düşünmeye çalışayım
teknoloji nedir?

Öncelikle sadece insana özgü olup olmadığını sorgulama gereği duyuyorum.
Başka dünyalardaki olası zeki varlıklar bir yana dursun, onlar konumuz değil.
Bu dünyada, insan dışında alet kullanan canlıları düşünelim. Burunlarına sünger takıp deniz dibini karıştıran yunuslar... Şemsiye niyetine yapraklı dalları kullanan orangutanlar... İstiridyeleri açmak için taş kullanan susamurları... Yiyeceğe ulaşmak için dal parçası kullanan kargalar... Yine yiyeceğe ulaşmak için sopa kullanan, hatta sopaları birbirine ekleyip uzatan şempanzeler... vs vs...
Bunlar da teknoloji konusunun kapsamına girer mi?

Farkındayım, tanımını yapamadan kapsamını sorgulamaya başladım ama buradan bir çıkış aramaktayım.
İnsanın mızrağı teknoloji ise, şempanzenin sopası da teknoloji midir?
İkisi de hayatı kolaylaştırmak için kullanılan aletler sonuçta...

A ha! Bir ışık çaktı. "Hayatı kolaylaştırmak için kullanılan..." Acaba teknoloji bu mu? Du bakalım... Yok yok, hayatı kolaylaştırmak dersek dar bir tanım olur. "Amaca ulaşmak için kullanılan" dersek daha doğru olur. Malum, her eylemimiz hayatı kolaylaştırmak için yapılmıyor, ama her eylemin bir amacı vardır.
Şimdilik şöyle bir tanım yapmış olayım: "Zeka sahibi bir canlının amacına ulaşma yolunda alet kullanma ve geliştirme sürecine teknoloji denir"

Ama tüm aletler bu kapsama girer mi? Tanımın bu kısmını yetersiz görüyorum ve burayı biraz deşeceğim...

Bir dönem insan zekasını apayrı bir yere koymak için alet kullanabiliyor olması örnek olarak gösterilirdi. Sonra alet kullanan diğer canlıların da keşfi ile bu tanım yerini yeni bir tanıma bıraktı: Alet yapabilen...
Tabi sonra yine anladık ki bu konuda da yalnız değiliz. İnsan dışındaki primatlar bir yana; en zeki kuş olan, ama nihayetinde bir kuş olan karga bile bir telin ucunu kanca şeklinde bükerek alet yapabiliyor.
Sonra farkımızı yine değiştirdik: Alet yapabilmek için alet kullanabilen...
Bu böyle gider ama nihayetinde doğanın sıradan bir parçası olduğumuz gerçeğinden kaçış yok elbet

Bu detaya şunun için girdim: Acaba doğada kendiliğinden bulunan bir şeyi (sopa, yapraklı dal, taş) alet olarak kullandığımızda bu teknoloji kapsamına girer mi? Yoksa teknolojiden bahsedebilmemiz için kullanıcı canlı tarafından işlem görmüş olması mı gerekir? Yoksa, doğal formu tümden bozularak, yeniden bir üretim sürecinin çıktısı mı olması gerekir?

Bunları örneklendirelim:

1) Doğada kendiliğinden bulunan: Bir taş parçası susamuru tarafından seçilir ve olduğu halde istiridye kırmak için kullanılır.

2) Kullanıcı canlı tarafından işlem görmüş: Şempanze bi dal parçasının yapraklarını ve küçük dallarını temizler, termit avlamak için kullanır. Veya karga bir tel parçasının ucunu büker, yiyeceği tutup çekmek için kullanır. Veya insan bir odun parçasının ucunu sivriltir, mızrak olarak kullanır.

3) Doğal formu tümüyle bozulup, yeniden bir üretim sürecinden geçmiş: İnsan demiri eritir, kılıç yapar.


Benim cevabım henüz yok. Sizce bu şıklardan hangileri teknoloji kapsamındadır?

@gatila
3 nolu seçenek kesinlikle teknolojik bir ürün.

Teknoloji diyince aklıma ilk olarak yeni üretim teknikleri geliyor. Yani yeni çıkan ürüne ancak nasıl üretildiği açısından baktığımda bana teknoloji anımsatıyor.

Mesela basit bir örnek verelim ;

Eskiden cep telefonları kocamandı. Sonra daha küçüklerini üretmenin yollarını aradılar. Yeni üretim yolları ile parçaların boyutlarını ufaltarak toplamda büyük bir ufalma sağladılar. Bir ara öyle bir duruma geldi ki cep telefonları telefon çaldığında o ufacık YES tuşuna zor basar olduk.

Bir başka örnek ;

Lcd monitörler ilk çıktıklarında pahalıydılar çünkü lcd ekranların üretimi o zamanlar çok masraflıydı. Üretim maliyetlerini düşürürken bir yandan da yeni üretim teknikleri ile tepki süresini düşürerek, ölü piksel sayısını bugün 1'e kadar düşürdüler.

Kısaca bugün yeni çıkan ürünlere hepimiz teknolojik olarak bakıyoruz ama aslında teknoloji bana göre o ürünlerin üretim tekniklerinde yatıyor.

genelde teknoloji nedir diye sorulan sorular beğeni veya beğenmeme içeren sıfatlarla beraber gelir. yani teknoloji iyi bir şeydir (+1) veya teknoloji kötü bir şeydir (-1) . örnekler sıralanır cep tel, bilgisayar, gelişmiş tıbbi cihazlar. cep telefonu kimine göre iyidir , her yerde rahatça konuşulabilmektedir ötekine göre ise insanların parasını almak için kurulmuş yeni bir tuzaktır. bilgisayarlar içinde aynı söylenebilir. verilen örnekler genelde elektronik ürünlerdir. ve dediğim gibi duygularımız da eklenerek verilir yanıtlar.
mikrosoft yeni bi yazılım geliştirir ve bunu yeni teknoloji diye lanse eder o zaman durum biraz karışır. yoksa teknoloji sadece elektronik cihazlar değilmidir.
neyse nötür açıklaması şöyle: bilimin endüstride veya ticarette uygulanması. çok yalın bir tarif.
(link) için buraya bakabilirsiniz
çok yalın ama tüm o kafa karıştıran uzun yazıların özü aslında bu. neymiş tekrar edelim (1) bilimin (2) endüstri veya (3) ticarette uygulanması.
bir başka deyişle, teknolojik ürün üretecekseniz elinizde endüstride ve/veya sanayide kullanacak biliminizde olmak zorunda. bilim yoksa endüstri ve/veya ticarette teknoloji olmuyor.
eminimki endüstri veya ticaret deyince zihnimizde bir resim canlanıyor. ama bilim deyince canlanan bir şey varmı.
şimdi olayı birazda daha gözümüzde canlandırmaya çalışalım:
botonik (bitki bilimi) de uzman bir bilim adamı doğada bulduğu bir çiçeğin kirlenmediğini farkediyor. yaptığı incelemeye göre bitkinin dış dokusundaki dizaynın buna sebep olduğunu farkediyor. bunu yayınladı ve mille haberdar oldu
bir başka yerde ise moleküllerle oynamaya çalışan değişik branşlarda bilim adamlar var. o kadar ufak ki çalıştıkları alan, o yüzden adı nano bilim, yanlış hatırlamıyorsam 0.0000000001 m lik bir büyüklük. onlardan bir kimyacı o bitkinin yüzeyindeki şekilleri taklit edebilecek bir yöntem buluyor ve bundan boya yapmaya karar veriyor. bir işadamı bakıyorki bu yöntemle kir tutmayan boya yapılabilir ve ticari olarakda getirisi yüksek olacaktır kalkıyor o üretimi yapacak yatırım yapıyor. alın size bilimin üretim ve ticarete uygulanması. buna teknoloji deniyor.
beğenip beğenme görüldüğü gibi ürüne göre değişiyor. ama gözden kaçan şey o ürüne insan karar veriyor. yani eylemi yapan özne insan. eylemi yaparken kullandığı araç teknoloji. yani teknoloji tek başına iyi veya kötü değil. bunu gözden kaçırdığımızda trafik canavarına hergün küfrettiği halde hiç bir iyileşmenin olmadığını göremeyen güruhtan farkımız kalmaz gibi geliyor bana.

(link)'daki tanım biraz farklı:
"Technology is a broad concept that deals with an animal species' usage and knowledge of tools and crafts, and how it affects an animal species' ability to control and adapt to its environment."

Ben dilim döndüğünce çevireyim, başta Özgür olmak üzere düzelten olursa sevinirim:
"Bir hayvan türünün aletler ve zanaatlar(/beceri) hakkındaki bilgisi ve bunları kullanması ile, ayrıca bunların o hayvan türünün çevresine uyum sağlaması ve kontol etme yeteneğine etkileri ile ilgili geniş bir kavramdır".


Ayrıca Wikipedia'da diğer hayvanların alet kullanmaları da teknoloji kapsamına alınmış. Yani üstte sıraladığım 3 maddenin 3'ü de teknoloji kapsamına giriyor gibi görünüyor.


Nuri'nin vermiş olduğu tanıma dönersek: "Bilimin endüstri ve ticarette uygulanmasıdır"...
Bildiğim kadarıyla teknolojinin bilimden önce başladığı kabul edilir. Gerçekten öyle mi acaba? Bilim ne zaman başladı? Tabi önce: Bilim nedir?
Eğer gerçekten teknoloji daha önce başladı ise, bu tanım doğru olur mu?
Bir dal parçasını sivriltip mızrak yapmak teknoloji midir? Bilimin endüstri ve ticarette uygulanması mıdır?
Emin değilim... Ben bi düşüneyim

@gatila
insanı hayvan kabul edersen bu tanımda doğru kabul edilebilir. ben insanı hayvan olarak gören bir düşüncenin mensubu değilim misal. yani o tanım maalesef kendi dünya görüşünü içinde barındırıyor. diyelim insanı hayvan olarak kabul edenler hayvanların bilimi gündelik yaşantıya uygulaması olarak tarif etsin, hayvan olarak benimsemeyenler ise insanın bilimi gündelik yaşantıya uygulaması olarak görsün. her iki tanımın ortak paydası bilimin günlük hayata uygulanması olarak kalır.
ha bilimin tarifi nedir dersen o ayrı bir başlık konusu. istersen GHKS 2: Bilim nedir diye bir konu aç ordan devam ederiz. bu başlık teknoloji eksenli kalsın.

Ben de -anlaşıldığı üzere- insanı hayvan olarak kabul edenlerdenim.
Hatta konuyu saptırmak istemem ama blogumda bu konuda bir (link) var.

Ama bence wikipedia'daki tanımın doğru/yanlışlığını sorgulamak için insanın bir hayvan olduğunu kabul etmek zorunda değiliz. Sadece tanımda "hayvan" ibaresi yerine "insan ve hayvan" deriz olur biter. Tıpkı diğer tanımda belirttiğin gibi bu tanım da her iki şekilde kullanılabilir yani.

Sanırım bu konuda şimdilik benim söyleyeceğim pek birşey kalmadı. Güzel paylaşım oldu. Çok teşekkürler. Yeni bilgi/fikirler çıkarsa devam ederiz elbet.

GHKS serisinin patenti sende kalsın. Bilim konusunu sen dilediğin zaman açarsan sevinirim.

dostum nuri
bu konuyu açtığınız için size teşekkür ederim
teknoloji deyince ne anlıyorum ?
evet iyice düşüneyim ön yargılı konuşmayayım
tüm hareket alanlarımızı kolaylaştıran bir gerçek cep telefonu bir teknolojik gerçek şimdi görüntülüsüde var gelecek sanal bir teknolojiye gidecek ve dahada gelişecek ve gen teknolojiside beynimizi uçuracak belkide ilerde etten kemikten oluşan robotlar olacak peki atom bombası neydi teknolojik yıkıcı bir gerçek ve bu gerçek çoluk çocuk denmeden binlerce insanın üstüne atıldı haaaaaaaa şimdi burda ne oldu
insanoğlu bir milyon yıl önce bir suyu paylaşamadığı için birbirini öldürmedimi ? bir milyon yıl sonra değişen sadece
teknolojidir insanın düşüncesi asla ilkellikten savaşcı saldırganlıktan öteye daha yüksek değerlere ulaşamamıştır bu demektirki insanoğlu daha hala ilkeldir ilkel düşüncelere sahiptir
bu ilkel insanoğlunun durumu cahil bir çocuğun kimya deneyi yapmasına benzer yanlış bir eriyikle karıştırılan başka bir eriyik sonucu patlama olur işte o vakit şunu anlarız
teknoloji cahillerin elinde ölümcül olur ama yüksek beşer varlıkların elinde insanlığa melhem olur önce yüksek beşer varlıklar seviyesine çıkmamız gerekecek bu şimdilik imkansız dır insan henüz ilkel dürtülerinden arınamamıştır bunu nerden anlıyoruz kıskançlıklarımızı yenemiyoruz kibirlerimizi yok edemiyoruz ihtiras tranvayında gitmek istiyoruz çok sevdiğimiz parasal sistemin kölesi olmuşuz ve gerçekte özgür değiliz sistemin çarkında dönüyoruz çalışıyoruz çabalıyoruz emekli oluyoruz hayatı sevmiyoruz
evet teknoloji nedir derken
önce şunu demeliyiz hangi teknoloji insan ruhuna uygundur hangi teknoloji insanın doğasını yok etmez
şimdiye kadar teknolojik icadlarımız doğamızdan neleri götürdü evet öncelik sorular bunlardır ozon tabakası neden yırtıldı ve dünya neden ısındı bunca arabanın egsoz gazları insan sağlığına iyimidir onca fabrikanın atıkları acaba hangi nehrin balıklarını öldürdü bir petrol tankeri battığı vakit ne kadar çevre felaketi oldu
körfez savaşında sabote edilen ve günlerce yanan petrol kuyularından çıkan dumanlar havamızı ne kadar etkiledi evet insanoğlu egoisttir ve uygarlığını kurarken doğayı cansız ve ruhsuz görmüştür ve onu alıp satılan bir mal olarak görmüştür ve bu kibirli düşüncenin sonunda dünya işte bugünkü halini almıştır
şu soruyuda soralım kendimize neden 2000 yıldır savaşıyoruz arkadaşlar nedir paylaşılamayan yahu
ilk savaşlar bereketli topraklar için ganimet- zenginlik ihtirası hangi kralın vede padişahın zenginliği kalmış önce bunları kafada halledeceğiz
iyi adamlarda çıkmış tarihte gotama buddha gibi budizmin düşünürü budizm bir din değil yaşam yolunun iksiri evet öyle bir iksir ki zordur kinlerinden kıskançlıklarından bütün bencil düşüncelerinden soyutlanıp nirvanaya ulaşmak zor kardeşlerim
ne batı dünyası ve nede doğu dünyasının halkları
sınıfı geçebilmiştir
batı batan gemidir doğu ise batıya bakıp batan gemidir
hem batının hem doğunun insanları batan bir gemi içersinde hala konforlu yaşamak istiyorlar komik
evet teknoloji nedirden girdik ve son tahlilde şunu diyebilirim evet akılcı bilime ve teknolojisine evet insandan yana doğadan yana teknolojiye evet ama insana karşı kara bilime hayır insanları öldürmek için yapılan teknoloji icadlarını desteklemiyorum çünki savaşın olmayacağı bir dünya açılımına doğru gitmeliyiz insanlar birbirlerini öldürmemeli hele hele birileri bunu ranta çevirmemeli icadların en güzelinede hayranım doğrusu 209 yaşında olan günümüze kadar gelen bisiklet severim keratayı

"İnsanlar, daha iyi ve rahat bir yaşam oluştururken hep doğadan almışlar, sadece almışlardır. Alırken de çeşitli araçlar ve yöntemler geliştirmişlerdir. Bu araç ve yöntemler, kısaca TEKNOLOJİ olarak adlandırılmaktadır. İnsanoğlunun ulaştığı uygarlığın temelinde geliştirdiği teknoloji yatmaktadır."
Çevre Mühendisliğine Giriş dersinde bize böyle tanımlanmıştı. Bence de teknoloji budur.

@mziyaeddin

dostum ne kadar doğru bir açıklama kendi içersinde kendini ele veriyor bu tanımlama insanlar daha rahat yaşamak için hep doğadan aldılar
daha doğrusu sömürdüler doğayı kemirdiler doğa yok oldu onca ağaç kağıt oldu kauçuk ormanları talan edildi petrol çıkaracağız diye ekolojik denge alt üst oldu birde bunca insanın atığı pisliği ve bunca üretilen pet şişeler plastik araç ve gereçler aaaaaaaaaaaaa yetti gayri bu doğanın ağzı olsa ne diyeceğini çok iyi biliyorum

son tahlil
uygarlık topraktan çalındı ait olduğu yere gönderilecektir